پژوهشکده مطالعات راهبردی
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
2980-910X
20
78
2018
02
20
بررسی رابطه توسعه یافتگی و پتانسیل های جغرافیایی در استانهای ایران
7
38
FA
ابوالفضل
قنبری
دانشیار دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز
a_ghanbari@tabrizu.ac.ir
هدف این مقاله، تعیین سطوح توسعه مناطق مختلف ایران در سال 1390 و بررسی و تحلیل آن در رابطه با پتانسیلهای جغرافیایی در استانهای کشور با استفاده از شاخصهایی در بخشهای بهداشتی و درمانی، فرهنگی و آموزشی، اقتصادی، زیربنایی و مسکن است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد بین پتانسیلهای جغرافیایی و توسعهیافتگی استانهای ایران رابطهای نامتناسب وجود دارد. برای نمونه، استانهایی مانند یزد، سمنان و کرمان که از پتانسیلهای پایینی برخوردارند، به ترتیب با ضریب Cli 1/6، 5/1 و 48/1 از توسعهیافتگی بالایی برخوردار هستند و در رتبههای 2، 3 و 4 قرار دارند. بنابراین، میتوان نتیجه گرفت که در ایران توانها و پتانسیلهای جغرافیایی بهدلیل بهرهبرداری نادرست، نقش چندانی در توسعه نواحی نداشته و همبستگی بین این پتانسیلها و سطوح توسعهیافتگی نواحی بسیار ضعیف است.<br /><strong> </strong>
توسعه یافتگی,پتانسیلهای جغرافیایی,نابرابری منطقهای,استانهای ایران
https://quarterly.risstudies.org/article_61082.html
https://quarterly.risstudies.org/article_61082_004acdd92eaf1b54dd7669e2b41834b1.pdf
پژوهشکده مطالعات راهبردی
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
2980-910X
20
78
2018
02
20
انتظام فضایی شهرها و برنامهریزی راهبردی استقرار جمعیت در سواحل جنوبی ایران
39
64
FA
مهدی
میرزاده کوهشاهی
استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه هرمزگان
نسرین
اباذری
دانشآموخته کارشناسی ارشد برنامهریزی آمایش سرزمین دانشگاه هرمزگان
کیفیت پراکنش و نظام استقرار فضایی جمعیت نقش موثری در توسعه پایدار مناطق، تأمین نیازها، بهبود خدمات، ایمنی و امنیت ملی دارد. این مقاله به کیفیت انتظام فضایی شهرها و چگونگی پراکنش جمعیت در مراکز شهری استانهای ساحلی جنوب ایران پرداخته است. نخستشهری و قطبیشدن جمعیت، مهمترین ویژگی استقرار جمعیت در مناطق یادشده است. به استثنای استان بوشهر، در سایر استانها ناموزونی جمعیتی شهرهای استان مشهود است. چنین وضعیتی، ضرورت برنامهریزی و حرکت به سوی تعادل جمعیت و بازتوزیع آن از طریق توجه به مناطق مستعد بارگذاری جمعیت مانند کرانههای دریای عمان، غرب هرمزگان و شرق استان بوشهر را روشنتر میکند.<br /><strong> </strong>
برنامهریزی جمعیت,قطبی شدن,نظام شهری,کشش پذیری
https://quarterly.risstudies.org/article_61085.html
https://quarterly.risstudies.org/article_61085_7645d40b25528f0e60efe2725e86dc5c.pdf
پژوهشکده مطالعات راهبردی
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
2980-910X
20
78
2018
02
20
استراتژیهای ملت سازی و توسعه ناموزون در ایران
65
102
FA
علیرضا
رحیمی
عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی
ar_rahimi54@yahoo.com
این مقاله، رابطه میان استراتژیهای ملتسازی و توسعه نامتوازن منطقهای در ایران را در دورههای پهلوی و جمهوری اسلامی با طرح این پرسش که استراتژیهای ملتسازی چه تأثیری بر نابرابریهای منطقهای در ایران داشتهاند؟ مورد بررسی قرار داده است. فرضیه مقاله این است که بهرغم سرشت متفاوت استراتژیهای ملتسازی در دو دوره پهلوی و جمهوری اسلامی، هر دوی این استراتژیها در ایجاد درجههایی از توسعه نامتوازن منطقهای در ایران نقش داشتهاند. یافتههای حاصل از این مطالعه که به روش تبیین علی مورد پردازش قرار گرفتهاند، حاکی از این است که از میان مؤلفهها و عناصر استراتژی ملتسازی در دورههای یادشده، عناصر مشترک مهمی مانند تمرکزگرایی سیاسی و اقتصادی و سیاست اصلاحات از بالا در ایجاد توسعه نامتوازن مؤثر بودهاند.<br /><strong> </strong>
ملت,دولت ملی,ملتسازی,دولت ضعیف,توسعه ناموزون
https://quarterly.risstudies.org/article_61086.html
https://quarterly.risstudies.org/article_61086_2849a775dec98a224011421144665e40.pdf
پژوهشکده مطالعات راهبردی
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
2980-910X
20
78
2018
02
20
چارچوبی برای سنجش شاخصهای عدالت فرهنگی در استانها و مناطق ایران
103
128
FA
ملوک
سیدآبادی
دانشجوی دکتری مدیریت فرهنگی دانشگاه واحد علوم تحقیقات
ابراهیم
حاجیانی
عضو هیئت علمی دانشگاه
افسانه
زمانی مقدم
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات
a.zamanimoghadam@srbiau.ac.ir
