پژوهشکده مطالعات راهبردیفصلنامه مطالعات راهبردی1735-07273920001201سیر تحول روابط ایران و روسیهسیر تحول روابط ایران و روسیه19301213FAعباس ملکیپژوهشگرJournal Article20000904روسیه را باید میراث دار شوروی سابق ذکر کرد و همین امر از جایگاه مهم و حساس روسیه در منطقه حکایت دارد که نه جمهوری اسلامی ایران و نه هیچ کشور دیگری نمی تواند آن را نادیده بگیرد. مؤلف دراین نوشتار ضمن اشاره ای گذرا به مناسبات تاریخی ایران و شوروی سابق، به موقعیت روسیه در عصر حاضر پرداخته و ارزش امنیتی این کشور را در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی برای ایران برمی شمارد. مهمترین نکته امنیتی تحولات اخیر، ایجاد حائلی بین ایران و روسیه می باشد که از وجوه مختلف می تواند برای ما موثر ارزیابی گردد. بدین ترتیب مناسبات آتی ایران در قالب دو همسایه بدون مرز طراحی می شود که نسبت به وضعیت پیشین بهتر است.https://quarterly.risstudies.org/article_1213_4ee9db2343bdcb54e274cce8ceb366dd.pdfپژوهشکده مطالعات راهبردیفصلنامه مطالعات راهبردی1735-07273920001201منابع نفتی دریای خزر و امنیت اقتصادی
جمهوری اسلامی ایرانمنابع نفتی دریای خزر و امنیت اقتصادی جمهوری اسلامی ایران31381214FAنرسی قربانپژوهشگرJournal Article20000713در این نوشتار، مؤلف ضمن اشاره به این واقعیت که آمار مربوط به توان تولید نفت در کشورهای این منطقه غیر واقعی بوده و مطابق با استانداردهای علمی نمی باشد؛ از سطح واقعی توان تولید نفت سخنی گفته است و این که این میزان از تولید علی القاعده نمی تواند تأثیر چندانی بر روی نیاز جهانی داشته باشد. افزون براین، پایین بودن میزان نفت قابل استخراج از یک جهت دیگر،معادلات منطقه ای را دست خوش تغییر و تحول می سازد، که ناظر برهزینه های اقتصادی مربوط به طراحـی بهترین راهـها برای انتـقال نفـت ایـن منطقه می باشد.https://quarterly.risstudies.org/article_1214_3ed945e8e9ea8f1539561f90a894d9e4.pdfپژوهشکده مطالعات راهبردیفصلنامه مطالعات راهبردی1735-07273920001201تاجیکستان؛ متحدی تازه و مهم برای جمهوری
اسلامی ایرانتاجیکستان؛ متحدی تازه و مهم برای جمهوری اسلامی ایران46391215FAعلی اشرف مجتهد شبستریپژوهشگرJournal Article20001031تاجیکستان به دلیل پیشینه تاریخی و نزدیکی فرهنگی اش با ایران و اسلام، از جمله کشورهایی است که در پی فروپاشی شوروی به شدت از ایران تأثیر پذیرفت. در همین باره رشد گرایش های محلی گرایی را در منطقه داریم که تاجیکستان را درگیر بحرانی جدی می سازد. در این میان سیاست جمهوری اسلامی ایران به زعم نویسنده، براساس اصل برقراری روابط حسنه با کلیه گروه های مؤثر در گرجستان استوار می گردد که با همه مزایایی که این امر نوعی آزردگی را در میان گروه های مسلمان ایجاد می نماید، اما واقعیت ﺁن است که سیاست فوق در نهایت به نفع ایران و تاجیکستان تمام می شود و در رفع بحران تاجیکستان کمک می کند.https://quarterly.risstudies.org/article_1215_5da64edba41307f2762800aa5f450c23.pdfپژوهشکده مطالعات راهبردیفصلنامه مطالعات راهبردی1735-07273920001201رقابت در منطقه؛ بررسی سیاستهای ایران و
