(1) کازانتزاکیس، نیکوس، سرگشته راه حق، منیر جزنی، تهران، امیرکبیر، 1363،ص 147.
(2) See: Hobbes, Thomas, Leviathan, The library of Liberal Arts, The Liberal Art Press Inc., 1958.
(3) Ibid, p. 106.
(4) آرنت، هانا، خشونت، عزتالله فولادوند، تهران، خوارزمی، 1359،ص 35.در همین خصوص رک:
Spender, Stephan, The Year of the Young Rebels, New York, 1969
(5) لازم به ذکر است که واژه Dangerدر قیاس با واژه Threatدارای کاربرد بیشتری در متون علمی مربوط به امنیت داخلی میباشد که به دقت، شمول و انسجام آن برمیگردد. در اینباره نگاه کنید به مدعای جوآن گالتنگ که ب تفکیک سهگانه خشونتها و اطلاق لفظ Dangerبر آنها پرداخته است:
-Galtung, John, 60 Speeches on War & Peace, Olso: PRIO
(6) See: Fisher, Dietrich, Nonmilitary Aspects of Security: A System Approach, Greait Britain,Cambridge University Press, 1993.
(7) در زمینه ماهیت و نحوه تأثیرگذاری جنگهای مدرن ر.ک:
Simon & Schuster, Common Security: A Blueprint for Survival, New York, 1982- Bramsonleon & Geothals, Georgew, War: Studies from Psychology, Sociology,Anthropology, New York, Basic Book, 1964.
(8) آرنت، هانا، خشونت، پیشین، (یادداشت شماره 4)،ص 13.
سیوم براون در همین زمینه بحث مبسوطی طرح کرده که ماحصل آن عبارتست از این که: نخست - ابزارهای کارامد و قوی تلاشهای مربوط به کاهش تنشهای کوچک را کم رنگ میکند. دوم - اقدامات مربوط به بازدارندگی میتواند علتی برای تهاجم هم باشند، سوم - راهبردهای ایجاد صلح ممکن است مخاطره مربوط به فعالیتهای نظامی را کاهش دهد. نک:
- Brown, Seyom, International Relations in a Changing Global System: Toward a Theory of The World Politics, Westview Press.
(9) See: Hollins, Harry, Averill, L. Powers & Mark Sommer, The Conquest of War: AlternativeStrategies for global Security, Bouler, Colorado & London, Westview, 1989.
(10) See: Nonmilitary Aspects of Security, op.cit. (note: 6).
(11) بوتول، گاستن، تتبعی در ستیزهشناسی، حسن پویان، تهران، چاپخش، 1364،ص 168.
(12) نگاه کنید به فصول سوم از:
(13) - آرنت، هانا، خشونت، پیشین (یادداشت شماره 4)
- B. Mill, J.S., "The Principles of Political Economy with Some of their Applications to SocialPhilosopphy; in: E. Jay & R. Jay (eds.), Critics of Capitalism: Victorian Relations to PoliticalEconomy, Cambridge, Cambridge University Press, 1986, p. 118.
(14) نک: مکنزی، یان و دیگران، مقدمهای بر ایدئولوژیهای سیاسی، م. قائد، تهران، مرکز، 1375،صص 26-303.
(15) نگاه کنید به اثر جذاب شوماخر در این زمینه:
- شوماخر، ای. اف.، کوچک زیباست: اقتصاد با ابعاد انسانی، علی رامین، تهران، سروش، چ 2، 1365.
(16) در این باره به آثار بنام عرصه رمانهای تخیلی مراجعه شود از آن جمله:
- کلارک، سی. آرتور، بازی بزرگ، کامبیز میرفلاح، پاسارگاد، 1373.
- کلارک، سی. آرتور، ملاقات باراها، محمد قصاع، افق، 1371.
- آسیموف، ایزاک، انسان دوقرنی، هوش آذر آذرنوش، تهران، سروش، 1369.
- آسیموف، ایزاک، غارهای پولادین، شهریار بهترین، شقایق، 1369.
(17) نک: شوماخر، ای. اف، کوچک زیباست، پیشین (یادداشت شماره 15)،ص 124.
(18) برای مثال هنریش پستالوزی معضل اصلی را در فقدان آموزش عمومی میداند و اظهار میدارد: همه مشکلات مردم مرتفع میشد اگر تمامی آنها میتوانستند بخوانند و بنویسند؛ اما وارنوک برخلاف او بر روی مقوله "تغذیه" انگشت گذارده آن را معضل اصلی بشریت میداند و. نک:
,- Warnok, John, W., The Politics of Hunger: The Global Food System, New York Methuen,1987.- Dalby, Simon, "Security, Modernity, Ecology: The Dilemmas of Post-Cold War SecurityDiscourse", Alternatives, 1992, N. 17.
