فراتحلیل پژوهش‏های سیاسی مبتنی بر رهیافت گفتمانی در ایران

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران (نویسنده مسئول)

2 دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تهران

چکیده

پس از حدود نیم قرن از مطرح‏شدن رهیافت گفتمانی در حوزه علوم اجتماعی و سه دهه بهره‏گیری از این رهیافت در پژوهش‏های سیاسی در ایران، انجام پژوهشی در مورد این پژوهش‏ها ضروری به نظر می‏رسد. بر این اساس، در این مقاله این سؤال مطرح شده که پژوهش‏های مبتنی بر رهیافت گفتمانی در ایران دارای چه گرایش‏هایی در سطح نظری و مضمونی بوده و دچار چه کاستی‏ها و چالش‏هایی هستند؟ در پاسخ به این پرسش تلاش شده تا با فراتحلیل حجم نمونه‏ای (201 مورد) از پژوهش‏های سیاسی مبتنی بر رهیافت گفتمانی و گرایش‏های نظری و تنوع موضوعات و مضامین غالب آن در پژوهش‏های ایرانی نشان داده شود. همچنین یافته‏های پژوهش نشان می‏دهد که این پژوهش‏ها در دوسطح میزان انطباق دقیق این پژوهش‏ها با رهیافت گفتمانی و نیز نقدهای وارده بر این رهیافت در سطح جهانی دچار آسیب‏ها و چالش‏هایی هستند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Meta-Analysis of Discourse-Based Political Research in Iran

نویسندگان [English]

  • Hamidreza Rahimi 1
  • Abolfazl Delavari 2
1 .
2 .
چکیده [English]

After three decades of using the discourse-based approach to carry out political research in Iran, it seems necessary to do research on these research works. Therefore, this study asks what inclinations are reflected in both the theoretical framework and the content of discourse-based pieces of research in Iran and what the shortcomings and challenges are. In order to answer this question, this article has sought to present the theoretical inclinations, variety of subjects, and the dominant themes in Iranian research works through a meta-analysis of a sample size of 201 pieces of discourse-based political research. The findings of the article show that these research works have shortcomings and face challenges at two levels, namely the extent to which they conform to the rules of the discourse-based approach and criticisms of this approach at the international level.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discourse-Based Approach
  • Meta-Analysis
  • Discourse-Based Research
  • Features
  • Shortcomings
احمدوند، شجاع و احمدی، وحیده (1394)، چگونگی برساخت «واقعیت ایران» در تمایزسازی گفتمان صهیونیسم، پژوهشکده مطالعات راهبردی، دوره 18، بهار 94، ش 67.
اخوان کاظمی‏، بهرام (1389)، نقد و ارزیابی ‏گفتمان‏ها‏ی‏ اجتماعی- سیاسی مطرح در جمهوری اسلامی‏، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
