Identity policy, education and national security in Iran

Document Type : Research Paper

Authors

Allameh Tabatabaie University

Abstract

This article examines the impact of identity policy reflected in education textbooks on Iran's national security. The main question is what is the effect of the identity policy of the Islamic Republic of Iran in the textbooks of social studies in the first year of high school on national security? The research method is based on the technique of qualitative content analysis with a deductive approach and three books of social studies of the first period of high school that were taught in Iranian schools in 1399-1400 have been studied. Findings indicate that the studied books provide a disproportionate and unbalanced picture of attention to different dimensions and trends of national, ethnic, religious, religious and gender identity. In addition, even little attention to the identity components of modernity and Sunnis has often been accompanied by a negative orientation. This kind of applied identity policy does not strengthen the prominent multiple identities of students, which will weaken the national identity and ultimately threaten national security.

Keywords


ابراهیمی، نبی‌الله (1393)، «بررسی مقایسه‌ای مفهوم امنیت در مکاتب متأخر امنیتی»، مطالعات راهبردی، 17(66)، 7-30.
ابوالحسنی، سیدرحیم (1388)، سازگاری هویت‌ها در فرهنگ ایرانی (مطالعه موردی: شهروندان تهرانی)، سیاست، 39(2)، 23-49.
احمدلو، حبیب (1381)، بررسی رابطه میزان هویت ملی و قومی در بین جوانان تبریز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته جامعه‏شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
احمدی، حمید (1388)، بنیادهای هویت ملی ایرانی: چهارچوب نظری هویت ملی شهروندمحور، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
ازغندی، علیرضا و غلامرضا محمدی‌مهر (1395)، «بازنمایی هویت ملی در کتاب‌های فارسی مقطع دبستان»، مطالعات ملی، 17 (1)، 39-52.
افتخاری، اصغر (1384)، بررسی تهدیدات، مباحث کلاسی، دانشگاه عالی دفاع ملی.
امیرزاده، محمدرضا و مجید بهستانس (1396)، «بررسی سیاست هویت در دوره معاصر ایران»، مجلس و راهبرد، 21 (77)، 71-106.
ایزدی، مهشید و کبری قاسمی (1390)، «تأثیر استفاده از شبکه اطلاعات جهانی بر هویت دینی - ملی دانش آموزان»، کتاب ماه علوم اجتماعی، 2 (38)، 114-121.
آل سید غفور، سید محمد تقی و علیرضا زهیری (1395)، «سیاست هویت و جنبش‌های اجتماعی جدید»، علوم سیاسی (باقرالعلوم)، 19 (74)، 119-140.
براتعلی‌پور، مهدی (1393)، «درآمدی بر سیاست هویتی در جمهوری اسلامی ایران»، سیاستهای راهبردی و کلان، 2 (7)، 141-158.
بوزان، باری (1378)، مردم، دولت‌ها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی.
بهشتی، سید صمد و محمد حق‏مرادی (1396)، «فراتحلیل مطالعات مرتبط با رابطة بین هویت قومی و هویت ملی در ایران با تاکید بر نقش رسانه»، مسائل اجتماعی ایران، 8 (2)، 5-27.
پورشکری، علیرضا و دیگران (1399)، «تحلیل محتوای کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه: بر اساس مؤلفه‏های میراث فرهنگی»، مطالعات ملی، 21 (1)، 27-46.
پژوهشکده تحقیقات راهبردی (1398)، معرفی و خلاصه کتاب «هویت؛ تقاضای کرامت و سیاست نفرت»، گروه پژوهش‌های بین‌الملل، به آدرس اینترنتی: https://www.csr.ir/files/fa/news/1398/6/13/1933_822.pdf