(19) در اینباره نگاه کنید به اثر جامع و مفصل بوزان که البته با تمامی مساعی به عمل آمده، از این حیث نمیتواند کامل تلقی شود:
- Buzan, Barry, People, States & Fear: The National Security Problem in, International Relation Harvester, Wheat sheaf, Hemec Hempstead, 1983. esp. 114-130
(20) این بحث را قبلا در مقاله ذیل بهطور مبسوطتری آوردهام::
- افتخاری، اصغر، امنیت ملی: تئوریها و راهبردها، فصلنامه مطالعات راهبردی، پیششماره دوم، 1377.
همچنین نک:
- Mandel, Robert, The Changing Face of National Security: A Conceptual Analysis London,Green Wood Press, 1994.
(21) Spiegel, Steven, L., World Politics in a New Era, Harcourt, Brace College Publishers, 1995, p.502.
(22) See: Buzan, op.cit. (note: 19), pp. 19-20. also: Common Security, op.cit, (note: 7).
(23) See: Branet, Richard, "Challenging The Myths of National Security", New York, TimesMagazine, April 1, 1979.
(24) See: Kolodziej, Edward, A., "Renaissance in Security Studies? Caveat Lector!", International Studies Quarterly, 36 Dec. 1992.
(25) Walker, B. J., "The Concept of Security & International Relations Theory", University of California, San Diego, Institute of Global Conflict & Cooperation, Working Paper, No. 3, 1988.
(26) See: Wolfers, Arnold, "National Security as an Ambigous Symbol", Discord & Collaboration,(Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1962), Cho. 10.
(27) Ibid, p. 150.
(28) فرهنگ علوم سیاسی، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، تهران، چ 2،1375.(در ذیل عنوان امنیت)
(29) "Security, Modernity, Ecology", op.cit. (note: 18), p. 107. Also:
(30) فرهنگ علوم سیاسی، پیشین، ص 365.
(31) درخصوص دیدگاه ترکیبی در این موضوع نک:
- Nonmilitary Aspects of Security, op.cit, (note: 6), p. 10.
(32) See: Oxford English Dictionary, Second Edition, Oxford, Clarendon, 1989, entryi, Ib.
(33) در زمینه مفاهیم موردنظر و جایگاه آنها در امنیت نک:
- Nonmilitary Aspects of Security, op.cit (note: 6), pp. 10-11.
- عامری، هوشنگ، اصول روابط بینالملل، تهران، آگاه، 1370،صص8-177.
(34) درخصوص مفهوم "احساس رضایت و اطمینان خاطر" نک:
- کاظمی، علیاصغر، زنجیره تنازعی در سیاست و روابط بینالملل، تهران، قومس، 1370،صص 6-115.
- The Changing Face of Security, op.cit (note: 20), p. 16.
(35) See: Brown, Neville, The Future Global Challeng: A Predictive Study of World Security,London, RUSI, 1977. also:
(36) See: "Security, Modernity, Ecology", op.cit, (note: 18), pp. 114-117.
(37) See: People, States & Fear, op.cit. (note: 19), pp. 14-15.
(38) The Changing Face of National Security, op.cit, (note: 20), pp. 17-18. also:- World Politics in a New Era, op.cit (note: 21) p. 499.
(39) برای مطالعه بیشتر در باب این اصول به منابع زیر رجوع شود که در آن دو به تفریق ذکر شدهاند:
- Sommer Mark, "Step Towards an Ecology of Peace", in Peace & Conflict Studies Program,University of California, 1989. [at Brekeley (mimco)].- Galtung, John, The True Worlds: A Transnational Perspective, New York, The Free Press,1980, esp. pp. 89-94.
(40) در ارتباط با معانی مختلف مصلحت و نسبت آن با شریعت نک:
- عوض جعفر، هشام احمد، الابعاد السیاسیة لمفهوم الحاکمیة: رؤیة معرفیة، آمریکا، العهد العالمی للفکر الاسلامی، .1981
- عوض جعفر، هشام احمد، "حاکمیت سیاسی و مصالح شرعی"، اصغر افتخاری، حکومت اسلامی، ش 9.
(41) در ارتباط با تحلیل معانی مختلف منفعت و سیاستهای متنوع ناشی از هر معنا نک:
- Clinton, David, The Two Faces of National Intrest, Louisana State University Press, 1994,esp. pp. 9-99.
