عوامل مؤثر بر تقویت امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در مدیریت تهدیدهای امنیتی منطقه جنوب شرق کشور

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 هیئت علمی، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد سلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.

3 هیئت علمی، گروه روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی، تهران، ایران.

10.22034/srq.2024.195094

چکیده

نگاهی ژرف و تاریخ‌‏مند به فراز و فرودهای فضای امنیتی استان استراتژیک سیستان‏‌وبلوچستان و به تعبیر مقام معظم رهبری «تنگه احد نظام»، نمایانگر وجود چالش‌های امنیتی متنوعی بوده است. از منظر سیاست‌گذاری، توجه یا عدم توجه به ثبات و کارآمدی رویکرد کارگزاران امنیتی در مواجهه با تهدیدات درونی و بیرونی محیط امنیت ملی جنوب شرق کشور، پیامدهای جدی و گسترده‌ای بر مسائل استان سیستان‏‌وبلوچستان و آینده امنیتی آن دارد. این پژوهش ضمن رصد و احصای تهدیدات امنیتی در منطقه جنوب شرق، سعی دارد به این پرسش بنیادین پاسخ گوید که «عوامل مؤثر در ارتقای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در چالش با تهدیدات منطقه جنوب شرق کشور کدامند؟» فرضیه این پژوهش بر این مدار سازمان می­‌یابد که «آنچه در شرایط کنونی و در منطقه جنوب شرق، می­‌تواند ضامن برقراری امنیت گردد، تکیه بر امنیت هوشمند مبتنی بر سه عنصرِ ارتقای آگاهی‏‌های اجتماعی (از طریق نخبگان اجتماعی)، توسعه اقتصادی (از طریق توسعه زیرساخت‏‌های اقتصادی منطقه، سواحل مکران، توسعه تجارت مرزی) و ایجاد امنیت مردم‌محور (تکیه بر تجربیات مبتنی بر نقش‌‏دادن به نخبگان اجتماعی، متنفذین و شاخصین قوم بلوچ) بوده و از این طریق امکان‏‌پذیر است». یافته‏‌ها نشان می‏‌دهند که تمرکز بر تولید امنیت نرم و رهایی از رویکرد «سخت» بهترین روش برای تقویت امنیت و وحدت منطقه است. مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیل کیفی و بر اساس داده‌‏های اسنادی، کتابخانه­‌ای و اینترنتی انجام شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

عوامل مؤثر بر تقویت امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در مدیریت تهدیدهای امنیتی منطقه جنوب شرق کشور

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ebrahim Kazemi Bidokhti 1
  • Mojtaba Maghsoodi 2
  • reza jalali 3
1
2
3 Assistant Professor, Azad University, Tehran Central
چکیده [English]

نگاهی ژرف و تاریخ‌‏مند به فراز و فرودهای فضای امنیتی استان استراتژیک سیستان‏‌وبلوچستان و به تعبیر مقام معظم رهبری «تنگه احد نظام»، نمایانگر وجود چالش‌های امنیتی متنوعی بوده است. از منظر سیاست‌گذاری، توجه یا عدم توجه به ثبات و کارآمدی رویکرد کارگزاران امنیتی در مواجهه با تهدیدات درونی و بیرونی محیط امنیت ملی جنوب شرق کشور، پیامدهای جدی و گسترده‌ای بر مسائل استان سیستان‏‌وبلوچستان و آینده امنیتی آن دارد. این پژوهش ضمن رصد و احصای تهدیدات امنیتی در منطقه جنوب شرق، سعی دارد به این پرسش بنیادین پاسخ گوید که «عوامل مؤثر در ارتقای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در چالش با تهدیدات منطقه جنوب شرق کشور کدامند؟» فرضیه این پژوهش بر این مدار سازمان می­‌یابد که «آنچه در شرایط کنونی و در منطقه جنوب شرق، می­‌تواند ضامن برقراری امنیت گردد، تکیه بر امنیت هوشمند مبتنی بر سه عنصرِ ارتقای آگاهی‏‌های اجتماعی (از طریق نخبگان اجتماعی)، توسعه اقتصادی (از طریق توسعه زیرساخت‏‌های اقتصادی منطقه، سواحل مکران، توسعه تجارت مرزی) و ایجاد امنیت مردم‌محور (تکیه بر تجربیات مبتنی بر نقش‌‏دادن به نخبگان اجتماعی، متنفذین و شاخصین قوم بلوچ) بوده و از این طریق امکان‏‌پذیر است». یافته‏‌ها نشان می‏‌دهند که تمرکز بر تولید امنیت نرم و رهایی از رویکرد «سخت» بهترین روش برای تقویت امنیت و وحدت منطقه است. مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیل کیفی و بر اساس داده‌‏های اسنادی، کتابخانه­‌ای و اینترنتی انجام شده است.

کلیدواژه‌ها [English]

  • امنیت ملی
  • تهدیدات امنیتی
  • سیستان‌‏وبلوچستان
  • جنوب شرق
  • قوم بلوچ

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 09 اردیبهشت 1403
  • تاریخ دریافت: 09 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 09 اردیبهشت 1403