تحلیل‌ انتقادی‌ امنیت‌ (درآمدی‌ بر روش‌شناسی‌ انتقادی‌ در مطالعات‌ امنیتی‌)

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر و معاون‌ پژوهشی‌ پژوهشکده‌ مطالعات‌ راهبردی‌

چکیده

ادعای‌ «ویرجیناولف‌» در اوایل‌ قرن‌ بیستم‌ نوعی‌ آینده‌نگری‌ علمی‌ به‌ حساب‌ می‌آمد که‌ ازسوی‌ اندیشه‌ گران‌ بسیاری‌ جدّی‌ گرفته‌ نشد. با این‌ حال‌ سیر تحول‌ جوامع‌ بشری‌ حکایت‌ ازصحت‌ تحلیل‌ وی‌ داشت‌. طرح‌ نگرش‌ انتقادی‌ و تاسیس‌ مکتب‌ فرانکفورت‌ در سومین‌ دهه‌ ازقرن‌ بیستم‌، نشان‌ داد که‌ «ولف‌» در تفسیر تحولات‌ بسیار توفیق‌ داشته‌ است‌. تغییر بنیادینی‌ که‌«ولف‌» از آن‌ سخن‌ می‌گفت‌ البته‌ تنها به‌ عرصه‌های‌ مورد نظر وی‌ محدود نماند و تمام‌ زندگی‌ انسان‌ قرن‌ بیستمی‌ و از آن‌ جمله‌ حوزه‌ مطالعات‌ امنیت‌ ملی‌ را دربرگرفت‌. به‌ عبارت‌ دیگر در پرتو ظهور مکتب‌ انتقادی‌، حیات‌ علمی‌ تحولی‌ چشم‌گیر را تجربه‌ کرد. «ولف‌» به‌ «تفسیر» و«آینده‌نگری‌» بیشتر از «علل‌» و «ریشه‌ها»  توجه‌ و اهتمام‌ داشت‌ و به‌ همین‌ دلیل‌ در خصوص‌«چرایی‌» این‌ تحول‌ بنیادین‌ در روابط‌ انسان‌ها کمتر سخن‌ گفته‌ است‌.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

تحلیل‌ انتقادی‌ امنیت‌ (درآمدی‌ بر روش‌شناسی‌ انتقادی‌ در مطالعات‌ امنیتی‌)

نویسنده [English]

  • asghar eftekhari
  1. 1. به‌ نقل‌ از: ارغنون‌، شماره‌ 4، سال‌ 1373، ص‌ پنج‌.

    1. در این‌باره‌ ر، ک‌. سروش‌، عبدالکریم‌، تفرج‌ صنع‌: گفتارهایی‌ در مقولات‌ اخلاق‌ و صنعت‌ و علوم‌انسانی‌، تهران‌،
      سروش‌، 1361، صص‌ 3 - 131.
    2. با این‌ تفسیر مشخص‌ می‌شود که‌ جریان‌ نقد برخلاف‌ مدعای‌ اندیشه‌گران‌ مدرن‌، جریانی‌ پیوسته‌ ومستمر است‌ و
      این‌ ادعای‌ «کارل‌ اشمیت‌» از جمله‌ هگلیهای‌ جوان‌ که‌ پیش‌بینی‌ «فرجام‌ نقد» را کرده‌ بود،قرین‌ صحت‌ نیست‌. آنجا
      که‌ می‌نویسد: «نقد روزگار زرین‌ و کمال‌ خویش‌ را همچون‌ تاریخ‌، گرامی‌می‌دارد. اما آنچه‌ به‌ کمال‌ می‌رسد، باید نابود
      شود.»

    (به‌ نقل‌ از: لارنس‌ استپلویچ‌ (ویراستار)، هگلیهای‌ جوان‌، فریدون‌ فاطمی‌، تهران‌، مرکز، 1373، ص‌184.)