ترکیهرقابت در منطقه؛ بررسی سیاست های ایران و ترکیه47601216FAفرهاد عطاییپژوهشگرJournal Article20001005فروپاشی شوروی سابق به معنای تغییر و تحول در معادلات منطقه ای و ضرورت ایجاد اصلاحاتی در سیاست خارجی کلیه کشورها بود که در پی وقوع این رخداد شاهد بروز آن می باشیم. در این میان ایران و ترکیه با توجه به بعد جغرافیایی شان به کانون وقوع این تحول و سیاست های کلان خود مبنی بر توسعه اقتصادی، نقش برجسته ای را در تحولات منطقه و شکل گیری ترتیبات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آن، به خاطر پیامدهای امنیتی مسأله، برای خود قایل بودند. افزون بر آن که ایران به این مسأله از منظر ارزشی نیز نگاه می کرد و خود را درقبال سرنوشت ملل منطقه به ویژه مسلمانان مسؤول می دانست.https://quarterly.risstudies.org/article_1216_f95d845ab00788968f6e4377daa9755d.pdfپژوهشکده مطالعات راهبردیفصلنامه مطالعات راهبردی1735-07273920001201تأسیس پایگاه نظامی امریکا در آذربایجان و
امنیت جمهوری اسلامی ایرانتأسیس پایگاه نظامی امریکا در آذربایجان و امنیت جمهوری اسلامی ایران61661217FAفرزاد صمدلیپژوهشگرJournal Article20001024اگر چه منطقه قفقاز از دیرباز مورد توجه دولت مردان ایرانی بوده است، اما در این میان آذربایجان به خاطرموقعیت ژئوپلتیک خاصش از اهمیت بیشتری برخوردار بوده است. نویسنده دراین نوشتار باتأکید برروی روندهای جاری در این منطقه سعی دربازشناسی کانون های امنیتی فعال در منطقه دارد و اینکه غفلت جمهوری اسلامی خواهدگرفت؟ ایران از این روندها چگونه می تواند تأثیرات منفی ای را برای امنیت ملی ایران در پی داشته باشد. برای این منظورمولف اگر چه به پیوستگی های فرهنگی ـ سیاسی و اقتصادی بین ایران و آذربایجان اشاره دارد، اما اذعان دارد که حضور قدرت های فرا منطقه ای و بازیگری منافع ملی در سطح عالی، نیروی قوی ای را شکل داده است که می تواند بر ملاحظات فرهنگی اجتماعی گفته شده، فایق آید و این پدیده ای است که ما در طرح تأسیس پایگاه نظامی امریکا در آذربایجان با آن مواجه می باشیم.https://quarterly.risstudies.org/article_1217_97cf1a83135a93d45b8c07f0007cf1d9.pdfپژوهشکده مطالعات راهبردیفصلنامه مطالعات راهبردی1735-07273920001201ناتو و امنیت دریای خزر: مأموریتی در دور دست؟ناتو و امنیت دریای خزر: مأموریتی در دور دست؟67841218FAمؤسسه رند آمریکاپژوهشگرنورالدین یوسفیپژوهشگرJournal Article20000801بنیاد تحقیقاتی رند در آمریکا، از جمله مراکز پژوهشی ای می باشد که در زمینه تحلیل موضوعات راهبردی به صورتی فعال عمل می نماید. یکی از تولیدات فرهنگی اخیر این موسسه، (1999) به بررسی موضوع حساس دریای خزر و نقش غرب به ویژه امریکا در شکل گیری سیاست تازه این منطقه، اختصاص یافته است. این تحقیق بخشی ازیک پروژه بزرگ است که به بررسی تغییر محیط راهبردی امریکا مربوط می شود. فرماندهی کل نیروهای هوایی امریکا در اروپا، قائم مقام اداره عملیات، ستاد فرماندهی نیروی هوایی