فرهنگ و انسجام اجتماعی در ایران : گذشته و حال

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر

چکیده

در این مقاله مؤلف ضمن طرح کلیاتی درباره ارتباط فرهنگ با امنیت در قالب مفهوم بنیادین انسجام فرهنگی، به دو واقعیت به ظاهر متضارب اشاره می‏ نماید. (1) وجود انسجام فرهنگی پیش شرط اولیه توسعه در حوزه ‏های سیاسی واقتصادی به شمار می‏ رود و از این حیث حفظ و صیانت از آن ضروری می‏ نماید. (2) واقعیات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی غالبا متحول بوده و در نتیجه با ایجاد فضا و شرایط تازه در مقام تقابل با انسجام های پیشین برمی‏ آیند و خواهان تغییر آنها می‏ شوند. نتیجه آن‏که مؤلف قایل به الگوی انسجام فرهنگی پویا با عنایت به ارزش هاواصول درونی شده که مطابق آن جامعه ایرانی به دلخواه خود و مطابق اصول اولیه‏ اش اقدام به تأسیس نهادهای تازه برای پاسخ‏گویی به نیازهای جدید جامعه می‏ نماید و از طریق یک مدیریت فرهنگی قوی، سطح تازه ‏ای از انسجام فرهنگی را ایجاد می ‏نماید، انسجامی که متحول بوده و در برهه ‏های بعدی اصلاح خواهد شد. در همین زمینه مؤلف با سیر در تاریخ ایران و شناخت نهادهای سنتی‏ از قبیل مساجد، بازار و خانواده به نهادهای تازه تأسیس‏ شده ‏ای چون فرهنگ سراها اشاره می‏ کند و این‏که چگونه می ‏توان با ایجاد همگرایی لازم بین آنها - مثلا تنظیم کارکردهای فرهنگی مساجد و فرهنگ سراها - به انسجام فرهنگی مناسبی ویژه عصر حاضر دست یافت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

فرهنگ و انسجام اجتماعی در ایران : گذشته و حال

نویسنده [English]

  • amir hossein alinaghi
گیدتز، آنتونی، جامعه‏شناسی، منوچهر صبوری، نشر نی، 1373،ص 86.
(2) رابرتسون، یان، درآمدی بر جامعه؛ با تأکید بر نظریه‏های کارکردگرایی، ستیز و کنش متقابل نمادی، حسین بهروان، مشهد، آستان قدس رضوی، 1372،ص 133.
(3) بوش، ریچارد و دیگران، جهان مذهبی؛ ادیان در جهان امروز، (ویراستار): رابرت ویر، عبدالرحیم گواهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1374،ص 878
(4) علاقه‏بند، علی، جامعه‏شناسی آموزش و پرورش؛ مفاهیم کلی، تهران، کتابخانه فروردین، 1369،چ4،ص99.
(5) در مورد تضعیف و کاهش کارکردهای خانواده، به‏مثابه محصول دوره‏های اخیر حیات بشر رجوع شود به؛ روزم‏بام، هایدی، خانواد به منزله ساختاری درمقابل جامعه، ص 127.
 - همچنین در مورد کاهش کارکردهای اجتماعی نهادهای مذهبی رجوع شود به؛ آریانپور، امیرحسین، زمینه جامعه‏شناسی، ص 370.
(6) نک: اسدی، علی، و همکاران: گرایشهای فرهنگی و نگرشهای اجتماعی در ایران؛ گزارشی از یک نظرخواهی ملی در سال 1353،تهران، پژوهشکده علوم ارتباطی و توسعه ایران، 1356.
(7) محسنی، منوچهر و دیگران: بررسی نگرشها و رفتارهای اجتماعی - فرهنگی در ایران، تهران، دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور، 1375.
(8) آزما، فریدون، بررسی علل روانی - اجتماعی تهاجم فرهنگی و راههای مقابله با آن، در: مجموعه مقالات سمینار عوامل روانی - اجتماعی تهاجم فرهنگی و راههای مقابله با آن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، تهران، بی‏تا، 1374، ص 144.
(9) رفیع‏پور، فرامرز، وسایل ارتباط جمعی و تغییر ارزشهای اجتماعی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز پژوهشهای بنیادی، 1375.
(10) بهنام، جمشید، درباره خانواده و فرهنگ در ایران، وزارت فرهنگ و هنر: سخنرانیهای دومین جلسات سخنرانی و بحث درباره خانواده و فرهنگ، تهران، اداره کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر، 1354،ص 12.
(11) ساروخانی، باقر، نظام سه‏قطبی آموزش؛ خانه، مدرسه، رسانه‏ها، همشهری، شماره 1417،سه‏شنبه 4/9/76.
(12) بیرو، آلن، فرهنگ علوم اجتماعی، باقر ساروخانی، تهران، کیهان، 1366،چ 1،ص 81.
(13) مطهری، مرتضی، پیرامون انقلاب اسلامی، قم، انتشارات اسلامی، 1361،ص 146