ثاقب‌فر، مرتضی (1383)، «ایران باستان و هویت ایرانی»، در: ایران، هویت، ملیت، قومیت، حمید احمدی، تهران: نشر موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
حاجیانی، ابراهیم (1379)، «تحلیل جامعه‌شناختی هویت ملی در ایران و طرح چند فرضیه»، مطالعات ملی، 2(5)، 193-228.
حقیقت، سیدصادق (1397)، «هویت ایرانی– اسلامی: تحلیلی گفتمانی»، دو فصلنامه حقوق بشر، 13 (1)، 91-110.
خلیلی، رضا (1383)، «تحول تاریخی ـ گفتمانی مفهوم امنیت»، مطالعات راهبردی، 7(23)، 7-29.
خلیلی، رضا (1387)، «امنیت و آزادی؛ در جستجوی نگرشی معطوف به توسعه پایدار»، مطالعات راهبردی، 11(41)، 495-525.
دان، رابرت (1385)، ن‍ق‍د اج‍ت‍م‍اع‍ی‌ پ‍س‍ت‌ م‍درن‍ی‍ت‍ه‌ ب‍ح‍ران‏های‌ ه‍وی‍ت‌، ترجمه صالح نجفی، تهران: پ‍ردی‍س‌ دان‍ش‌، شرکت نشر و پژوه شیرازه.
رهبری، مهدی و دیگران (1394)، «هویت ملی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ج.ا.ا»، مطالعات ملی، 16 (1)، 45-66.
سریع‌القلم، محمود (1383)، متدلوژی فهم هویت ملی، در: هویت ملی در ایران، داود میر محمدی، تهران: نشر تمدن ایرانی.
سیدامامی، کاووس (1385)، «قومیت از منظر سیاست‌های هویت»، دانش سیاسی، 2 (1)، 143-166.
صالحی عمران، ابراهیم و دیگران (1387)، «بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های هویت ملی در کتاب‌های درسی دوره راهنمایی»، مطالعات ملی، 9 (35)، 3-25.
صالحی عمران، ابراهیم و طناز شکیباییان (1386)، «بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های هویت ملی در کتاب‌های درسی دوره آموزش ابتدایی»، مطالعات ملی، 8 (1)، 63-84.
صالح‌نیا، علی (1395)، «بررسی نظری مفهوم امنیت ملی و ابعاد مختلف آن»، دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت، 3982-3989.
صباغ، صمد و آرزو شالفروش شتربانی (1387)، «بررسی ابعاد هویتی (جهانی، ملی، قومی یا محلی و دینی) دانش‌آموزان دوره متوسطه و عوامل مرتبط با آن»، مطالعات جامعه‌شناسی، 1 (1)، 67-109.
طاهایی، سیدجواد (1392)، «نقد نظریه امنیت‌ملی»، روابط خارجی، 5(1)، 235-261.
عباس‏زاده، هادی و کامران کرمی (1390)، «سرمایه اجتماعی و امنیت ملی پایدار»، مطالعات راهبردی، 14(51)، 31-58.
عبدالهی، محمد و محمد عثمان حسین‌‌بر (1381)، «گرایش دانشجویان بلوچ به هویت ملی در ایران»، جامعه‌شناسی ایران، 4(4)، 101-126.
کریمی، علی (1386)، «هویت‌های جدید در عصر جهانی شدن و تأثیر آن بر امنیت عمومی»، پژوهشنامه حقوق و علوم سیاسی، 2 (4)، 79-105.
کریمی مله، علی (1393)، «امنیت جامعه‌ای و سیاسی از ره‌گذر سیاست‌گذاری اجتماعی»، مطالعات راهبردی، 17(65)، 35-70.
کلانی، سمیه و خدیجه سفیری (1396)، «تناقض‌های هویتی جوانان درکنش و واکنش با خانواده و جامعه»، مسائل اجتماعی ایران، 8 (1)، 97-119.
گل محمدی، احمد (1381)، جهانی‏شدن، فرهنگ و هویت، تهران: نشر نی.
فاضلی، حبیب‌الله (1391)، «ورزش و سیاست هویت»، علوم سیاسی، 7 (2)، 151-174.
فوکویاما، فرانسیس (1397)، هویت؛ تقاضای کرامت و سیاست نفرت، ترجمه رحمان قهرمان‏پور، تهران: نشر روزنه.
قادرزاده، امید (1393)، «آموزش و پرورش و هویت دینی و ملی (مطالعه پیمایشی دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر بانه)»، مطالعات ملی، 15 (3)، 81-106.
قهرمان‏پور، رحمان (1398)، دغدغه‌ای به نام «سیاست هویت»، روزنامه دنیای اقتصاد، شماره روزنامه: ۴۶۵۲، ۱۳۹۸/۰۴/۲۰، شماره خبر: ۳۵۴۶۳۷۴.
قهرمان‏پور، رحمان (1385)، سیاست‌های هویتی نخبگان و تأثیر آن بر سیاست خارجی در کشورهای خاورمیانه مطالعه موردی ایران، ترکیه، مصر و اسرائیل، رساله دکتری رشته علوم سیاسی، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی.
