فرار مغزها در عصر جهانی‌ شدن‌

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

مسوؤل‌ پیگیری‌ طرح های‌ پژوهشی‌ جهاد دانشگاهی‌ علامه‌طباطبایی‌

چکیده

در عصر حاضر، به‌ علّت‌ انقلاب‌ در فناوری های‌ اطلاعاتی‌ و ارتباطاتی‌ (ICTs1 فرآیند جهانی‌ شدن‌ تبلور فزاینده‌ ای‌ یافته‌ است‌؛ که‌ شبکه‌های‌  تلویزیونی‌ ماهواره‌ ای‌ و شبکه‌ جهانی‌ اینترنت‌ نمودهای‌ عینی‌ آن‌ است‌. در عصر جهانی‌ شدن‌، اقتصاد  صنعتی‌ موج‌ دومی‌، به‌ اقتصاد موج‌ سومی‌ یا اقتصاد دانش‌ محور 2 تغییر ماهیت‌ داده‌ است‌. در این‌ نوع‌ اقتصاد، اطلاعات‌، همچون‌ یک‌ کالای‌اقتصادی‌ در فرآیند تولید، توزیع‌ و مصرف‌ جایگاه‌ ممتازی‌ به‌ دست‌ آورده‌ است‌. در همین‌ زمینه‌،متخصصان‌ و اندیشه‌گران‌، به‌ مثابه‌ نیروی‌ مولِّد این‌ کالای‌ گران بها، بیش‌ از پیش‌ صاحب‌ قدر ومنزلت‌ گشته‌ اند، به‌ طوری‌ که‌ از آنها به‌ عنوان‌ سرمایة‌ انسانی‌ یاد می‌شود. نیاز اقتصاد سرمایه‌ داری‌به‌ ویژه‌ در عرصه‌  فناوری‌ برتر موجب‌ شده‌ است‌ که‌ کشورهای‌ توسعه‌ یافته‌ درصدد جذب‌ نخبگان‌ و متخصصان‌ کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ برآیند؛ چنان‌ که‌ در گزارش‌ توسعه‌ انسانی‌ سال‌ 2001 میلادی‌  سازمان‌ ملل‌ متحد آمده‌ است‌: «ملل‌ ثروتمند مرزهایشان‌ را به‌ روی‌ متخصصان‌ کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ گشوده‌اند، که‌ این‌ امر، هزینه‌های‌ زیادی‌ برای‌ کشورهای‌ مبدأ (مهاجر فرست‌) درپی‌ دارد. برای‌ مثال‌، سالانه‌ در حدود یکصد هزار نفر متخصص‌ هندی‌، به‌ ویژه‌ متخصصان‌ صنعت‌ کامپیوتر، منتظر دریافت‌ روادید از کشور ایالات‌ متحده‌ آمریکا هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

فرار مغزها در عصر جهانی‌ شدن‌

نویسنده [English]

  • ali ali abadi
  1. Brain Drain Costs Developing Countries Billions, Human Development Report 2001. P:E-
    5-1 www. Undp. Org/hdr 2001.

متن‌ فوق‌ با ترجمة‌ نگارنده‌ در روزنامة‌ همبستگی‌، (شماره‌ 286، تاریخ‌ 29/7/80، صفحة‌ 9) منتشر شده‌است‌.

