برآورد ضریب امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (معرفی مدل ناظم)

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علوم سیاسی از دانشگاه علامه طباطبایی

2 دکتری روابط بین ‏الملل از دانشگاه تهران

چکیده

در این پژوهش تلاش شده است بر اساس سرفصل‏‏ های موجود در سال ‏نمای امنیت ملی که متمرکز بر مسئله‏ های امنیت ملی هستند، مدلی برای برآورد ضریب امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ارائه شود. بدین منظور از راهبرد تحلیل محتوا، منطق درخت تصمیم و روش تحلیل شبکه استفاده و یک مدل مفهومی با نام مدل «ناظم» معرفی شد که شامل چهار بُعد است و از حروف ابتدایی هر بُعد تشکیل شده است که شامل عوامل ناامن‏ کننده، امنیت ‏ساز، ظرفیت ‏های نظام و محرک ‏ها است. نتایج این پژوهش نشان داد که بُعد ظرفیت‏ های نظام بیش از سایر ابعاد در ضریب امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران نقش دارد. بنابراین اگر راهبرد کلان امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران متمرکز بر افزایش ظرفیت باشد، تأثیر بیشتری نسبت به راهبرد مقابله با عوامل ناامن کننده خواهد داشت. افزایش سطح کارامدی نظام سیاسی، بهبود تعامل بین قوای سه‏ گانه، افزایش اعتماد سیاسی و سرمایه اجتماعی دولت، افزایش سطح تولید، ترمیم نظام انتخاباتی و افزایش قدرت اجماع ‏سازی ایران در سازمان‏ های بین ‏المللی، بیش از اقدامات کنترلی و مقابله‏ با عوامل ناامنی موجب افزایش ضریب امنیت ملی می ‏شوند.
 
[1]. ANP

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessment of National Security Coefficient of the Islamic Republic of Iran (Introduction of NAZEM Model)

نویسندگان [English]

  • Abdul Mahmoud Mohammadi Lord 1
  • Mehdi Mir Mohammadi 2
چکیده [English]

In this research, an attempt has been made to provide a model for assessing the national security coefficient of the Islamic Republic of Iran based on the topics in the Year Book of National Security, which focus on national security issues. For this purpose, content analysis strategy, decision tree logic and network analysis method were used and a conceptual model called "NAZAM" model was introduced, which includes four dimensions and consists of the initials of each dimension, which include insecure factors, security. The results of this study showed that the system's capacity dimension plays a role in the national security coefficient of the Islamic Republic of Iran more than other dimensions. Therefore, if the overall national security strategy of the Islamic Republic of Iran is focused on increasing capacity, it will have a greater impact than the strategy to deal with insecure factors. Increasing the level of efficiency of the political system, improving the interaction between the three powers, increasing the political trust and social capital of the government, increasing the level of production, repairing the electoral system and increasing Iran's consensus-building power in international organizations, more than control and countermeasures against insecure factors will increase national security.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Assessment
  • Islamic Republic of Iran
  • National Security Coefficient
  • NAZEM Model
اصفهانی، حسن (1389)، ارزیابی ریسک با روش تحلیل درخت خطا، تهران: کالج برتر.
افتخاری، اصغر، (1377)، امنیت ملی: رهیافت ها و آثار، فصلنامه مطالعات راهبردی، پیش شمارۀ 2.
بوزان، باری(1378)، مردم، دولت‏ها و هراس، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
سال‏نمای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (1388-1398)، پژوهشکده مطالعات راهبردی، شماره‏های 1 تا 11 تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
حبیبی، آرش (1393)، تصمیم‏گیری چندمعیاره فازی، رشت: انتشارات کتیبه گیل.
رحمانیان، مهدی و مختاری‏نژاد، حمیدرضا و خسروی، حمید (1398)، شناسایی و اولویت‏بندی تهدیدات احتمالی امنیت ملی ج.ا.ا. در مقابله با جنگ‏های آینده، اولین همایش سراسری قدرت نرم انقلاب اسلامی با محوریت «چهار دهه مقاومت و بایسته‌های فرهنگی گام دوم انقلاب اسلامی»، تهران: دانشگاه امام حسین(ع).
صالح‏نیا، علی، بختیاری، حسین(1397)، اولویت‌بندی تهدیدات امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP)، مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 8(27).
عبدالله‏خانی، علی(1380)، AHP  شیوه‌‏ای برای سنجش امنیت ملی، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره 163 و 164.
تهذیبی، خادم علی ، رضا سیمبر و  حسن خداوردی (1399)، تدوین و اعتبارسنجی مدل مطلوب آینده امنیت در نظام بین‏الملل، فصلنامه علمی سیاست جهانی، دوره نهم، شماره چهارم.
غرایاق زندی، داود (1393)، نسبت عدالت اجتماعی و امنیت ملی: چارچوب نظری، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال شانزدهم، شماره 61.
قنبرلو، عبداله(1397)، امنیت ملی: مفهوم، تئوری، و عمل، سیاست کاربردی، سال اول، شماره اول.
ماندل، رابرت (1387)، چهره متغیر امنیت ملی، مترجم پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
نصری، قدیر، (1380)، نفت و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
یگانگی، سید کامران و عبایی، پریسا (1399)، ارائه مدل مفهومی و سیستماتیک از امنیت ملی، فصلنامه پژوهشنامه مدیریت و مهندسی صنایع، سال دوم، شماره سوم.
Carment, David, Stewart Prest, Yiagadeesen Samy (2010), Security, Development and the Fragile State: Bridging the Gap between Theory and Policy, Routledge.
Carment, David (2010). Indicators of State Failure. Canada Ministery of National Defence. Toronto: Defence R&D Canada.
Chandra, Satish & Rahul Bhonsle (2015), National Security: Concept, Measurement and Management, Strategic Analysis, 39:4, 337-359, DOI: 10.1080/09700161.2015.1047217.
Marsh (2021), Political Risk Map, Marsh & McLennan Companies.