جمعیت و امنیت؛ امکانات و موانع پیدایش دولت کردی در منطقه خاورمیانه

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر

چکیده

نوشتار حاضر در مقام پاسخ به این سؤال است که تأسیس دولت مستقل کرد تا چه میزان می تواند مطابق با امکانات و شرایط منطقه ای باشد و در صورت وقوع چنین پدیده ای، تأثیرات امنیتی آن برای ایران چه خواهد بود؟ در پاسخ ضمن بررسی ابعاد داخلی، منطقه ای و جهانی این موضوع، ویژگی های منحصر به فرد ایران از حیث سابقه فرهنگی و سیاسی اجتماعی کردهای ایران به تحلیل گذارده شده و در نهایت به این نتیجه رسیده که علی رغم تمام همبستگی های موجود بین کردها و دولت مرکزی، احتمال خطر از این ناحیه چشمگیر بوده، سیاست های جبرانی باید پیشاپیش اندیشیده شوند.  

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

جمعیت و امنیت؛ امکانات و موانع پیدایش دولت کردی در منطقه خاورمیانه

نویسنده [English]

  • ghadir nasri meshkini
(1) نیک منش، بیژن (ویراستار)، گذشته چراغ راه آینده است، پژوهشی از گروه جامی، تهران، انتشارات توس، 1371،ص 499.
(2) میسیون، دیوید. تی، "قومیت و سیاست"، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، فصنامه مطالعات راهبردی، پیش شماره اول، (بهار 1377)،ص 128.
(3) Lotfian, Saideh, "The Kurdish People: From Confrontation to Coexistence", Arab-Iranian Relation's, Edited by Khair el din Hasseb, (Beirut: Center for Arab unity Studies, 1998) P. 323.
(4) Ibid.
(5) (هفته نامه) ترجمان سیاسی، سال چهاردهم، 18/12/1377، ص 21.
(6) (روزنامه) همشهری،29/11/1377.
(7) (روزنامه) همشهری،1/12/1377.
(8) در اسفندماه 1377، تظاهرات آرام مردم کردستان در اعتراض به دستگیری اوجالان، یکباره با انفجار و شلیک همراه شد. گفته می شود که عناصر نفوذی منافقین دراین انفجارها دست داشته اند.
(9) (روزنامه) ابرار،2/12/1377.
(10) گانتر، مایکل، عامل کردی در سیاست خاورمیانه، علی کرمی، تهران، انتشارات مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه، (شهریور 1372)،به نقل از:
Gunter, Michael, "The Kurdish Factor in Middle Eastern Politics", The International Journal of Kurdish Studies, Vol 8, No. 1-2, 1995.
(11) فولر، گراهام، قبله عالم: ژئوپلیتیک ایران، عباس مخبر، تهران، انتشارات مرکز، 1373، ص 51.
(12) احمدی، حمید، قومیت و قوم گرایی در ایران، تهران، نشر نی، 1378، ص 78.
(13) کوچوک، یالچین، خاطرات و اندیشه های عبدالله اوجالان، محمد رئوف مرادی، تهران، انتشارات حمیرا، 1378، ص 12.
(14) همانجا، ص 25.
(15) "The Kurdish People", op.cit.
(16) کندال، عصمت شریف وانلی و مصطفی نازدار، کردها، ابراهیم یونسی، تهران، انتشارات روزبهان، 1370، ص 9.
(17) قومیت و قوم گرایی در ایران، پیشین، ص 81.
(18) همان جا، ص81، به نقل از:
Izady, Mehrdad, "A Kurdish Lingua Franca?", Kurdish Times, II. no. 2 (Summe, 1998)
(19) برای اطلاع بیشتر از ریشه ها و شاخه های زبان کردی رجوع کنید به: سنندجی، میرزا شکرالله، کردستان، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1366.