ادیب‏زاده، ‏مجید (1387)، زبان، ‏گفتمان، سیاست خارجی‏: ‏دیالکتیک بازنمایی از غرب در جهان نمادین ایرانی، ‏تهران: اختران
اسدی، ‏عباس و مخدومی‏،‏ هادی (1395)، ‏مفهوم عدالت پس از انقلاب اسلامی‏(تحلیل گفتمان روزنامه‏های‏ کیهان و شرق‏)‏‏ بهار 95، ش 16
اکوانی، ‏حمداله (1390) ‏بازنمایی سیاسی ایران در رسانه‏های‏ تصویری خبری غرب، ‏مطالعه موردی‏: ‏مستندهای خبری 1376-1389، ‏رساله دکترا، ‏دانشگاه شهید بهشتی، ‏راهنما‏: ‏باقر حشمت‏زاده
اکوانی، ‏حمداله و نوروزی‏نژاد، ‏جعفر (1393) ‏تحلیل گفتمان یازدهمین دوره ‏انتخابات ریاست جمهوری، رهیافت انقلاب اسلامی ‏تابستان 93، ش 27
ایران‌نژاد، ‏ابراهیم (۱۳۹۰) ‏گفتمان اصول‌گرایی اسلامی‏در ایران بعد از انقلاب، تهران: انتشارات امیر کبیر
آجیلی، ‏هادی و اسماعیلی، ‏علی (1393)، ‏تحلیل گفتمان آیت اله خامنه‏‏‏‏ای ‏پیرامون رابطه ایران و امریکا، پژوهش‏های انقلاب اسلامی، تابستان 93، ش 9
آجیلی،‏هادی (1390). ‏صورت‌بندی گفتمان اسلامی‏در روابط بین‌الملل، تهران : انتشارات ‏دانشگاه امام صادق (ع)
بر، ویوین (1394) برساخت‏گرایی اجتماعی، ترجمه: اشکان صالحی، تهران: نشر نی
بروجردی، ‏مهرزاد (1377)، ‏روشنفکران ایرانی و غرب‏: ‏سرگذشت نافرجام بومی‏گرایی، ‏ترجمه جمشید شیرازی، تهران: نشر فرزان‏فر
بشیر، ‏حسن و حاتمی‏، حمیدرضا (1392)، ‏تحلیل گفتمان سرمقاله‏های‏ کیهان، ‏اطلاعات و جمهوری اسلامی‏درباره درباره حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم، ‏پژوهشهای راهبردی سیاست، ‏پاییز 92، ش 6
بطحایی، ‏سید مصطفی (1392)، ‏‏‏‏تأثیر‏ گفتمان امام بر بیداری ملتهای مصر، تونس و بحرین، پژوهشهای انقلاب اسلامی‏، زمستان 92، شماره 7
بهرامی‏پور، ‏فاطمه (1392)، ‏برساخته‏شدن ایران به عنوان دیگری دشمن در گفتمان رسانه‏‏‏‏ای ‏امریکا، پایان‏نامه ارشد، ‏دانشگاه تهران، ‏استاد راهنما‏: ‏حمیرا مشیرزاده
بیننده، ‏مسعود (1393)، ‏تحلیل جامعه شناختی برساخت گفتمانی هویت اجتماعی (مطالعه موردی شهر سنندج)،‏ رساله دکترا، ‏دانشگاه تهران، ‏استاد راهنما‏: ‏ابوالحسن تنهایی
پاداشی، ‏آتنا (1388)، ‏چرخش معنایی مفهوم زنانگی در گفتمان انقلاب، سازندگی و اصلاحات، ‏پایان‏نامه ارشد، ‏دانشگاه علامه، ‏استاد راهنما‏: ‏محمد جواد غلامرضا کاشی
پنیکوک، الستر (1378)، گفتمان‏های قیاس ناپذیر، ترجمه علی اصغر سلطانی، فصلنامه علوم سیاسی، سال اول، شماره چهارم
پوینتون، کیت (1388)، زبان‏شناسی و تحلیل گفتمان در فرهنگ و متن، ویراسته آلیسون لی و کیت پوینتون، ترجمه حسن چاووشیان، تهران: نشر پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
تاجیک، ‏محمدرضا (1377)، ‏غیریت، ‏هویت و انقلاب‏: ‏شکل‌گیری گفتمان انقلابی در ایران، پژوهشنامه متین، ش 1
ت‍اج‍ی‍ک‌، ‏م‍ح‍م‍درض‍ا (۱۳۷۹) ‏جام‍ع‍ه‌ ام‍ن‌ در گ‍ف‍ت‍م‍ان‌ خ‍ات‍م‍ی‌، تهران : ن‍ش‍ر ن‍ی‌
تاجیک، ‏محمدرضا (1382) ‏تجربه بازی سیاسی میان ایرانیان، تهران: ‏نشر نی.