امریکا از جمله سازمان ها و تشکیلاتی بوده اند که در اجرای هر چه بهتر این پروژه همکاری داشته اند.https://quarterly.risstudies.org/article_1218_b346de1b99de23dc83974574ab597fc4.pdfپژوهشکده مطالعات راهبردیفصلنامه مطالعات راهبردی1735-07273920001201حقوق امنیتی، کنترل اجتماعی و رسانه هاحقوق امنیتی، کنترل اجتماعی و رسانه ها1251441219FAحسن ره پیکپژوهشگرJournal Article20000920هدف مؤلف در این نوشتار آن است تا رابطه حقوق امنیتی، کنترل اجتماعی و رسانه ها را تبیین نماید. برای این منظور ضمن تعریف واژگان بالا و معرفی نمودن رشته حقوق امنیتی، به بیان این ایده کلی پرداخته است که: این سه عنصر اجزای یک سیستم واحد تلقی میشوند و نوعی دوم ـ اصول کلی مربوط به رسانه ها130 تعامل بین آنها وجود دارد که درک آن برای فهم ماهیت به رابطه متقابل حقوق امنیتی ـ امنیت ملی این سیستم ضروری می باشد. براین اساس کارکرد نامناسب هر یک از این سه مؤلفه می تواند در هر نظامی ایجاد اخلال نموده و ناامنی را دامن زند. همچنین، ترتیب بیان شده حاکی از تقدم و تفوق اجزاء مذکور در یک رابطه طولی است که در حد نوشتار حاضر و با توجه به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تبیین و تأیید گردیده است. نتیجه آن که، به زعم نویسنده، رسانه مصداقی از ابزارهای کنترل اجتماعی به شمار می آید و بنابراین لازم است تا وظیفه خود را در پربو نظریات کنترل اجتماعی به نحو احسن به انجام رساند. از طرف دیگر، کنترل اجتماعی و کارکرد رسانه ها نیز در فضای ساختاری حقوق امنیتی هر نظام سیاسی معنا پیدا می کند و نقش آفرینی رسانه خارج از چهار چوب مفروض یک نظام سیاسی، بی معنا و غیرمنطقی و عامل ناامنی است.https://quarterly.risstudies.org/article_1219_34aea64419e01ab16ace84502e5021ea.pdfپژوهشکده مطالعات راهبردیفصلنامه مطالعات راهبردی1735-07273920001201جغرافیای امنیتی؛ بررسی کانونهای بروز«انقلاب
ـ2» از دیدگاه امام خمینیجغرافیای امنیتی؛ بررسی کانون های بروز«انقلاب ـ2» از دیدگاه امام خمینی1451721220FAاصغر افتخاریپژوهشگرJournal Article20000909در این نوشتار مؤلف سعی در پاسخ گویی به این سوال اصلی دارد که: آیا در جامعه اسلامی امکان بروز انقلاب دینی دیگری می رود یا خیر؟ برای این منظور، نخست چارچوب نظری بحث با بیان دو مفهوم تازه و محوری «انقلاب ـ2» و «جغرافیای امنیتی» طراحی می شود و براین اساس رابطه امنیت و انقلاب تحلیل می گردد: نتیجه آن که در یک جامعه دینی به چهاردلیل ممکن است انقلاب اسلامی دیگری رخ دهد. این کانون ها برگرفته و مستند به دیدگاه امام (قدس سره) می باشد: 1ـ آسیب دیدن ساخت اصلی نظام سیاسی یعنی ولایت فقیه، 2ـ تحریف تفسیر حاکم از دین، 3ـ ناکار آمدی نهادهای دولتی و زوال مشروعیت حکومت، 4ـ آسیب پذیری روابط متقابل بین نهاد رهبری با سایر نهادهای ضروری دیگر جامعه. اطلاع از نحوه عملکرد کانون های بالا برای حفظ امنیت ملی، کاملاً ضروری است.https://quarterly.risstudies.org/article_1220_bfc9cb92e07021754210d8a0b1bb9e93.pdfپژوهشکده مطالعات راهبردیفصلنامه مطالعات راهبردی1735-07273920001201رهیافتی جامع برای مطالعه امنیت ملی در
