امنیت از دیدگاه ابن‌خلدون

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استاد علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم (ع)

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع) و پژوهشگر سیاسی پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع).

چکیده

از جمله دانش‌های کاربردی با قابلیت نتایج محسوس برای جامعه بشری، مطالعات امنیتی است. این مطالعات آنگاه که با تجربه‌های امنیتی تاریخی عجین شود، جامعه را از آزمون‌های مجدد امنیتی حفظ می‌کند. ابن‏خلدون از جمله اندیشمندانی است که در آثار خود مباحث امنیتی را جمع و پیرامون تجربه‌های امنیتی تاریخ اظهارنظر کرده است. این مقاله با هدف فهم گفتمان امنیتی ابن‏خلدون انجام شده است، که تا کنون پیرامون آن پژوهش مستقلی صورت نگرفته است. با توجه به مبانی نظری ابن‏خلدون در موضوع تاریخ و امنیت، گفتمان امنیتی وی در چارچوب مفهومی با هفت مؤلفه کلیدی مفهوم امنیت، ابعاد امنیت، سطح امنیت، دوست و دشمن، روش‌های تحصیل امنیت و راه‏کارهای استراتژیکی امنیت بررسی شده است. مهم‏ترین یافته این پژوهش، مشابهت گفتمان امنیتی ابن‏خلدون با نحله‌های مکاتب رئالیستی و همانندی آن با گفتمان‏های امنیتی حاکم بر جهان اسلام در عصر حاضر و عدم کارآمدی لازمِ گفتمان امنیتی وی در تأمین امنیت پایدار جهان اسلام است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Security From Ibn Khaldun's Perspective

نویسندگان [English]

  • Najaf Lakzaee 1
  • Hossein Mircheraqkhani 2
چکیده [English]

Security studies falls within the realm of applied knowledge and has the potential to produce tangible results for the human society. These studies, when combined with historical security experiences, can rid the society of the need for repeated trial and errors in the field of security. Ibn Khaldun is one of the thinkers who addressed security issues and expressed his views on historical security experiences in his works. This article aims to provide an understanding of Ibn Khaldun's security discourse, which had never been the subject of a dedicated study. Drawing on Ibn Khaldun's theoretical principles in the fields of history and security, his security discourse has been studied here within a conceptual framework comprised of seven key components, namely the meaning of security, aspects of security, level of security, friends and enemies, ways to achieve security, and strategic security solutions. The most important finding of the present study is that there is a similarity between Ibn Khaldun's security discourse and the principles of the realist schools of thought as well as the security discourse currently prevailing in the Muslim world and that his security discourse has proved ineffective in creating lasting security in the Muslim world.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Security
  • Ibn Khaldun
  • History
  • Prejudice
  • Development
  • Muslim World
قرآن کریم.
نهج البلاغه.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1359)، مقدمه ابن‌خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، پایگاه ترجمه و نشرکتاب، ج1و2.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1363)، العبر تاریخ ابن‌خلدون، ترجمه عبد المحمد آیتى، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
بوزان، بری (1388)، ایالات متحده و قدرت‌های بزرگ: سیاست‌های جهانی در قرن بیست و یکم، ترجمه عبدالمجید حیدری، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
حسین‏زاده، علی (1389)، فلسفه تاریخ از دیدگاه اسلام، زائر.
حقیقت، سید صادق (1394)، روش‏شناسی علوم سیاسی، دانشگاه مفید.
سبحانی تبریزی، جعفر (1385)، فلسفه تاریخ، مؤسسه امام صادق.
صدر، محمدباقر (1381) سنت‌های تاریخ در قرآن، ترجمه سید جمال‏الدین موسوی، تفاهم.
طباطبائی، محمدحسین (1363) تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر همدانی، انتشارات اسلامی.
عبدالله‏خانی، علی (1389)، نظریه‏های امنیت، موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‏المللی ابرار معاصر تهران.
کلارک، یان (1382)، جهانی‏شدن و نظریه‏های روابط بین‏الملل، ترجمه فرامرز تقی‏لو، دفتر مطالعات سیاسی و بین‏المللی.
کمره‏ای، خلیل (1389)، یک شب و روز عاشورا، درالعرفان.
گئورک ویلهلم فریدریش، هگل (1392)، فلسفه تاریخ، ترجمه زیبا جبلی، شفیعی.
لک‌زایی، نجف (1389)، «فلسفه امنیت از دیدگاه امام خمینی(ره)»، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 13، شماره 3.
لک‌زایی، نجف (1390)، تحولات سیاسی اجتماعی ایران معاصر، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
لک‌زایی، نجف (1393)، «امنیت متعالیه»، سیاست متعالیه، سال دوم، شماره پنجم.
لک‏زایی، نجف (1394)، «گونه‏شناسی امنیت پژوهی در علوم اسلامی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هجدهم، شماره چهارم.
مایکل لمون (1394)، فلسفه تاریخ: راهنمایی دانشجویان، ترجمه محمد حسین وقار، اطلاعات.
مسعود بینش (1392)، جستاری در اندیشه واقع‏گرای ابن‌خلدون از نگاه دکتر علی الوردی، پژواک.
مطهری، مرتضی (1378)، فلسفه تاریخ، صدرا.
مهدی، محسن (1373)، فلسفه تاریخ ابن‌خلدون، ترجمه مجید مسعودی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
ویلیامز، پل دی (1390)، درآمدی بر بررسی‌های امنیت، امیرکبیر