پژوهشکده مطالعات راهبردی
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
2980-910X
10
38
2008
01
21
تکثر معنایی و تحول مفاهیم در روابط بینالملل
647
667
FA
حمیرا
مشیرزاده
استدلال اصلی این مقاله این است که تنوع و تکثر معانی و دگرگونی مفاهیم، از ویژگیهای اصلی رشته روابط بینالملل است. در ابتدا با بررسی جایگاه مفاهیم در علم به طور کلی و علوم اجتماعی و روابط بینالملل به طور خاص، این استدلال مطرح میشود که نمیتوان مفاهیم را دالهایی فرازمانی و فرامکانی و فارغ از زمینهمندی دانست. بنابراین، انتظار میرود گستره معنایی مفاهیم به تبع زمینههای زمانی و مکانی خاص متحول باشد و همچنین در گفتمانها و پارادایمهای مختلف، مفاهیم به اشکال متفاوتی تعریف شوند. بر همین اساس، در دو بخش بعدی مقاله رابطه تحول مفاهیم در رشته روابط بینالملل با تحول در روابط بینالملل به عنوان حوزه کنش انسانی و نتیجه رویههای کنشگران بینالمللی، و سپس تأثیر تنوعات و تحولات نظری در تکثر معنایی و تحول مفهومی در این رشته بررسی میشود. سرانجام با نگاهی به مقالات این مجموعه برخی از مهمترین تحولات مفهومی در روابط بینالملل مورد اشاره قرار میگیرد.
روابط بینالملل,تحول مفهومی,شکلگیری مفاهیم,تکثر مفاهیم
https://quarterly.risstudies.org/article_1049.html
https://quarterly.risstudies.org/article_1049_3e826fbc49ca13cdd625d3990cb539e1.pdf
پژوهشکده مطالعات راهبردی
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
2980-910X
10
38
2008
01
21
پویاییهای روش شناخت در روابط بینالملل
669
696
FA
مهدی
میرمحمدی
روابط بینالملل، رشتهای است که عرصه پژوهشیآن در مقایسه با سایر رشتههای علوم اجتماعی از بیشترین پویایی و دگرگونی برخوردار میباشد. یکی از مهمترین پویاییهای عرصه دانشگاهی رشته روابط بینالملل، دگرگونی در روشهای مطالعه و پژوهش دنیای بیرونی روابط بینالملل در نزد محققین این رشته است. نوشتار حاضر تلاش میکند، با نگاهی منتقدانه، به بررسی تحول در روششناسی مطالعات بینالمللی پرداخته و مشکلات و کاستیهای آن را ارزیابی نماید. نگارنده با بازشناسی دو رویکرد کلاسیک و کوانتومی در علوم دقیقه، بر آن است که روششناسی علوم اجتماعی در قرن بیستم، غالباً متأثر از رویکرد کلاسیک علوم دقیقه بوده است. این در حالی است که رویکرد کلاسیک توان تبیین تحولات جهانی در ابعاد گوناگون را ندارد. چارچوب نظری کوانتومی با ویژگیهایی چون اعتقاد به نسبیبودن نتایج پژوهشی و بهرهبرداری از تمام روشها برای دستیابی به نتایج معتبرتر، تناسب بیشتری با دنیای علوم اجتماعی، از جمله روابط بینالملل دارد.
روابط بینالملل,روششناسی,معرفتشناسی,رویکرد کلاسیک, رویکرد کوانتومی
https://quarterly.risstudies.org/article_1050.html
https://quarterly.risstudies.org/article_1050_58aaca874bec3b720cf6c84f4f85e599.pdf
پژوهشکده مطالعات راهبردی
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
2980-910X
10
38
2008
01
21
فراتکنولوژی و تحول مفهوم قدرت در
روابط بین الملل
697
724
FA
موسیالرضا
وحیدی
با تغییر عرصه سیاست بینالملل در نتیجه توسعه فراتکنولوژیها و شکلگیری عرصه سیاست هنجاری، زمینه ساخت مجدد هویتها، منافع، مفاهیم و قلمرو سیاسی فراهم شده و به تشدید تعاملات بینالمللی، شتاب تغییرات نهادی، توسعه فرایند به هم پیوستگی جهانی، اهمیتیافتن هنجارها و افزایش نقش بازیگران غیردولتی انجامیده است. در نتیجه، نحوه برداشت از قدرت و سازوکارهای اعمال آن نیز متحول و پیچیدهتر شده است. هدف این نوشتار، بررسی مفهوم قدرت با توجه به دگرگونیهای ایجادشده در عرصه سیاست بینالملل و توسعه چارچوبی مفهومی است که تمام ابعاد آن را پوشش دهد. بدین منظور، ابتدا مفهوم سنتی قدرت و رابطه آن با تکنولوژی بررسی میشود و سپس، نقش فراتکنولوژیها در تغییر عرصه سیاست بینالملل و تأثیر آن بر مفهوم قدرت بیان خواهد شد.
