بررسی وضعیت مصرف فرهنگی طبقه متوسط در سیاست‌ فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

دکتری علوم سیاسی گرایش سیاستگذاری عمومی

چکیده

این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی درصدد پاسخ به این پرسش است که مصرف فرهنگی طبقه متوسط در سیاست‏های فرهنگی جمهوری اسلامی در دوره سه دولت 1368 تا 1392 چگونه بوده است؟
دستاورد این پژوهش ناظر بر این نتیجه است که با وجود سیر نزولی جایگاه اقتصادی طبقه متوسط در سیاست‏های کلی، جایگاه طبقه متوسط در سیاست‏های فرهنگی جمهوری اسلامی به صورت تصاعدی افزایش یافته تا آنجا که مصرف فرهنگی آن در دوره 8 ساله 1385 تا 1392 از دوره زمانی 16 ساله پیش از خود -یعنی 1368 تا 1384- بیشتر بوده است. این بدان معناست که قامت طبقه متوسط از ابتنا صرف بر مؤلفه‏‏های اقتصادی مرسوم و شاخص‏‏های سنتی آن مانند درآمد، شغل و تحصیل فراتر رفته و بافت‏‏هایی فرهنگی با مصرفی قابل اعتنا در این اندام شکل یافته است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Review of the Middle Class' Cultural Consumption Patterns Shaped by Islamic Republic of Iran's Policies

نویسنده [English]

  • Ataollah Moqaddamfar
.
چکیده [English]

 Using an analytical descriptive method, this study aims to identify the patterns of cultural consumption among the middle class shaped by the cultural policies adopted by the Islamic Republic under three consecutive administrations from 1989 to 2013. The article concludes that the status of the middle class has exponentially increased in the cultural policies of the Islamic Republic despite the decline in their economic status in the country's major policies to the extent that their cultural consumption over the eight years from 2005 to 2013 has been more than the preceding 16 years since 1989.  This means that the middle class has been influenced by a range of factors beyond the traditional economic factors such as income, employment, and education, and has become a force to reckon with in the cultural field. 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Middle Class
  • Cultural Policy
  • Cultural capital
  • Cultural Consumption
  • Islamic Republic of Iran
ابراهیمی، پریچهر (1376) طبقه متوسط جدید در جوامع غربی و ایران، فصلنامه علوم اجتماعی، دوره 5، شماره 9.
ازغندی، علیرضا (1385) درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران، تهران: قومس.
اصول‌ سیاست‌ فرهنگی‌ جمهوری‌ اسلامی ‌ایران (1371)، سایت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
امیراحمدی، هوشنگ (1381) جامعه سیاسی، جامعه مدنی و توسعه ملی، تهران: نقش و نگار.
باکاک، رابرت (1381) مصرف، ترجمه خسرو صبوری، نشر شیرازه.
بنت، اندی (1386) فرهنگ و زندگی روزمره، ترجمه لیلا جو افشانی و حسن چاوشیان، تهران: نشر اختران.
حاجی‌حیدری، حامد (1383) درک ماهیت نوین سیاست و طبقات متوسط جدید، روزنامه رسالت.
ذکایی، مـحمد سـعید (1381) خرده فرهنگ، سبک زندگی و هویت، مجله‌ رشد‌ آمـوزش عـلوم اجتماعی، شماره 20 و 21.
زیباکلام مفرد، صادق (1388) پنج گفتار در باب حکومت، روزنه.
سیدامامی، کاووس و عبدالله، عبدالمطلب (1388) عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس؛ مطالعه موردی شهر تهران، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال چهارم، شماره چهارم.
شارع‌پور، محمود و خـوش‌فر، غـلامرضا (1381) رابـطه سرمایه فرهنگی با هویت اجتماعی‌ جوانان؛ مطالعه موردی شهر‌ تهران، نامه علوم اجتماعی، شـماره 20.
فردرو، محسن و شهناز، صداقت‌زادگان (1379) پایگاه‌ اقتصادی- اجتماعی و مصرف کالاهای فرهنگی، فصلنامه فرهنگ عـمومی، شـماره 22 و 23.
کاظمی، عـباس (1387) سـه پارادایم در مـطالعه‌ی مصرف فرهنگی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
کچوئیان، حسین، راغفر، حسین، امیدبخش، اسفندیار و مرتضی نبوی (1386) اقتصاد سیاسی ایران؛ سیری در علل و راهکارها، راهبرد یاس، شماره 11.
مرکز پژوهش‏های‌ مجلس‌ شورای اسلامی (1380) پژوهش در خصوص طبقه متوسط.
هادی زنوز، بهروز (1384) فقر و نابرابری درآمد در ایران، فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره 5، شماره 17.
Bourdieu, P. (1977) "Cultural Reproduction and Social Reproduction", In: Kaarabel, J and Halsey, A. H. (Ed), Power and Ideology in Education, New York: Oxford University Press.
Bourdieu, P. (1997) "The Forms of Capital", In: Halsey et al, Education: Culture, Economy, and Society, Oxford: Oxford University Press.
Bourdieu, Pierre & Passeron, Jean Claude )1977 (Reproduction in Education, Society and Culture, London: Sage Publications Inc.
Mann, Michael (1989) Macmillian Student Encyclopedia of Sociology, London: Macmillian