تاجیک، ‏محمدرضا (1384) روایت غیریت و هویت در میان ایرانیان، تهران : نشر ‏فرهنگ گفتمان
ترابی، ‏الهه (1392) ‏استعاره در گفتمان سیاسی: تحقیقی بر اساس سخنرانی‏های‏ دکتر محمود احمدی نژاد، ‏پایان‏نامه ارشد، ‏دانشگاه سیستان و بلوچستان، ‏استاد راهنما‏: ‏پاکزاد یوسفیان
ترنر، گرایم (1388) «ایده مطالعات فرهنگی»، ترجمه جمال خسروی در: درباره مطالعات فرهنگی، ویراسته جمال محمدی، تهران : نشرچشمه
جاودانی مقدم، ‏مهدی (1393). ‏کاربست رهیافت گفتمان در تبیین سیاست خارجی جمهوری اسلامی‏ایران از دیدگاه خمینی(ره)، ‏مطالعات انقلاب اسلامی‏، پاییز 93، ‏ شماره38
حاجی ناصری، ‏سعید و اکرمیان، ‏محمد حسین (1394) ‏تبیین شاخص‏های گفتمانی و نمادین گروهک تروریستی جیش العدل در تعارض با ج.ا. ایران، ‏ مطالعات انقلاب اسلامی‏، تابستان 94، ش 41
حسینی‏زاده، ‏محمد علی (1386) اسلام سیاسی در ایران، قم: ‏انتشارات دانشگاه مفید
خالق‏دوست، ‏علیرضا (1391) ‏بررسی بحران بوسنی و هرز گوین از منظر تحلیل گفتمان، ‏پایان‏نامه ارشد، ‏دانشگاه علامه، ‏استاد راهنما‏: ‏حسین سلیمی
خزایی، ‏هادی (1397) ‏بررسی امکان یا امتناع تولد سوژه سیاسی در ایران پسا انقلاب ( سوژه، ‏حکومت مندی و مقاومت در ایران‏)‏‏ پایان‏نامه ارشد، ‏دانشگاه شهید بهشتی، ‏استاد راهنما‏: ‏محمدرضا تاجیک
خلیلی، ‏محسن و حمیدی، ‏سمیه (1390). ‏تحلیل گفتمان مقوله سیاست خارجی در مذاکرات نخستین دوره مجلس شورای ملی مشروطیت،  پژوهشنامه علوم سیاسی، ‏پاییز 90 ش 24
خواجه سروی، ‏غلامرضا (1386) ‏فراز و فرود گفتمان عدالت در جمهوری اسلامی‏ایران، ‏دانش سیاسی، ‏زمستان 86 ش 6
درخ‍ش‍ه‌، ‏ج‍لال‌ (۱۳۸۱) ‏گ‍ف‍ت‍م‍ان‌ س‍ی‍اس‍ی‌ ش‍ی‍ع‍ه‌ در ای‍ران‌ م‍ع‍اص‍ر، تهران : دان‍ش‍گ‍اه‌ ام‍ام‌ ص‍ادق‌ (ع‌). ‏
دوست محمدی، ‏احمد و زحمتکش، ‏حسین (1387)، ‏زمینه‏های‏ گفتمانی عروج بنیادگرایی اسلامی‏در جهان عرب، ‏فصلنامه دانشکده حقوق و علوم سیاسی، پاییز 87 ش 1
دهقانی فیروزآبادی، ‏جلال و عطایی، ‏مهدی (1394)، ‏تحلیل گفتمانی سیاست هسته‏‏‏‏ای ‏دولت احدی نژاد از هژمونی تا افول، ‏پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل، ‏سال 4، ‏شماره 1
ده‍ق‍ان‍ی‌ ف‍ی‍روزآب‍ادی‌، سیدج‍لال‌ (1393)، ‏چرخه گفتمانی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی‏ایران از دولت بازرگان تا دولت روحانی، ‏تهران : نشر مخاطب
دهقانی‌فیروزآبادی، ‏جلال (1384)، ‏تحول گفتمانی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی‏ایران، ‏تهران : انتشارات روزنامه ایران
دین پرست، ‏فائز (1389) ‏تحلیل گفتمان ولایت فقیه در نظام سیاسی ایران، تهران : ‏انتشارات دانشگاه امام صادق
