2024-03-29T18:54:41Z
https://quarterly.risstudies.org/?_action=export&rf=summon&issue=127
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
1735-0727
1389
13
47
فرایند ملت ـ دولتسازی، شکلگیری هویت ملی و بازسازی در عراق: تجارب تاریخی و دورنمای آینده
داوود
غرایاق زندی
عراق کشوری با نود سال سابقه تاریخی است، اما در طی این مدت هنوز نتوانسته بر مشکلات تحکیم بنیانهای مادی و معنوی خود فایق آید. در بخش دولتسازی، سه مشکل اصلی عراق شامل نقش بریتانیا در ایجاد دولتسازی ناقص، نفوذ و حضور نظامیان در حکومت و قدرت سیاسی و در نهایت، تحصیلدار بودن دولت عراق میباشد. بخش دوم فرایند ملتسازی را مورد بحث قرار داده و نشان میدهد مشکل ساختگیبودن عراق، تعارض مفاهیم مختلف ملیگرایی و در نهایت، ترکیب ملیگرایی با ایدئولوژیهای مختلف، باعث مشکله هویت ملی در عراق شده است. در بخش بازسازی عراق پس از سال 2003 نیز فرایندهای طیشده و دورنمای آینده را با توجه به تجارب تاریخی مورد بررسی قرار میدهد
عراق
دولتسازی
ملتسازی
ملیگرایی
شیعیان عراق
کردهای عراق
دوره بازسازی
بریتانیا
آمریکا
2010
06
01
5
36
https://quarterly.risstudies.org/article_888_fd74e141e7d74f48f505b4c4b6abe797.pdf
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
1735-0727
1389
13
47
بازیگران مؤثر بر عراق آینده:
منافع و سناریوها
محمدعلی
قاسمی
در صحنه معادلات قدرت در عراق جدید، چهار دسته از بازیگران، یعنی آمریکا و نیروهای ائتلاف، گروههای قومی و مذهبی داخلی، همسایگان عراق و سازمانهای تروریستی و خشونتطلب جهانی حضور دارند و هر یک میکوشند آیندهای برای عراق رقم زنند که دلخواه و مطلوبشان است.در این مقاله، کوشش میشود با تحلیل اهداف، امکانات، منافع و استراتژیهای بازیگران مزبور، برآوردی از اوضاع کنونی و آینده عراق در قالب سناریوهای کوتاه مدت ارائه شود و در پرتو آن، سناریوی مطلوب جمهوری اسلامی ایران در بین گزینههای محتمل عراق آینده، ارزیابی و مورد تحلیل قرار گیرد.
عراق آینده
کردها
شیعیان
آمریکا
القاعده
همسایگان عراق
جمهوری اسلامی ایران
2010
06
01
37
58
https://quarterly.risstudies.org/article_889_39cbb23d4953f3e54d95d8191ffb089e.pdf
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
1735-0727
1389
13
47
مؤلفه های داخلی پایدار و مؤثر بر سیاست
خارجی عراق جدید
غلامرضا
خسروی
مقاله حاضر ضمن درک اهمیت تغییر رژیم و فضای سیاسی – اجتماعی عراق جدید به تبیین عناصر و متغیرهای داخلی تأثیرگذار بر سیاست و رفتار خارجی این کشور میپردازد. سؤال محوری این است که منابع داخلی مؤثر بر شکلگیری سیاست خارجی عراق کدامند؟ فرضیه در پاسخ، مدعی است سیاست خارجی عراق جدید همانند دوران پادشاهی و جمهوری، تا حدود زیادی متأثر از منابع پایدار و ثابت داخلی است که ناسازگاری میان هویت و حاکمیت و یا دولت و ملت، دشواریهای ژئوپلیتیکی، اقتصاد وابسته به نفت و هویت و ارزشهای مشترک عربی از مؤلفهها و ویژگیهای اصلی آن هستند. بهرغم تغییر ساختار حقوقی، این عناصر و ویژگیها چندان تغییری نیافته و بعید است در آیندۀ نزدیک دگرگون شوند.
سیاست خارجی
منابع داخلی
بحران هویت ملی
دشواریهای ژئوپلتیکی
اقتصاد رانتی
هنجارهای مشترک عربی
2010
06
01
59
94
https://quarterly.risstudies.org/article_890_68f246639ff1ec39528fe2e22daa0bd5.pdf
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
1735-0727
1389
13
47
سلفیگری در عراق و تأثیر آن بر
جمهوری اسلامی ایران
سیدباقر
سیدنژاد
شکلگیری سلفیگری، یکی از مهمترین رویدادهای ایدئولوژیکی و فکری تاریخِ مسلمانان به شمار میآید که توانسته است به پشتوانة ادبیات فقهی و کلامی و نیز نشانهشناسی متکی بر شبکة معناییِ گسترده، نیاز به گرایشها و جریانهای سیاسیِ سلفی را مجسّم و آنها را در اشکال روز، بازتولید کند. در این میان، عراق با موقعیت حساس و وابستگیهای عمیق ژئوپلتیکی متقابل با جمهوری اسلامی ایران، یکی از معدود کشورهایی است که همواره از بدو شکلگیریِ ایدة سلفیگری درگیر آن بوده است؛ به طوری که پس از اشغال عراق، این کشور به کانون اصلی فعالیت گروههای سلفی تبدیل شد و این جریان در تلاقی و همپوشانی با مدارهای قدرتمند سلفی، در جایگاه مهمترین بازیگر غیردولتی در صحنه تحولات عراق قرار گرفت. اینگونه نقشآفرینی در حلقة اولِ جغرافیای سیاسیِ ایران، واجد پیامدهای مهم برای جمهوری اسلامی ایران است. متن حاضر، این تأثیرات را مورد توجه قرار داده است.