(42) نک: فوکو، میشل، ایرانیها چه رؤیایی در سر دارند؟، حسین معصومی همدانی، تهران، هرمس، 77.
(43) نک: دلفانی، محمود )به کوشش(، فرهنگ ستیزی در دوره رضاشاه، تهران، پژوهشکده سازمان اسناد ملی، 1375.
(44) نک: مکی، حسین، تاریخ بیست ساله ایران، تهران، انتشارات علمی، ج 5،صص 290-163.
(45) همان، ج 6،ص 296.
(46) نک: باغانی، علیاصغر، انقلاب اسلامی و ریشههای آن، دفتر نمایندگی مقام معظم رهبری، بیتا، صص 80-67.
(47) شرح مبسوط این معنی را در مقاله ذیل آوردهام:
- افتخاری، اصغر، نظریه انقلاب حضرت امام خمینی(ره)، در: فجر انقلاب، تهران، معاونت پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی، 1376 .(در این مقاله ارتباط اسلام با ساختهای پیرامونی تبیین گشته و مواضع ناامنی مشخص شدهاند) همچنین:
- افتخاری، اصغر، ساختار انقلابهای اجتماعی در کشورهای اسلامی از دیدگاه امام خمینی، در: مجموعه مقالات ویژه دهه فجر انقلاب اسلامی، (در این مقاله ضمن ترسیم شمایی از ساختار جوامع اسلامی، حالات وقوع ناامنی و در نهایت انقلاب بررسی شدهاند.(
(48) نک: عظیمی، فرخالدین، بحران دموکراسی در ایران 1332-1320،عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران، البرز، ( 74،مقدمه اثر)صص 50-9.
(49) نک: آبراهامیان، یرواند، مقالاتی در جامعهشناسی سیاسی ایران، سهیلا ترابی فارسانی، تهران، شیرازه، 76،بهویژه مقاله فرقهگرایی.
(50) میلسپو، آرتور، آمریکاییها در ایران، عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران، البرز، 1370.
(51) نک: کاتوزیان، محمدعلی همایون، نه مقاله در جامعهشناسی تاریخی ایران: نفت و توسعه اقتصادی، علیرضا طیب، تهران، مرکز،77، صص 56-4.
(52) در زمینه تقابل ملیت و دین نک:
- درآمدی بر ریشههای انقلاب اسلامی (مجموعهمقالات)، معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی، 1376،صص 79تا 162.
در زمینه همکاری آن دو و استخدام مذهب در خدمت ملت ر.ک:
- Kishwar, Madhu, Religion at the Service of Nationalism, Delhi, Oarened University Press,1998.
(53) در اینباره نک:
- برزین سعید، زندگینامه سیاسی مهندس مهدی بازرگان، تهران، مرکز، 74،صص 307-265.
- یوسفی اشکوری، حسن، در تکاپوی آزادی: سیری در زندگی، آثار و افکار مهندس مهدی بازرگان، تهران، بنیاد بازرگان، 76.
(54) در اینباره نگاه کنید به تفسیری از عمادالدین باقی در کتاب ذیل که به صورت مبسوط و موردی مسأله اشغال سفارت امریکا در تهران در سال 58را مورد تحلیل قرار داده و تزاحم دو دیدگاه، ملی و مذهبی را در این زمینه ترسیم کرده است:
- باقی، عمادالدین، انقلاب و تنازع بقا، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج، .76
(55) حضرت امام(ره): "ملیگرایی برخلاف اسلام است" (صحیفه نور، ج 12،ص 110)و حضرت امام (ره): "حب وطن، حب اهل وطن و حفظ حدود کشور مسألهای است که در آن حرفی نیست" (صحیفه نور، ج 13)ص 81)همچنین نک:
- قاضیزاده، کاظم، اندیشههای فقهی - سیاسی امام خمینی(ره)، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری، 1377،بهویژه فصل دهم (ملیگرایی، مکتبگرایی و صدور انقلاب - صص 602- 553.
(56) در اینباره نگاه کنید به اثر ذیل که کلیات مسأله را بهطور مفصل طرح کرده است:
- نخعی، هادی، تزاحم منافع ملی و مصالح اسلامی: بررسی تطبیقی سیاست خارجی دولتهای ملی و اسلامی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی، 1376.
(57) در این خصوص نک:
- حقیقت، سیدصادق، مسؤولیتهای فراملی در سیاست خارجی دولت اسلامی، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری، 1376،بهویژه فصول چهارم تا هشتم.
)