رحیمی، علیرضا؛ کتابی، محمود (1393)، گفتمان امنیتی دولت‌های نهم و دهم به مثابه «گفتمان قبض و بسط انقلابی جدید»، فصلنامه مطالعات راهبردی دوره 17، شماره 66، پاییز
رحیمی، علیرضا (1398)، گفتمان اعتدال و امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران (1392 تا 1396)، فصلنامه مطالعات راهبردی دوره 22، شماره 83، بهار
روحانی، ‏حسن (1391)، ‏گفتمان امام خمینی پیرامون امنیت ملی و سیاست خارجی، ‏ راهبرد، ‏ زمستان 91 ش 65
رهبری، ‏مهدی (1386)، ‏شکل گیری گفتمان انقلابی در ایران، ‏ پژوهش سیاست، ‏پاییز و زمستان 86، ‏ش 23
سلطانی، ‏علی اصغر (1384)، ‏قدرت، ‏گفتمان و زبان‏: ‏سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی‏ایران، تهران : ‏نشر نی
شیخ الاسلامی‏، حسن و شیراوند، ‏صارم (1392)، ‏بررسی گفتمان آپارتاید در آفریقای جنوبی سابق با اسراییل، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی ، ‏پاییز 92 ش 16
صادقی، ‏بهادر و طباطبایی، ‏محمد (1395)، ‏جایگاه ‏گفتمان‏ها‏ی استعاری در سیاست خارجی ج.ا.ایران، ‏فصلنامه سیاست جهانی ، زمستان 95 ش 4
‏صمصامی‏، مرضیه (1392)، ‏ چگونگی برساخته شدن هویت اجتماعی زن در گفتمان اصلاح‌طلبی، ‏پایان‏نامه ارشد، ‏پژوهشکده امام خیمنی (ره)، ‏استاد راهنما‏: ‏محمد سالار کسرایی
عباس آبادی، ‏همایون (1377)، ‏مخالفین مذهبی و هژمونی سیاسی 1340 تا 1357، ‏پایان‏نامه ارشد، ‏دانشگاه شهید بهشتی، ‏استاد راهنما‏: ‏محمدرضا تاجیک
عوض پور، ‏مهدی و میراحمدی، ‏منصور (1394)، ‏گفتمان سلفی معاصر در جهان عرب، ‏زمینه‏های‏ خیزش و منظومه‏های‏ معنایی، ‏ فصلنامه رهیافت‏های سیاسی و بین المللی، ‏زمستان 94 ش 44
غلامرضا کاشی، ‏محمد جواد (1379)، ‏جادوی گفتار‏: ‏ذهنیت فرهنگی و نظام معنایی در انتخابات دوم خرداد، ‏تهران: آینده پویان
غلامرضا کاشی، ‏محمد جواد (1379)، ‏گفتمان دموکراسی در ایران؛ ذهنیت تجدد پیرامونی و بحران مشروعیت دولت مدرن در ایران، ‏رساله دکترا، ‏دانشگاه تهران 
غلامرضا کاشی، ‏محمد جواد (1392)، ‏اسلام سیاسی در ایران، ‏ظهور یوتوپیک، ‏حیات ایدئولوژیک و چشم اندازها ؛ مجله مطالعات اجتماعی ایران، ‏دوره هفتم، ‏شماره 3، ‏پاییز 92
غلامرضا کاشی، ‏محمد جواد و هلالی ستوده، ‏مینا (1392)، ‏واکاوی نظارت بر تن زنانه در ایران پس از انقلاب اسلامی‏، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ‏سال نهم، ‏شماره 32
غلامرضاکاشی، ‏محمد جواد (1385)، ‏نظم و تحول گفتار دموکراسی در ایران، تهران : ‏نشر گام نو
فرقانی، ‏محمد مهدی و زرین، ‏زدرار (1391)، ‏تحلیل گفتمان پیام نورورزی اوباما (2009 و 2010)، ‏راهبرد، ‏ بهار 91 ش 62