مارتین، لنور (1389)، چهره جدید امنیت در خاورمیانه، ترجمه قدیر نصری، تهران: نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی.
ماندل، رابرت (1379)، چهره متغیر امنیت ملی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مسعودنیا، حسن و دیگران (1393)، بررسی رابطه هویت ملی و قومی: (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه تهران)، مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی، 3 (2)، 139-165.
مطهری، مرتضی (1385)، خدمات متقابل اسلام و ایران، چاپ 32، تهران: نشر صدرا.
معروفی، یحیی و صادق پناهی‌توانا (1392)، «کتاب‌های ادبیات فارسی دوره متوسطه و بازنمایی مؤلفه‌های هویت ملی (دیدگاه دبیران)»، مطالعات ملی، 14 (3)، 107-122.
منصوری، علی و آزیتا فریدونی (1388)، «تبلور هویت ملی در کتب درسی: بررسی محتوایی کتاب فارسی دوره ابتدایی»، مطالعات ملی، 10 (2)، 27-46.
ناظمی اردکانی، مهدی و دیگران (1395)، «مقایسه تطبیقی ابعاد هویّت اسلامی، ایرانی و مدرن در نسل اول و سوم انقلاب اسلامی(مطالعه موردی شهر یزد)»، فصلنامه علمی دانش انتظامی یزد، 3 (12)، 1-17.
نصری، قدیر (1390)، در آمدی نظری بر امنیت جامعه‌ای (مفاهیم، مؤلفهها و نظریهها)، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نصری، قدیر (1390)، «تأملی نظری در یافته‌ها و دشواری‌های «باری بوزان» در بررسی امنیت»، مطالعات راهبردی، 14(54)، 105-134.
نصری، قدیر (1392)، «امنیت جامعه‌ای به مثابه هسته حیاتی امنیت ملی پایدار»، امنیت پژوهی، 12(43)، 61-91.
نقی‏پور گیوی،  بهنام و دیگران (1397)، «مطالعۀ نقش هویت مذهبی در شکل‌گیری هویت ملی دانشجویان هوادار تیم‏های ملی (مورد مطالعه: تیم ملی فوتبال و بسکتبال)»، مدیریت در دانشگاه اسلامی، 7(16)، 327-340.
نوشادی، محمودرضا و دیگران (1390)، «نقش و کارکرد کتاب‌های تعلیمات اجتماعی پنجم دبستان و سوم راهنمایی در شکل‏گیری هویت ملی»، پژوهشهای برنامه درسی، 1 (1)، 139-167.
هاشمی، سیدضیا و مژده قربانعلی‌زاده (1393)، «هویت ملی در کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی»، مطالعات ملی، 15 (4)، 49-71.
یاوری، نوشین (1373)، «اقوام و قومیت‌ در کتاب‌های درسی»، فصلنامه گفتگو، 3، 97-119.
یزدخواستی، بهجت و دیگران (1391)، «نابرابری جنسیتی و هویت ملی»، علوم اجتماعی (دانشگاه آزاد شوشتر)، 19 (4)، 141-160.
 
Idris, Amir. (2005). Conflict and politics of identity in Sudan. Palgrave:  Macmillan.
Appiah, K. A. (2006). The politics of identity. Daedalus, 135(4), 15-22.
Bernstein, M. (2005). Identity politics. Annu. Rev. Sociol., 31, 47-74.
Davies, R. (2009). Afrikaners in the new South Africa: identity politics in a globalised economy.
Hekman, S. (1999). Identity crises: Identity, identity politics, and beyond. Critical Review of International Social and Political Philosophy, 2(1), 3-26.
Hope, D. P. (2006). Inna di dancehall: Popular culture and the politics of identity in Jamaica. University of West Indies Press.
Hill, J. & Wilson, T. (2003). Identity politics and the politics of identities. Identities: global studies in culture and power, 10(1), 1-8.
Stanford Encyclopedia of Philosophy (2020), Identity Politics, First published Tue Jul 16, 2002; substantive revision Sat Jul 11, 2020, Available At: https://plato.stanford.edu/entries/identity-politics/
Yunespour, Ali Reza. (2011). Identity Politics: A Case Study of Afghanestan, Discipline of Government and International Relations the University of Sydney.