واقعیتهای ژئوپلتیک
عراق
ایران
ژئوپلتیک شیعه
سلفیگری
القاعده
2010
06
01
95
122
https://quarterly.risstudies.org/article_891_a5991d9284461971d2ad455b57830e31.pdf
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
1735-0727
1389
13
47
چشم انداز روابط کشورهای
عرب با عراق جدید
نبیالله
ابراهیمی
هدف اصلی این نوشتار، بررسی چشمانداز و افق روابط کشورهای عرب با عراق جدید میباشد. عراق جدید جایگاهی متفاوت با عراق دوران صدام حسین در سیاست خارجی کشورهای عرب پیدا کرده است؛ چرا که این کشور در تاریخ، هویت و فرهنگ عربی جایگاه منحصر به فردی دارد. امروزه، امنیت هستیشناختی عربی به طور محسوسی با تحولات عراق جدید، دستخوش تغییرات عمدهای شده که این روند حساسیت رهبران عرب سنی و عربگرا را برانگیخته است. این نوشته بر آن است تا سیاستها و مواضع کشورهای عربی در قبال اشغال عراق، شرایط اخیر منطقه و روابط کشورهای عرب با دولت شیعی عراق را مورد کندوکاو قرار دهد. کنکاش گفتمان امنیت ملی و نظم عربی در برابر عراق پس از صدام و تأثیرات این گفتمان بر چشمانداز و افق سیاست خارجی کشورهای عربی، از زوایای مهم این نوشتار است.
عراق جدید
امنیت ملی عربی
نظم عربگرایانه
اسلام سیاسی عربی
شورای همکاری خلیجفارس
2010
06
01
123
150
https://quarterly.risstudies.org/article_892_42fab1ac53035eadddd9183908f602a1.pdf
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
1735-0727
1389
13
47
چشمانداز مناسبات نظامی- امنیتی عراق و آمریکا
محمود
یزدانفام
روابط آمریکا و عراق در دوره حکومت صدام مناسب نبود و با حمله عراق به کویت دوره پرتنشی را آغاز کرد که به حمله نظامی و سرنگونی رژیم بعثی منجر شد. از سال 2003 تا 2009، عراق تحت اشغال آمریکا و نیروهای متحدین قرار داشت. با امضای قرارداد امنیتی بین بغداد – واشنگتن، این وضعیت پایان یافت و مناسبات آنها بر اساس وجود دو دولت بنیان نهاده شد. در عین حال، در عمل، مناسبات عملی نظامی-امنیتی عراق و آمریکا بر پایه وضعیت سیاسی و امنیتی عراق، سیاستهای آمریکا به ویژه دولت اوباما در برابر عراق و منطقه، و روابط جمهوری اسلامی ایران با آمریکا تعیین میشود. این مقاله، با توجه به این سه مؤلفه، چشمانداز مناسبات نظامی- امنیتی عراق و آمریکا را تبیین میکند.
عراق
سیاست خارجی آمریکا
سیاست منطقهای اوباما
روابط ایران و آمریکا
قرارداد امنیتی عراق و آمریکا
2010
06
01
151
176
https://quarterly.risstudies.org/article_893_3aeacab7f3140f7b75e045bfeeed2480.pdf
فصلنامه مطالعات راهبردی
1735-0727
1735-0727
1389
13
47
برآورد استراتژیک عراق آینده
فرزاد
پورسعید
عراق آینده، برآیندی از وضعیت کنونی و گذشته این کشور، نوع بازیگری و تمایلات بازیگران مؤثر اعم از داخلی و خارجی، فرصتها و تهدیدات پیشروی و آسیبپذیریها و مزیتهای آن در عرصه داخلی و منطقهای است. در این چارچوب، مقاله حاضر به تخمین راهبردی عراق آینده میپردازد و این مهم را از خلال نقد سناریوی ایدهآلیستی امکانپذیر میداند. این سناریو، شامل وضعیتی است که قانون اساسی عراق جدید، در قالب نوعی هدفگذاری راهبردی برای آینده این کشور ترسیم کرده و شامل دو هدف دموکراسیسازی در داخل و صلحطلبی در سیاست خارجی است. نویسنده برای نقد این سناریو از رویکرد ساختاریابی سود میجوید و از خلال این نقد، به برآورد استراتژیک عراق آینده میپردازد. مطابق این رویکرد، واقعیات ساختاری عراق در چارچوب تاریخ، جغرافیا، فرهنگ و اقتصاد سیاسی این کشور، موجب محدودیت سناریوی ایدهآلیستی و کشاکش میان آرمانها و واقعیات در عراق آینده میشود.
عراق آینده
قانون اساسی
ایدهآلیسم
دموکراسی
صلحطلبی
واقعیات ساختاری
2010
06
01
177
212
https://quarterly.risstudies.org/article_894_801b1893146244fb70751b02add346b8.pdf