فرقانی، ‏محمدمهدی (1383)، ‏راه دراز گذار: تحول گفتمان توسعه سیاسی در ایران(1377 – 1285)، تهران : ‏فرهنگ و اندیشه
فرکلاف، نورمن (1379)، تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمه: فاطمه شایسته پیران، شعبان علی بهرام پور، رضا ذوقدار مقدم، رامین کریمیان، پیروز ایزدی، محمد جواد غلامرضا کاشی، محمود نیستانی؛ تهران :  انتشارات دفتر مطالعه و توسعه رسانه‏ها
فوکو ، میشل (1378)، نظم گفتار: درس افتتاحی در کلژ دو فرانس دوم دسامبر 1970 ، مترجم: باقر پرهام، تهران: موسسه‌ انتشارات‌ آگاه ، چاپ اول
 فوکو ، میشل (1381)، تاریخ جنون در عصر کلاسیک ، مترجم: فاطمه ولیانی، تهران: هرمس ، چاپ اول
فوکو ، میشل (1384)، پیدایش کلینیک: دیرینه‌شناسی ادراک پزشکی؛ مترجم:یحیی امامی ، تهران : نقش و نگار ، چاپ اول
فوکو ، میشل (1387)، مراقبت و تنبیه: تولد زندان ؛ مترجم: نیکو سرخوش و افشین جهاندیده ، تهران: نشر نی چاپ اول
فوکو ، میشل (1389)، نظم اشیاء: دیرینه‌شناسی علوم انسانی ؛ مترجم:یحیی امامی،تهران : پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، چاپ اول
فوکو ، میشل (1393)، دیرینه‌شناسی دانش ، مترجم: نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران : نشر نی، چاپ اول
فیرحی، ‏داوود (1378)، ‏قدرت، ‏دانش، ‏مشروعیت در اسلام، تهران : ‏نشر نی
فیرحی، ‏داوود (1380)، ‏دولت اسلامی‏و تولیدات فکر دینی، فصلنامه دانشکده حقوق و علوم سیاسی، بهار 80، ‏ش 831
قاسمی‏، فائزه (1395)، ‏ساخت تشیع به عنوان خصم در گفتمان داعش، ‏رساله دکترا، ‏دانشگاه تهران، ‏استاد راهنما‏: ‏ناصر‏هادیان 
قجری، ‏حسینعلی (1387)، ‏تحلیل گفتمان تکوین و هژمونیک شدن اصول گرایی شیعی در ایران، ‏رساله دکترا، ‏ دانشگاه تربیت مدرس، ‏راهنما‏: ‏علیرضا شجاعی زند
قریشی، ‏یوسف (1395) ‏واشکافی قطعنامه‏های‏ شورای امنیت ناظر بر کره شمالی‏: ‏تحلیل گفتمانی با نگاه فرکلاف، ‏ فصلنامه سیاست جهانی، ‏ تابستان 95
کچویان ، حسین (1383) . تجدد از نگاهی دیگر، روایتی ناگفته از چگونگی ظهور و رشد تجدد، تهران : گنج معرفت
ک‍چ‍وی‍ان‌، ح‍س‍ی‍ن‌ (1384) ‏ت‍طورات‌ ‏گفتمان‏ها‏ی‏‌ ه‍وی‍ت‍ی‌ ای‍ران، تهران : ‏نشر نی
کچویان،حسین (1379) . فوکو و دیرینه‌شناسی دانش، روایت تاریخ علوم انسانی از نوزایی تا مابعدالتجدد، انتشارات دانشگاه تهران
کدیور، جمیله (۱۳۷۸)، ‏تحول گفتمان سیاسی شیعه در ایران، تهران : ‏طرح نو
کسرایی، ‏سالار و پوزش شیرازی، ‏علی (1390)، ‏تحلیل گفتمان جنبش دانشجویی پس از پیروزی انقلاب اسلامی‏با استفاده از نظریه لاکلائو و موفه (58 الی 76‏)‏‏، ‏فصلنامه دانشکده حقوق و علوم سیاسی، پاییز 90 ش 3 
لاکلائو ، ارنستو و موفه ، شانتال (1392)، هژمونی و استراتژی سوسیالیستی به سوی سیاست دموکراتیک رادیکال ، مترجم: محمد رضایی ، تهران: نشر ثالث، چاپ اول 