(20) قومیت و قوم گرایی در ایران،پیشین، ص 83.همچنین رجوع کنید به: امین زکی، محمد، تحقیقی تاریخی درباره کرد و کردستان، (ترجمه و توضیح) حبیب الله تابانی، تبریز، انتشارات آیدین،1377، صص 67-49.
(21) تبیین مبسوط تاریخ قیام مبارزان کرد در منبع زیر آمده است:
 - نیکیستین، واسیلی، کرد و کردستان؛ بررسی از دیدگاه سیاسی، جامعه شناسی و تاریخی، تهران، انتشارات کانون فرهنگی درایت، 1378.
 - کوچیرا، کریس، جنبش ملی کرد، ابراهیم یونسی، تهران، انتشارات نگاه، 1377.
(22) خاطرات و اندیشه های عبدالله اوجالان، پیشین، صص 96-95.
(23) همان جا، ص 245.
(24) در عالم آرای نادری آمده است که شاه عباس صفوی قریب به 30هزار خانوار از کردها را کوچانیده و روانه خراسان نموده است. همچنین بارتولد در جغرافیای تاریخی ایران آورده است: شاه عباس برای صیانت مملکت از تاخت و تاز تراکمه و ازبکان تصمیم بدان گرفت که افراد جنگجو را از ولایت غربی بدین سامان کوچ دهد. رجوع کنید به:
 - نیک خلق، علی اکبر، جامعه شناسی عشایر ایران، تهران، انتشارات چاپخش، 1377، ص 88.
(25) مرکز آمار ایران، سالنامه آماری کشور(1378)تهران، انتشارات سازمان برنامه و بودجه،1378، صص 9و 57.
(26) "The Kurdish People", op.cit.
(27) سالنامه آماری کشور (1378)،منبع شماره 25.
(28) "The Kurdish People", op.cit.
(29) بشیریه، حسین، جامعه شناسی سیاسی، پیشین، ص 280.
(30) مطالب این قسمت حاصل مصاحبه با دکتر حمید احمدی می باشد. بدین وسیله از حسن همکاری ایشان سپاسگزاری می کنم.
(31) قومیت و قوم گرایی در ایران، پیشین، صص 239-237
(32) ابوالمحمد، عبدالحمید، مبانی سیاست، تهران، انتشارات توس، بی تا، ص 288.
(33) (هفته نامه) ترجمان سیاسی، سال چهارم، شماره چهاردهم، ص 12.
(34) براساس یک منبع، از کل جمعیت کشورهای ترکیه، عراق، ایران و سوریه به ترتیب 20درصد، 20-15درصد، 7درصد و 6درصد کرد آنها کرد هستند به نقل از:
- "A Kurdish Lindqua Franca", The Kurds: A Concise Hand Book, Washington, Cran Russak,1992, p. 208.
(35) قومیت و قوم گرایی در ایران، پیشین، ص 78.به نقل از:
- "A Kurdish Lindqua Franca", op.cit, p. 208.
(36) کاتم، ریچارد، ناسیونالیسم در ایران، احمد تدین، تهران، انتشارات کویر، 1371، ص 74.
(37) دیده بانان صهیونیست ها در شمال عراق؛ پژوهشی درباره فعالیت های پنهانی عوامل موساد در کردستان عراق، بولتن صدا و سیما، اسفند1376، ص 1.
(38) کالینز دان، مایکل، "مسأله کردها؛ کالبدشناسی یک بحران"، دیدگاه ها و تحلیلها، شماره 99 (اسفند 1374)،ص 14.همچنین رجوع کنید به: بروبین سن، مارتین وان، جامعه شناسی مردم کرد، ابراهیم یونسی، تهران، نشر پانیذ، 1378.
(39) برای اطلاع بیشتر از نقش منافع نامتقارن و متفاوت قدرتهای خارجی در تطویل اختلافات منطقه ای رجوع کنید به:
 - سریع القلم، محمود، نظام بین الملل و مسأله صحرای عربی، تهران، انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، 13، ص 158.
(40) رئوف، عادل، "سیاست ترکیه در قبال شمال عراق پس از جنگ دوم خلیج فارس"، فصلنامه خاورمیانه، (بهار 1377)ص 219.
(41) برای اطلاع بیشتر از نقش و نفوذ نوین ترکیه پس از فروپاشی شوروی رجوع کنید به:
 - انصاری، جواد، ترکیه در جستجوی نقشی تازه در منطقه، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، 1373، ص 23.