فراتکنولوژی,قدرت اجباری,قدرت ساختاری,قدرت نهادی,قدرت مولد,قدرت نرم,فراقدرت
https://quarterly.risstudies.org/article_1051.html
https://quarterly.risstudies.org/article_1051_62c394d6e7ba0c8f5ddd619c264cfcb8.pdf
پژوهشکده مطالعات راهبردی
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
2980-910X
10
38
2008
01
21
دگرگونی در نظریه ها و مفهوم امنیت بینالمللی
725
750
FA
محمود
یزدانفام
0000-0002-8921-2055
معاونت پزوهشی
yazdanfam@gmail.com
امنیت، اصلیترین وظیفه دولت ملی و مهمترین موضوعی است که تا کنون مورد توجه دانشوران روابط بینالملل قرار گرفته است. باوجود این، امنیت مفهومی پیچیده، متعارض و شدیداً متکی بر رویکردها و نظریههایی است که ناظران و پژوهشگران از آنها استفاده میکنند. تا کنون برای توصیف، تبیین و پیشبینی موضوعات امنیتی، نظریههای مختلفی مطرح شده است. در این نوشته، تلاش میشود دگرگونیهای به وجود آمده در مفهوم امنیت از منظر تحول در نظریههای مطالعه امنیت مورد بررسی قرار گیرد.
نظریههای واقعگرایی، لیبرالیسم، مکتب کپنهاک، سازهانگاری و انتقادی، نظریههای برجسته در مطالعات امنیتی هستند که با ارائه پیشفرضها و چارچوب مطالعاتی متفاوت در مورد امنیت ملی و امنیت بینالملل، افقهای تازهای را در حوزه مطالعات امنیتی به وجود آوردهاند و دیدگاههای متفاوتی در مورد پرسشهای اساسی امنیت از جمله مرجع، کارگزار، ابعاد و شیوه تأمین امنیت، مطرح ساختهاند. موضوع مقاله حاضر بررسی تحول مفهوم امنیت در این نظریههاست.
امنیت,امنیت بین الملل,نظریه های امنیت,تحول مفهوم امنیت
https://quarterly.risstudies.org/article_1052.html
https://quarterly.risstudies.org/article_1052_a2ed7925005970df5fd648cf0e13d6e9.pdf
پژوهشکده مطالعات راهبردی
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
2980-910X
10
38
2008
01
21
تحول مفهوم کنشگر در روابط بینالملل
751
784
FA
فرامرز
تمنا
گفتمان واقعگرایانه «دولتمحور»، که به دولت به عنوان کنشگر انحصاری عرصه سیاست و روابط بینالملل مینگریست، در پی تحولات نوین ناشی از پایان جنگ سرد، جهانیشدن، وابستگی متقابل، حادثه یازدهم سپتامبر، نقش رو به گسترش جنبشهای اجتماعی فراملی، جامعه مدنی جهانی ، نهادهای غیردولتی ملی و بینالمللی و رشد گروههای تروریستی، مورد بازتعریف قرار گرفته است. پژوهش حاضر برآن است با اتکا به رهیافتهای سهگانه جیمز روزنا در مورد مطالعه روابط بینالملل، ضمن گذار از تلقی مفهوم کنشگر در رویکرد واقعگرایی، به بررسی تحولات مفهومی آن در عصری بپردازد که پلورالیسم وجه شاخص آن است و سپس با ذکر گونههای نوین این مفهوم، دیدگاههای موجود را نقد و ارزیابی کند.
