شناسایی و تحلیل جایگاه کنش‏ گران در شبکه حکمرانی آب حوضه زاینده‌رود؛ با تأکید بر محدوده جغرافیای استان اصفهان

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته سیاستگذاری عمومی، دانشکده علوم انسانی و حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

2 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی و حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

3 دانشیار گروه جنگلداری، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

چکیده

حوضه آبریز زاینده ­رود، طی دو دهه گذشته کاستی ­های بسیاری را در مدیریت منابع آب تجربه نموده و شاهد بروز موارد متعددی از نارضایتی ذی‌نفعان بوده است. با عنایت به اصول حکمرانی، هرگونه سیاست‏‌گذاری در این حوضه، نیازمند شناسایی میزان تأثیر هریک از کنشگران بر ابعاد مسئله و در ارتباط با یکدیگر است. هدف این پژوهش پاسخ به این سؤال است که شبکه حکمرانی آب حوضه زاینده‏ رود در جغرافیای استان اصفهان، به چه میزان و متأثر از فعالیت چه کنشگرانی است. مقاله حاضر به همین منظور و با استفاده از چارچوب حکمرانی به شناسایی و احصای 21 گروه از کنش گران مسئله آب در جغرافیای مذکور پرداخته است. گردآوری داده‌­ها و رسیدن به مرحله اشباع نظری، با جمع ‏آوردی داده از 72 نفر از مشارکت ‏کنندگان در پژوهش و تحلیل آن با استفاده از روش تحلیل شبکه­ ای حاصل شده است. داده­‌های حاصل از پژوهش با استفاده از نرم‌افزار UCINET و دو قابلیت تحلیل ساختاری و اعمال مؤلفه‌های ارزشی، مورد تحلیل قرار گرفته و سپس با استفاده از نرم‌‏افزار NETDRAW ترسیم شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که نوع خاصی از شبکه تأثیرگذاری بر مدیریت منابع آب در این حوضه شکل گرفته که متناسب با ماهیت حکمرانی مطلوب آب نیست. در این شبکه از روابط، طیفی از کنش گران با قابلیت­‌های متفاوت، دارای رفتار و در نتیجه تأثیرگذاری خاص بر مسئله آب، مورد شناسایی قرار گرفته­‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of Actors’ Positions on the Water Governance Network of Zayandeh Rud River Basin: A Focus on Isfahan Province’s Geographic Area

نویسندگان [English]

  • Esmaeel Zakeri Mahabadi 1
  • Mohammad Reza Yazdani Zazerani 2
  • Hananeh Mohamadi Kangarani 3
1 Ph.D Student of Public Policy, Faculty of Humanities and Law, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran
2 Assistant Professor of Political Science Department, Faculty of Humanities and Law, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran
3
چکیده [English]