برابری یا عدالت فرهنگی، یکی از حوزههای مهم و البته فراموششده نابرابریهای منطقهای است. بر این اساس، این مقاله با هدف شناسایی، اعتباربخشی و وزندهی به شاخصهای عدالت فرهنگی در ایران نگارش شده است و در آن، ضمن اینکه تلاش شده تا مسئله عدالت فرهنگی با کمک نظریههای اجتماعی و سیاسی شرح داده شود، با مرور اسناد بالادستی و نظریهها و رویکردهای مختلفی که به این مسئله پرداختهاند، سعی نویسندگان بر آن است که مجموعهای از شاخصها برای سنجش وضعیت عدالت فرهنگی در استانها و مناطق ایران ارائه شود. روش پژوهش، تلفیقی از روشهای اسنادی، دلفی و پرسشنامهای است.<br /><strong> </strong>
فرهنگ,عدالت,عدالت فرهنگی,نابرابری فرهنگی
https://quarterly.risstudies.org/article_61087.html
https://quarterly.risstudies.org/article_61087_039aaf86d1c054bdc88ea3d8047e4f3a.pdf
پژوهشکده مطالعات راهبردی
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
2980-910X
20
78
2018
02
20
امنیت و توسعه؛ رویکردی ژئوپلیتیکی به توسعه و توازن در ایران
129
158
FA
رضا
خلیلی
استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران
rezakhalili1@gmail.com
در این مقاله با برجستهکردن رابطه امنیت و توسعه در چارچوب معادلات ژئوپلیتیک منطقهای، تلاش میشود تصویری متفاوت از اثرگذاری معادلات امنیتی فراملی بر توسعه و توازن در ایران ارائه شود. به باور نگارنده، ارتباط میان دو سطح داخلی و بینالمللی از طریق معادلات امنیتی و ساختار ژئوپلیتیک منطقهای، زوایای متفاوتی را در این زمینه پیش رو مینهد. بر این اساس، پرسش اصلی مقاله این است که معادلات امنیتی و ساختار ژئوپلیتیک منطقهای چه تأثیری بر توسعه و توازن در ایران داشتهاند؟ در پاسخ به این پرسش، این فرضیه مطرح میشود که ویژگیهای محیط امنیتی خاورمیانه باعث ناپایداری و نامتوازنی توسعه در ایران شده است.<br /><strong> </strong>
توسعه ملی,توازن منطقهای,ژئوپلیتیک,نظم امنیتی,مجموعه امنیتی خاورمیانه
https://quarterly.risstudies.org/article_61088.html
https://quarterly.risstudies.org/article_61088_eeebde11d56c905f46b050aae6ff1ac0.pdf
پژوهشکده مطالعات راهبردی
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
2980-910X
20
78
2018
02
20
پیامدهای امنیتی ناموزونی توسعه منطقهای در ایران
159
186
FA
محمد
خضری
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب
خدر
فرجیراد
استادیار پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی
محمد
قاسمی
استادیار پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی
بر اساس یافتههای این مقاله، تداوم ناموزونی توسعه مناطق مختلف کشور به مسائلی مانند ادامه مهاجرت از مناطق کمترتوسعهیافته به مناطق برخوردار، بیتعادلی در استقرار جمعیت، شکلگیری پدیده ابَرتراکم جمعیتی در مناطق برخوردار، گسترش حاشیهنشینی در کنار شهرهای بزرگ، افزایش خطرپذیری مراکز زیست، تنش در بهرهبرداری از منابع زیستمحیطی منجر میشود؛ که این موارد در میانمدت و درازمدت باعث تهدید یکپارچگی و انسجام اجتماعی، شکنندگی اقتصاد ملی واگراییهایی سیاسی میشوند و امنیت ملی را به مخاطره میاندازند.<br /><strong> </strong>
ناموزونی,توسعه منطقهای,مهاجرت,حاشیه نشینی,واگرایی,امنیت ملی
https://quarterly.risstudies.org/article_61089.html
https://quarterly.risstudies.org/article_61089_13480d3c1fb3e0ccc801616c0978fb41.pdf
پژوهشکده مطالعات راهبردی
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
2980-910X
20
78
2018
02
20
(یادداشت راهبردی) عدالت منطقه ای در چشم انداز 1404
187
196
FA
فرزاد
پورسعید
عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی
parsapoorsaeed@ymail.com
سند چشمانداز ایران در افق 1404 به همراه سیاستهای کلی برنامه چهارم توسعه در آذرماه 1382 به دستگاههای ذیربط اجرایی و قانونگذاری ابلاغ شد. این سند، هدف کشور را در این بیست سال که شامل چهار برنامه توسعه خواهد شد، دستیابی به جامعهای توسعهیافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی (شامل آسیای میانه، قفقاز، خاورمیانه و کشورهای همسایه) قرار داده و تحقق این هدف را نیازمند رشدی پرشتاب و مستمر در حدود دو برابر رشد معمول کشور میداند. در ضمیمه این سند، نموداری رسم شده که گزینه رشد سریع را با گزینه ادامه روند موجود مقایسه کرده و دستیابی به هدف پیشگفته را که ماهیتی رقابتی دارد، منوط به انتخاب گزینه رشد سریع کرده است. بر این اساس، انتخاب گزینه رشد سریع با کیفیت پیشگفته، نیازمند توجه همزمان و متناسب به حفظ و ارتقاء اصول عدالت اجتماعی و شاخصهای آن است تا جامعه ایرانی در مسیر پیشرفت و برای نیل به منزلت فرادست در حوزههای اقتصادی، علمی و تکنولوژیک با از هم گسیختگی و واگرایی اجتماعی و تضعیف پایههای عدالت اجتماعی مواجه نشود.
عدالت منطقه ای,تعادل,توسعه,سند چشمانداز,آمایش سرزمینی
https://quarterly.risstudies.org/article_61090.html
https://quarterly.risstudies.org/article_61090_d3f106c4f3c13473cded9e4ee7045fd8.pdf