  1. هانتینگتون‌، ساموئل‌، برخورد تمدنها و بازسای‌ نظم‌ جهانی‌، ترجمة‌ محمدعلی‌ حمید رحیمی‌،1378، تهران‌،
    انتشارات‌ دفتر پژوهشهای‌ فرهنگی‌، صفحة‌ 314.
  2. تافلر، آلوین‌ وهایدی‌، جنگ‌ و پاد جنگ‌، ترجمة‌ مهدی‌ بشارت‌، تهران‌، انتشارات‌ اطلاعات‌، 1375،ص‌ 197.
  3. پیران‌، پرویز، طرح‌ تحقیق‌ منتشر نشده‌ای‌ که‌ در معاونت‌ پژوهشی‌ دانشگاه‌ علامه‌ طباطبایی‌ موجوداست‌.
  4. Johnson, Jeun M. and Mark C. Regets, International Mobility of Scientists and Engineers to
    the United States, Brain Drain or Brain Circulation ? P:4 http:// www. nsf. gov / sbe /srs /
    issuebrf / sib 98316.htm.
  5. ابراهیم‌ آبادی‌، حسین‌، مهاجرت‌ نخبگان‌، تهران‌، انتشارات‌، دفتر مطالعات‌ و برنامه‌ریزی‌فرهنگی‌واجتماعی‌،معاونت‌
    فرهنگی‌ و اجتماعی‌ وزارت‌ علوم‌، تحقیقات‌ و فناوری‌،1379،ص‌5.
  6. حجاریان‌، سعید، روزنامة‌ نوروز، شماره‌ 91، 4/5/80، صفحه‌ 3 و روزنامة‌ حیات‌ نو، شمارة‌ 317،20/4/80، ص‌ 1
  7. "International Mobility", Op.cit.,pp. 7-10.
  8. روزنامة‌ اطلاعات‌، 25/2/80، ص‌ 8.
  9. ابراهیم‌آبادی‌، حسین‌، پیشین‌، ص‌ 3.
  10. وقوفی‌، حسن‌، فرار مغزها، تهران‌، انتشارات‌ زهد، 1380، صص‌ 25 ـ 24.
  11. ابراهیم‌آبادی‌، حسین‌، پیشین‌، صص‌ 4-3.
  12. جولیوس‌ گولد، ویلیام‌ م‌ ل‌. کولب‌. فرهنگ‌ علوم‌ اجتماعی‌، ترجمة‌ باقر پرهام‌ و دیگران‌، تهران‌،انتشارات‌ مازیار،
    1376، صص‌ 822ـ821.
  13. Brain Circulation Replacing Brain Drain to U.S. As Foreign, Born Scientists, Engineers
    Return Home www. Onlinegournal. net/iri/RTM/1999
  14. ابراهیم‌آبادی‌، حسین‌، پیشین‌، ص‌ 4.
  15. رجایی‌، فرهنگ‌، پدیدة‌ جهانی‌ شدن‌، ترجمة‌ عبدالحسین‌ آذرنگ‌، تهران‌، انتشارات‌ آگاه‌، 1380، ص‌21.
  16. داریوش‌ آشوری‌ این‌ معادل‌ را وضع‌ کرده‌ است‌.
  17. پهلوان‌، چنگیز، فرهنگ‌شناسی‌، تهران‌، انتشارات‌ قطره‌، 1378، پاورقی‌ ص‌ 407.
  18. گیدنز، آنتونی‌،جامعه‌شناسی‌،ترجمة‌ منوچهر صبوری‌،تهران‌، انتشارات‌ نی‌،1373، ص‌558.
  19. گفتگو با داریوش‌اخوان‌ زنجانی‌،ماهنامة‌فکرنو، سال‌سوم‌، شماره‌8، اول‌ دی‌ ماه‌ 1379،ص‌6.
  20. File://A/ : Globalization, Youth Ministry and the church. htm. P:1
  21. ضمیمة‌ روزنامة‌ اطلاعات‌، 16/3/80، ص‌ 8.
  22. پیران‌، پرویز، جامعه‌شناسی‌، (جزوه‌ درسی‌) ترم‌ دوم‌، سال‌ تحصیلی‌ 80 - 1379، مقطع‌ کارشناسی‌ارشد،
    دانشکدة‌ علوم‌ اجتماعی‌ علامه‌ طباطبایی‌.
  23. گیدنز، آنتونی‌، پیشین‌، ص‌ 558.
  24. طبری‌، اسفندیار، صص‌ 7 - 1 بهمن‌ 1379. به‌ نقل‌ از:

IRANEMROOZ (Iranian Political Bulletin)

  1. مرتضوی‌، حسن‌، همشهری‌ ماه‌ (ماهنامة‌ روزنامة‌ همشهری‌)، شمارة‌ ، سال‌ اول‌، شهریور 1380، ص‌57.
  2. طبری‌، اسفندیار، پیشین‌، ص‌ 2.
  3. ابراهیم‌آبادی‌، حسین‌، پیشین‌، ص‌ 20.
  4. الوین‌، تافلر، پیشین‌، ص‌ 250.
  5. تحولات‌ جهانی‌ در فناوریهای‌ برتر (ضمیمة‌ دو هفته‌ نامه‌ خبری‌ صنعت‌ساز)، سال‌ دوم‌،22/12/1379، ص‌ 4
  6. تافلر، الوین‌، پیشین‌، ص‌ 197.
  7. روزنامة‌ بهار، 15/5/79، ص‌ 7.
  8. روزنامه‌ جام‌ جم‌، 12/8/80، ص‌ 12.
  9. روزنامه‌ جام‌جم‌، 4/5/80 ص‌ 8.
  10. روزنامه‌ ایران‌، 8/4/1379، ص‌ 5.