Over the past two decades, the Zayandeh Rud River basin has faced numerous challenges in water resource management, resulting in widespread stakeholder dissatisfaction. In light of governance principles, effective policy-making in this area necessitates an understanding of each actor’s impact on the problem’s various dimensions and their interrelationships. This research aims to determine which actors influence the Zayandeh Rud River basin’s water governance network within Isfahan province’s geographic area and to what extent. Using a governance framework, this paper identifies 21 groups of water actors within the specified geography. Data collection and theoretical saturation were achieved through the analysis of data from 72 research participants using network analysis methods. The research data was analyzed using UCINET software, utilizing structural analysis and value component implementation capabilities, and visualized using NETDRAW software. The results reveal the formation of a unique influence network on water resource management, which is not conducive to optimal water governance. This network comprises a variety of actors with distinct capabilities and behaviors, resulting in specific impacts on water issues.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Governance
  • Water Governance
  • Zayandeh Rud River Basin
  • Network Analysis
-ابوالحسنی، سیدرحیم و سعید عطار (1391)،  تحلیل شبکه­ای، سرمایه اجتماعی و حوزه سیاست: درآمدی بر رویکرد سیاست شبکه­ای، فصلنامه سیاست، دوره43. شماره2، صص139-157.
-اقبالی، جمشید، خلیل کلانتری، علی اسدی و محمدجواد جاوید (1399)، تحلیل ذی‏نفعان نهاد آب در راستای پایداری منابع آب (مورد مطالعه حوضه آبریز زاینده رود)، فصلنامه تحقیقات آب و خاک ایران، دوره51، شماره9، صص2378-2365.
-اکبری، غضنفر (1385)، سرمایه اجتماعی و حکمرانی شهری، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، دوره 21، شماره 4، پیاپی 83، صص 154-135.
-الوانی، سیدمهدی (1395)، تصمیم­گیری و تعیین خط‏مشی دولتی، چاپ بیستم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
-پارسونز، واین (1392)، مبانی سیاستگذاری عمومی و تحلیل سیاست­ها، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، چاپ دوم. جلد اول، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- پال وستل، کلودیا (1398)، حکمرانی آب در مواجهه با تغییر جهانی، ترجمه مهدی قربانی، چاپ دوم، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
-حاتمی، عباس و سوسن نوربخش (1398)، بازسازی معنایی بحران آب در شرق اصفهان بر اساس نظریه زمینه­ای، فصلنامه جامعه‏شناسی، کاربردی، سال سی­ام، شماره پیاپی73، شماره اول، بهار، صص146-123.
-خواجه‏نائینی، علی (1394)، درآمد تحلیلی بر نقش شبکه‏های سیاستی در سیاست‏گذاری عمومی، فصلنامه دولت‏پژوهی، دوره 1، شماره 3، صص 175-147.
-خواجه‏نائینی، علی (1393)، بررسی وضعیت حکمرانی شبکه­ای نانو تکنولوژی در جمهوری اسلامی ایران، پایان­نامه مقطع دکتری، دانشگاه تهران.
-راهدان، عباس و مریم محمدرضایی (1400)، تحلیل شبکه اجتماعی بهره­برداران منابع آب در راستای حکمرانی پایدار (مطالعه موردی: روستای برسیان، حوزه آبخیز زاینده­رود)، هفتمین کنفرانس بین‏المللی مهندسی محیط زیست و منابع طبیعی، ایران، تهران، 27 خردادماه 1400.
- روبرت الف، هنمن و مارک ریدل (1393)، درآمدی بر روش شبکه­های اجتماعی، ترجمه حنانه محمدی کنگرانی و الهام محمدی، تهران: انتشارات دانشگاه هرمزگان.
-فرزانه، محمدرضا، علی باقری و محمدحسین رمضانی قوام‏آبادی (1396)، بنیان­های نهادی بحران در مدیریت منابع آب زیرزمینی ایران، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، سال 17، شماره 64، صص57-94.
-محمدی کنگرانی، حنانه و سیما رفسنجانی‏نژاد (1394)، بررسی ساختار قدرت در شبکه سیاست‏گذاری و مدیریت در برنامه چهارم توسعه جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست‏گذاری عمومی، دوره 1، شماره3 ، صص 138-121.
-محمدی کنگرانی، حنانه، تقی شامخی و مهناز حسین­زاده (1390)، بررسی و تحلیل شبکه روابط رسمی و غیررسمی میان‏سازمانی با استفاده از رویکرد تحلیل شبکه­ای (مورد مطالعه: استان کهکیلویه و بویراحمد)، فصلنامه مدیریت دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران: دوره 3، شماره 6، صص149-164.
-میرنظامی، جلال‏الدین و علی باقری (1396)، ارزیابی سیستم حکمرانی آب در فرایند حفاظت از منابع آب زیرزمینی ایران، فصلنامه تحقیقات منابع آب، سال سیزدهم، شماره 2،  صص 55-32.