کنشگر,واقعگرایی,نظام وستفالیایی,پلورالیسم,وابستگی متقابل,جهانیشدن,جامعه مدنی جهانی,تروریسم
https://quarterly.risstudies.org/article_1053.html
https://quarterly.risstudies.org/article_1053_2e38eb2575d209f85d8f67679c39db1a.pdf
پژوهشکده مطالعات راهبردی
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
2980-910X
10
38
2008
01
21
نظامهای بین المللی تک قدرت محور:
تک قطبی، هژمونی، امپراتوری
785
806
FA
محمد
جمشیدی
اگرچه نظام بینالملل، تا کنون، شاهد سلطه مطلق یک و تنها یک قدرت مسلط در همه عرصههای سیاسی، اجتماعی، نظامی و فرهنگی نبوده، اما تلاشهای نظری متعددی برای تبیین وضعیتهای متصور برای چنین نظامی صورت گرفته است. سؤال اصلی نوشتار حاضر این است که «صورتهای نظری ممکن برای نظام بینالمللی که بر محور یک قدرت برتر قرار دارد، چه میباشند و ویژگیهای اصلی آنها و نحوه تعامل بازیگران درون سیستمی چگونه خواهند بود؟» اکثر نوشتارها در این زمینه، تنها دو نظام تکقطبی و هژمونیک را واجد ویژگی تکقدرتمحوری میدانند. مقاله حاضر ضمن بررسی این دو گونه اصلی، گونه سومی از نظام تکقدرتمحور را به عنوان نظام امپراتوری (که متفاوت از نوع سنتی آن است) مطرح میکند. بنابراین، نویسنده تلاش میکند منطق حاکم بر روابط درونی، منافع قدرت مسلط و جنس روابط اجتماعی (ساختار شبکه اجتماعی) پدید آمده در هر یک از سه نظام تکقدرتمحور تکقطبی، هژمونیک و امپراتوری را بررسی و مقایسه نماید.
قدرت,نظام بینالملل,تکقطبی,هژمونی,امپراتوری
https://quarterly.risstudies.org/article_1054.html
https://quarterly.risstudies.org/article_1054_4795326a9694808b1e92e6c26271d757.pdf
پژوهشکده مطالعات راهبردی
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
2980-910X
10
38
2008
01
21
تحول مفهوم مداخله بشردوستانه
در روابط بینالملل
807
830
FA
نبیاله
ابراهیمی
هدف اصلی این نوشتار، بررسی تحول مفهوم مداخله بشردوستانه در روابط بینالملل با کمکگرفتن از تئوریهای روابط بینالملل میباشد. مداخله بشردوستانه در جامعه بینالمللی به مثابه قاعده، سختترین آزمایش برای جامعه مذکور است که بر اساس اصول حاکمیت، عدم مداخله و عدم استفاده از زور پایهریزی شده است. با جهانیشدن مقوله حقوق بشر و توجه ویژه به دوریگزیدن از نسلکشی، شکنجه و تجاوز به حقوق اولیه انسانها، این اصل انساندوستانه، با اصول حاکمیت و عدم مداخله تعارض پیدا کرده است. در عین حال، مفهوم مذکور با تحولی عمیق در قبل و بعد از جنگ سرد روبرو شده است. در مقاله حاضر، نخست مفهوم مداخله را در تئوریهای واقعگرایی و لیبرالیسم بررسی میکنیم. سپس به تحول مفهومی مداخله بشردوستانه در تئوری سازهانگاری، به عنوان الگوهای هنجاری، ارزشی و قاعده بینالمللی میپردازیم و در نهایت، تحول مفهوم مداخله بشردوستانه را در روابط بینالملل به طور کلی مورد کندوکاو قرار میدهیم.
: مداخله بشردوستانه,واقعگرایی,لیبرالیسم,سازهانگاری,روابط بینالملل
https://quarterly.risstudies.org/article_1055.html
https://quarterly.risstudies.org/article_1055_99de9954059b4cd19bcff3bac87cb7aa.pdf
پژوهشکده مطالعات راهبردی
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
2980-910X
10
38
2008
01
21
الگوی امنیت منطقهای در خلیج فارس،
تجربه ها و موانع
831
867
FA
سید حسین
موسوی
در این مقاله، به ترتیبات و الگوهای امنیتی در خلیج فارس، از آغاز شکلگیری این مجموعه امنیتی و اضلاع سهگانه آن توجه شده و ضمن اشاره به ناکافیبودن نظریههای وابستگی و امپریالیسم برای توضیح این ترتیبات، ضرورت توجه به دوآلیسم برخاسته از الهامات واقعگرایی و لیبرالیسم مورد تأکید قرار گرفته است. در این راستا نویسنده به رویکرد دو قدرت مداخلهگر انگلیس و آمریکا در تنظیم ترتیبات امنیتی خلیج فارس پرداخته و اختلاف و تعارضات ادراکی بازیگران از ترتیبات امنیتی مورد نظر را بررسی کرده است. فرصتها و امکانات موجود ایران برای ایجاد تکامل در این ترتیبات، مبحث پایانی مقاله را تشکیل میدهد.
خلیج فارس,امنیت منطقهای,رژیم امنیتی,مجموعه امنیتی,ترتیبات امنیتی
https://quarterly.risstudies.org/article_1056.html
https://quarterly.risstudies.org/article_1056_59d943993001fc4dd2c543436e3878f2.pdf