محسنی راد، ‏فرزانه (1394)، ‏زبان و اقتدار گفتمانی؛ راهبردهای زبانی ایجاد سلطه و اقتدار. ‏مطالعه موردی‏: ‏تحلیل گفتمان جرج دبلیو بوش، تهران: ‏نشر روناس
محمد زاده، ‏اصغر (1394)‏، زمینه‏ها و عوامل هژمونیک شدن اسلام فقاهتی و چالش‏های‏ پیش رو، ‏رساله دکترا، ‏دانشگاه تهران، ‏استاد راهنما‏: ‏صادق زیباکلام
مدیرشانه چی، ‏محسن و سلیمان پور، ‏علی (1394)، ‏درآمدی بر قانون گرایی و آزادیخواهی در گفتمان مشروطیت ایران، ‏ رهیافت انقلاب اسلامی‏، زمستان 94 ش 33
مشیر زاده، ‏حمیرا (1383)، ‏گفتگوی تمدنها از منظر سازه انگاری، ‏فصلنامه دانشکده حقوق و علوم سیاسی، بهار 83 ش 519 
مشیرزاده، ‏حمیرا (1386)، ‏چرخش در سیاست خارجی امریکا و حمله به عراق‏: ‏زمینه‏های‏ گفتمانی داخلی، فصلنامه سیاست، ‏تابستان 86 ش 2
مشیرزاده، ‏حمیرا و بهرامی‏پور، ‏فاطمه (1396)، ‏تحلیلی استعاره‏‏‏‏ای ‏از ساخت ایران در روزنامه‏های‏ مهم ایالات متحده امریکا (2001-2013)، ‏فصلنامه سیاست، ‏دوره 47، ‏شماره 3، ‏پاییز 96
مشیرزاده، ‏حمیرا و مصباح، ‏احسان (1390)، ‏موضوع اسراییل در گفتمان سیاست خارجی ج ا ایران، ‏ فصلنامه روابط خارجی، ‏ بهار 90 ش 9
مشیرزاده، ‏حمیرا و همویی، ‏فاطمه (1391)، ‏گفتمان سیاست اروپایی بریتانیا تحلیل استعاره ای، ‏فصلنامه تحقیقات سیاسی و بن المللی پاییز 91 ش 12 
موسوی، ‏سید محمد (1387)، تحول گفتمان سیاسی تشیع در قرن 20، ‏ فصلنامه دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ‏بهار 87 ش 1
موفه ، شانتال (1393) . بازگشت امر سیاسی ، مترجم: عارف اقوامی‌مقدم، تهران : رخ‌داد نو ، چاپ اول
نبوی، ‏عبدالامیر و نجات، ‏علی (1393)‏، جریان شناسی جریانهای نوسلفی سوریه بر اساس تحلیل گفتمان، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام ، ‏زمستان 93 ش 13
نظری، ‏علی اشرف (1386)، ‏مدرنیته و هویت سیاسی‏: ‏واکاوی تکاپوهای هویتی در ایران، ‏ رساله دکترا، ‏دانشگاه تهران
نظری، ‏علی اشرف (1386)، ‏هویت مدرن و ظهور گفتمان مشروطییت در ایران، ‏فصلنامه مطالعات ملی،‏ 86 ش 32
نظری، ‏علی اشرف (1388)، ‏گفتمان هویتی تجددگرایان ایرانی در انقلاب مشروطیت، ‏ فصلنامه دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ‏زمستان 88 ش 4
نظری، ‏علی‌اشرف‌ و سازمند، بهاره (۱۳۸۷)، ‏گفتمان هویت و انقلاب اسلامی‏ایران، ‏مرکز اسناد انقلاب اسلامی
نفیسه زارع‌کهن (1397)، ‏گفتمان تبلیغات انتخاباتی: تاملی بر انتخابات ریاست جمهوری 88،تهران : روزنه
نقیب زاده، ‏احمد و همویی، ‏فاطمه (1392)، ‏انگیس و اروپا‏: ‏تحلیل گفتمان سیاست خارجی (مدل لاکلائو و موفه‏)‏‏، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی ، بهار 92 ش 14