    1. افتخاری‌، اصغر، «ساختار و تاویل‌ امنیت‌: درآمدی‌ بر روش‌ تفسیری‌ در مطالعات‌ امنیت‌ ملی‌»،فصلنامه‌ مطالعات‌
      راهبردی‌، ش‌ 15، بهار 1381.
    2. کلیات‌ مربوط‌ به‌ بحث‌ از جایگاه‌ روش‌ در امنیت‌ پژوهی‌ را در مقاله‌ زیر آورده‌ام‌: «فرهنگ‌ امنیت‌جهانی‌»، در:
      مک‌کین‌ لای‌، آر.دی‌ و آر.لیتل‌، امنیت‌ جهانی‌؛ رویکردها و نظریه‌ها، اصغر افتخاری‌، تهران‌،پژوهشکده‌ مطالعات‌
      راهبردی‌، 1380، صص‌ 72 - 11.
    3. 6. Klima,Ivan,Between Security & Insecurity, Gerry Turner, Thames & Hudson,
      1999,p.15.
    4. See Buzan, Barry,People, States & Fear: An Agenda For International Security Studies
      in the Post - Cold War Era,
      London, Harvester, Whieatsheaf Pub., 1991, esp. chp. 2.
    5. See Anderson, Benedict,Imagined Communities,London, Verso, 1991.
    6. See Booth, Ken, "Security & emanicipation",Review of International Studies,17/4/1991.
    7. به‌ نقل‌ از: امنیت‌ جهانی‌: رویکردها و نظریه‌ها، پیشین‌، (یادداشت‌ شماره‌ 5) صص‌ 72 - 11.
    8. 11. See Kingsbury, Benedict (Edi),Inequality, Globalization, & World Politics,Oxford,
      Oxford U.P, 1999; Olson, Mancur,The Rise & Decline of Nations,New Haven, Yale U.P.,
    9. جهت‌ آشنایی‌ با مبادی‌ اولیه‌ مکتب‌ انتقادی‌ رک‌. کوزنزهوی‌، حلقه‌ انتقادی‌، مراد فرهادپور، تهران‌،گیل‌ و
      روشنگران‌، 1371، همچنین‌:

    Wyn Jones, Richard,Security, Strategy & Critical Theory,London, Lynne Rienner Pub.,
    1999;Arato, Andrew, & Eike Gebhardt,The Essential Frankfurt School Reader,New York,
    Continuum,1982; Krause, Keith & M.C. Williams (Edis),Critical Security Studies: Concepts
    & Cases
    ,Minneapolise, University of Minnesota Press, 1997.

    1. جهت‌ مطالعه‌ بیشتر در این‌ باره‌ رک‌. احمدی‌، بابک‌، مدرنیته‌ و اندیشه‌ انتقادی‌، تهران‌، مرکز، 1373،

    صص‌ 18 ـ 13.

    1. به‌ منظور مطالعه‌ موردی‌ از این‌ منظر رک‌.

    Booth, Ken & Russell Trood (Edis),Strategic Culture in The Asia - Pacific,London,
    Macmillan, 1998; Booth, Ken & Peter Vale, "Critical security studies and regional insecurity:
    the case ofsouthern Africa", in Ibid, pp. 329 - 58; Colin, Mclnnes (Edi),Security & Strategy
    in Europe,
    London, Routledge, 1992.

    1. Waver, Ole, "Securitization & desecuritization", in Lipschutz, Ronnie (Edi),On
      Security,
      New York, Columbia U.P., 1998.
    2. See Kolakowski,Leszek,Main Currents of Marxism(3),Oxford,Oxford U.P.,1981,pp.341-
      3;also:

    مارتین‌، جی‌، تاریخچه‌ مکتب‌ فرانکفورت‌، چنگیز پهلوان‌، تهران‌، کویر، 1372؛ حنفی‌، حسن‌،علم‌الاستغراب‌، قاهره‌،
    الدار الفنیه‌، 1991.

    1. 17. See Fay, Brain,Social Theory & Political Practice,London, George Allen & Unwin, 1975.
    2. جهت‌ توضیح‌ بیشتر رک‌. افتخاری‌، اصغر، «ساخت‌ اجتماعی‌ امنیت‌: درآمدی‌ بر جامعه‌شناسی‌امنیت‌»، دانش‌
      انتظامی‌، سال‌ 3، ش‌ 4، زمستان‌ 80، صص‌ 53 ـ 22.

    19.Social Theoryop.cit.(note:17), chap. 3 - 4.

    1. Ibid; Rabinow, Paul & William Sullivan (Edis),Interpretive Social Science (Second
      Look),
      California, Berkele & Los Angeles University of California Press, 1987.

    21.Social Theory, op.cit; Calhoun, Craig,Critical Social Theory: Culture History & The
    Challenge ofDifference,
    Oxford, Blackwell, 1995; Feenberg, Andrew,Critical Theory Of
    Technology,
    Oxford,Oxford U.P., 1991.

    1. See& Political, op.cit.
    2. Coliver, Sandra, p. Hoffman & et,al.,Secrecy & Liberty: National Security, Freedom
      ofExpression & Access to Information,
      London, Martinus Nijhoff Pub., 1998.
    3. SeePractice, op.cit., chp. 4 - 5.