- وحید، مجید و  سعید اخوان (1396)، بررسی تطبیقی عملکرد دولت‌های هشتم و نهم در جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر سیاست‌گذاری منابع آبی: مطالعه موردی: بحران منابع آب در استان اصفهان، فصلنامه سیاست‏گذاری عمومی، دوره3، شماره. 2، صص193- 216.
-وزارت نیرو (1396)، مدیریت یکپارچه منابع آب زاینده­رود همکاری تحقیقاتی و توسعه­ای ایران-آلمانی برای آینده­ای بهتر، ترجمه سیدخلیل عقیلی، قابل دسترسی در:
https://www.inter3.de/fileadmin/user_upload/Downloads/Flyer_usw/download_IWRM-farsi.pdf
 بازیابی شده در تاریخ 20 اردیبهشت ماه1401
-یزدانی زازرانی، محمدرضا (1391)، بررسی رابطه مفهومی و تاثیر حکمرانی بر سیاستگذاری عمومی، فصلنامه پژوهش­های روابط بین‏الملل، دوره نخست. شماره 4، صص 142-109.
-Ahmed, Masood & Eduardo Araral (2019), Water governance in India: evidence on water law, policy and administration from eight Indian States, Lee Kuan Yew School of Public Policy, National University of Singapore, Singapore 117570, Singapore, Water 2019,Vol 11(10), No 2071, pp 2-29, available at ; https://doi.org/10.3390/w11102071
-Bevir, Mark (2010), Governance as theory, practice and dilemma, available at:       https://in.sagepub.com/sites/default/files/upm-ssets/36847_book_item_36847.pdf
-Collins, Gabriel J.D, (2017), Iran’s looming water bankruptcy, Center for Energy Studies,  Baker institute for public policy of rice university, April 2017, pp 1-19, available at: https://123dok.com/document/y6ogve4y-iran-s-looming-water-bankruptcy.html
-Fliervoet, J. M., G. W. Geerling, E. Mostert & A. Smits (2016), Analyzing collaborative governance through social network analysis: a case study of river management along the Waal river in the Netherlands, Environmental Management, vol 57,pp 355–367, available at: https://link.springer.com/article/10.1007/s00267-015-0606-x
-Graham, John, Bruce Amos, Tim Plumptre (2003), Principles for Good Governance in the 21st Century, Policy Brief , No 15, August, Institute On Governance , Ottawa, Canada, , pp1-6, available at: https://www.academia.edu/2463793/Principles_for_good_governance_in_the_21st_century
-Kabote,  Samwel & Pius John Nyamhanga (2017), Water governance in Tanzania: performance of governance structures and institutions, World Journal of Social Sciences and Humanities, 2017, Vol. 3, No. 1, 15-25. available online at http://pubs.sciepub.com/wjssh/3/1/3
- Katsamunsk, Polya (2016), The concept of governance and public governance theories, Economic Alternatives, Issue 2, 2016, pp133-141,  available at: https://www.unwe.bg/uploads/Alternatives/Polya_1_br2_2016_en.pdf.
-Rogers, Peter & Alan W. Hall (2003), Effective Water Governance, Global Water Partnership Technical Committee (TEC), Elanders Novum, Sweden, February 2003, No7, pp 3-46, available at:  https://www.gwp.org/globalassets/global/toolbox/publications/background-papers/07-effective-water-governance-2003-english.pdf
-Salpeteur, Matthieu, Laura Calvet-Mir, Isabel Diaz-Reviriego & Victoria Reyes-García (2017), Networking the environment: social network analysis in environmental management and local ecological knowledge studies, Ecology and Society, Vol. 22, No. 1, Mar ,pp1-7, available at:  https://doi.org/10.5751/ES-08790-220141
-Stein, c .Ernstson, Henrik Ernstson & Jennie Barron (2011), A social network approach to analyzing water governance: the case of the Mkindo catchment, Tanzania, Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C.Vol 36, Issues 14–15, 2011, pp 1085-1092, available at: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1474706511002233
-Un water (2021), Valuing water, The United Nations World Water Development Report 2021 (UNESCO), March, available at: https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000375724
-Un water (2020), Water and climate change, the United Nations World Water Development Report 2020 (UNESCO),  March, available at: https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000372985.locale=en