خاورمیانهرهیافتی جامع برای مطالعه امنیت ملی در خاورمیانه1731941221FAقدیر نصری مشکینیپژوهشگرJournal Article20000617مفهوم امنیت به واسطه خاصیت چند بعدی، استوار شدن بر پاره ای پیش فرض ها، ذهنی بودن، تأثیر پذیری از مدلول ها و جغرافیای مفهوم، دیرینگی، فراخی قلمرو و تغییرپذیری مؤلفههای تشکیل دهنده آن، محمل مناقشات علمی چشمگیری بوده است و پژوهش گران هر زمان به زبان ویژه آن عصر، امنیت را تعبیر و تعریف کرده اند. مقاله حاضر حاصل کندوکاو در الگوهای متداول تبیین امنیت ملی کشورهاست و نویسنده کوشیده است با نقد تلقی رهیافت های واقع گرایانه و لیبرال از امنیت ملی، پارادایم نوینی را ترسیم کند. به باور نویسنده مقاله، هر کدام از رهیافت های فوق مشکلات ویژه خود را داشته اند و برای ساماندهی به این معضل باید مدل جامع و کاملی تنظیم شود. پارادایم جامع نویسنده پنج متغیر مستقل (امکانات نظامی، مشروعیت، توانمندی اقتصادی، مدارا و همزیستی قومی ـ مذهبی و دسترسی به مواد خام حیاتی) را تشریح و امنیت ملی را تابعی از نحوه کارکرد و تعامل آنها می داند. تمرکز اساسی نویسنده در سراسر بحث، معطوف به منطقه خاورمیانه است و به عمد از ذکر تئوری ها و نمونه های غرب محور دوری می گردد تا بخشی از کلاف سردرگم امنیت ملی در کشورهای جهان سوم گشوده شود.https://quarterly.risstudies.org/article_1221_cf4fab1060246c67059b5118f7fb618e.pdfپژوهشکده مطالعات راهبردیفصلنامه مطالعات راهبردی1735-07273920001201روابط سیاسی ـ نظامی و ثبات رژیمهای عربی در
منطقهروابط سیاسی ـ نظامی و ثبات رژیم های عربی در منطقه1952141222FAریزا بروکسپژوهشگرسید محمد کمال سروریانپژوهشگرJournal Article20001011پرسش از علت استمرار حاکمیت در بعضی از کشورهای عربی منطقه، محور اصلی نوشتار حاضر را تشکیل می دهد. علت این امر نیز آن است که در بسیاری از این کشورها، استانداردهای سیاست دموکراتیک وجود ندارد با این حال رژیم های حاکم توانسته اند به حیات خود استمرار بخشند. فرضیه اصلی مؤلف آن است که، توازن سیاسی ـ نظامی، هسته اصلی سیاست این رژیم ها را شکل می دهد. به عبارت دیگر، ثبات رهبری در این کشورها را باید وامدار قابلیت بالای نظامی آنها دانست. نویسنده در مقاله حاضر به بررسی و ارزیابی ریشه ها و لوازم ثبات و رهبری در رژیم های عرب ـ به ویژه، مصر، اردن و سوریه ـ پرداخته و فرضیه خود را به آزمون گذارده است. تاریخ تحلیلی کشورهای پیش گفته، حکایت از آن دارد که ثبات موجود از جنس نظامی موجود از این حیث ضمن ظاهری فریبنده، در باطن شکننده و غیر قابل اتکاء ـ آن هم در عصر حاضرـ می باشد. از این دیدگاه، بحران جانشینی خطری جدی برای این کشورها به شمار می آید و درک این موضوع برای کشوری چون ایران که در منطقه ای حضور دارد که از ارتباطی وثیق و جدی با کشورهای عربی برخوردار است، هم مهم و هم از حیث امنیتی، ارزشمند می نماید.https://quarterly.risstudies.org/article_1222_532a956c5922baad9618b565556014d2.pdf