ولی پورزرومی، ‏حسین (1383)، ‏‏گفتمان‏ها‏ی امنیت ملی در جمهوری اسلامی‏ایران، تهران : ‏پژوهشکده مطالعات راهبردی
ون دایک، تئو (1382)، مطالعاتی در تحلیل گفتمان، از دستور متن تا گفتمان کاوی انتقادی؛ ترجمه پیروز ایزدی، شعبانعلی بهرام پور، علیرضا خرمایی، محمد جواد غلامرضا کاشی، تژا میرفخرایی، تهران : انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‏ها
هادیان، ‏ناصر (1389)، برنامه هسته‏‏‏‏ای ‏ایران‏: ‏تکثر دیدگاهها و زمینه‏های‏ گفتمانی، ‏فصلنامه دانشکده علوم سیاسی، ‏پاییز 89
هال، استوارت (1391)، معنا، فرهنگ و زندگی اجتماعی، تر جمه: احمد گل محمدی،تهران : نشر نی
‏های، کالین (1385)، در آمدی انتقادی بر تحلیل سیاسی، ترجمه: احمد گل محمدی، تهران : نشر نی
همویی، ‏فاطمه (1390)، ‏تحلیل گفتمان سیاست خارجی بریتانیا در قبال وحدت اروپا، ‏پایان‏نامه ارشد، ‏استاد راهنما‏: ‏حمیرا مشیرزاده 
هوارث، دیوید (1397)، گفتمان، ترجمه احمد صبوری، تهران : انتشارات آشیان
یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز (1389)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه‏هادی جلیلی، تهران : نشر نی
Kampf, Zohar (2000) Political Discourse Analysis, The International Encyclopedia of Language and Social Interaction.
Torfing, Jacob (2005) "Discourse theory: achivements, arguments and challenges" in: howarth, david & Torfing, Jacob (eds.): discourse theory in Europe politics, identity, policy and governance, p 1-31.
Howarth, Jason and Glynos, David and Norval, Aletta and Speed Ewen (2009) Discourse Analysis: varieties and methods. Discussion Paper. NCRM.
van Dijk, Teun (1998) what is political discourse analysis? Published online: 01 January 1998, https://doi.org/10.1075/bjl.11.03dij.
Sinclair, John McHardy & Coulthard, Malcolm (1975) Towards an analysis of discourse, Oxford University Press.
Sacks, H., Schegloff, E., & Jefferson, G. (1974) A Simplest Systematics for the Organization of Turn Taking in Conversation. Language.
Potter, J., & Wetherell, M. (1987) Discourse and Social Psychology. Beyond Attitudes and Behaviour. London, England: Sage.
Given, Lisa M (2008) The SAGE Encyclopedia of Qualitative Research Methods.
Jessop, bob (1982) . the capitalist state: Marxist theories and method, oxford : blackwell
Mouzelis ,Nicos (1988) . “ Marxism or post-marxism “ , new left review, vol, 167