(1) در مورد سقوط شاه و تأثیر آن بر روابط آمریکا - ایران نک:
- Afkhami, Gholam R., The Iranian Revolution: Thanatos on a National Scale, Middle
EastInstitute, Washington DC, 1985;
- Huyser, Robert E., Mission to Tehran, Andre Deutsch, London, 1986;
- Saikal, Amin, The Rise and Fall of he Shah, Princeton Unviersity Press, Princeton
NJ, 1980;
- Sick, Gary, All Fall Down: America's Tragic Encounter with Iran, Random House,
New York,1985;
- Zabih, Sepehr, Iran's Revolutionary Upheaval: An Interpretative Essay, Alchemy
Books, SanFrancisco, 1979.
در مورد دوره مصدق، ملی شدن صنعت نفت و کودتای مرداد 1332نک:
- Abrahamian, Ervand, Iran Between Two Revolutions, Princeton University Press
Princeton NJ,1982;
- Bill, James A., The Eagle and the Lion: the Tragedy of American-Iranian Relations,
Yale University Press, New Haven CT, 1988;
- Cottam, Richard W., Iran and the United States: A Cold War Case Study, University
of Pittsburgh Press, Pittsburgh PA, 1988;
- Halliday, Fred, Iran: Dictatorship and Development, Penguin Press, New York,
1979;
- Keddie, Nikki R., with Yann Richard, Roots of Revolution: An Interpretative
History ofModern Iran, Yale University Press, NewHaven CT, 1981;
- Ramazani, R.K., The United States and Iran: The Patterns of Influence, Praeger
Publishers,New York, 1982.
(2) See: Dorman, William A. and Farhang, Mansour, The US Press and Iran: Foreign
Policy andthe Journalism of Defence, University of California Press, Berkeley CA,
1987.
(3) درخلال جنگ جهانی اول شاعر ایرانی میرزاده عشقی (1303-1272) نوشت: "گستاخی را ببین - غوغایی در
غرب برپاست: یکی میگوید ایران مال من است، دیگری میگوید مال من است؛" به نقل از:
- Rahman, Muniburu, Post-Revolution Persian Verse, University of Aligarh Press,
Aligarh, India,1955, p. 67.
در مورد نویسندگان ایران و فرهنگ سیاسی ایران در قرن بیستم نک:
- Ricks, Thomas M., "Iran: Contemporary Persian Literature", The Literary Review,
vol. 18, no. 1,Special Issue (Fall, 1974) and Thomas M. Ricks (ed.), Critical
Perspectives on Modern PersianLiterature (Three Continents Press, Washington, DC,
1984).
مضافا این که قتل رابرت امبری در تهران نمونهای از فرهنگ سیاسی متحول ایران و خصومت فزاینده با دخالت
خارجی است. نک:
- Zirinsky, Michael P., "Blood, Power and Hypocrisy: The Murder of Robert Imbrie
and American Relations with Pahlavi Iran", International Journal of Middle East
Studies, vol. 18, no.3 (August 1986), pp. 275-92.
(4) See: Ricks, Thomas M., "US Military Missions to Iran: The Political Economy of
Military Assistance, 1942-1979", in US and Liberation in the Gulf, edited by Leila
Meo (Arab-AmericanUniversity Graduates Press, Belmont MA, 1980), pp. 60-90 and
Stephen L. McFarland, "Anatomyof and Iranian Political Crowd: The Tehran Bread
Riot of December 1942", InternationalJournal of Middle East Studies, Vol. 17, no. 1
(February 1985), pp. 51-65.
مکفارلند در مقاله فوق نتیجهگیری میکند که: "آمریکا پس از دسامبر 1942اقدام به پیگیری یک سیاست خارجی
به طور روزافزون مستقلی از انگلستان در ایران نمود."(61).
(5) See: Albert, David H. ed., Tell the American People (Movement for a New
Society), Philadelphia, 1980: and the issues of RIPEH/Review of Iranian Political
Economy & History,vols 3 and 4 (1979-80).
(6) نک: جلال آلاحمد، غربزدگی (تهران، بینا،1340)آلاحمد در این کتاب فرایندها و نتایج "مدرنیزاسیون"، یا به
تعبیر او "غریزدگی" ایران را مطرح میکند. او فرایند مدرنیزاسیون را به دانه گندم ظاهرا سالم تشبیه میکند که در
نتیجه ابتلاء به آفات سوراخ و مغز آن خالی شده است. نک:
Westoxication' of Iran: Depictions and Reactions of Behrangiض - Larson, Brad, "The,
Al-eAhmad and Shariati", International Journal of Middle East Studies, vol. 15, no. 1
(February,1983), pp. 1-23.
(7) See: Bill, op.cit., p. 314.
بیل در این کتاب بهطور مناسبی خاطرنشان میسازد که: "تراژدی آمریکا و ایران آنست که هرکدام از طرفین - شمار
عظیمی از ایرانیان متعهد به جمهوری اسلامی و اکثر آمریکاییان وطنپرست - از فهم دیدگاه طرف مقابل ناکام مانده
است. دراین میان، حکومتهای هر دو کشور سیاست خارجی خود را در فضای بدگمانی، بیزاری، جهل و احساسات
شکل میدهند."
(8) در پس کنفرانس تهران 1322 رییسجمهور روزولت به ژنرال پاتریک هرلی (Hurley) خاطرنشان ساخت که
"من از ایده استفاده از ایران همچون الگویی که براساس سیاست ناخودخواهانه آمریکا میتوانیم انجام دهیم، نسبتا
هیجانزده شدم". دکتر میلسپو، مدیر هیأت مالی آمریکا در ایران از "دیدگاه" روزولت حمایت کرد، هنگامی که اظهار
داشت "ایران به دلیل موقعیت آن، مشکلات آن و عواطف دوستانه آن نسبت به آمریکا چیزی شبیه یک کلینیک -
محل تجربه - برای سیاستهای پس از جنگ رییسجمهور - قصد او برای توسعه و ایجاد ثبات در مناطق عقبمانده
- میباشد )یا میتوان آن را این چنین نمود(." هر دو عبارت در این منبع ذکر شدهاند:
- Motter, T. H. Vail, The Middle East Theatre: The Persian Corridor and Aid to
Russia, USArmy in World War Two Series, Washington DC, 1952, p. 445.
(9) Ricks, "US Military Missions to Iran", in US and Liberation.
برخی از کارشناسان دیگر آثار "ور رفتن" آمریکا را با جامعه، اقتصاد و سیاست ایران بررسی کردهاند. نک:
- The Iranian Specialists, Bill, Eagle and Cottam, Iran, or the international relations
specialist, Halliday, Iran, Barry Rubin, Paved Good Intentions (Oxford University
Press, New York, 1980)and Sick, All Fall Down.
(10) See: Ladjevardi, Habib, "The Origins of US Support for an Autocratic Iran",
International Journal of Middle East Studies, vol. 15, no. 2 (May 1983), pp. 225-39.
لاجوردی در این مقاله استدلال میکند که اکتبر 1946نقطه عطفی در روابط آمریکا - ایران بود، در حالی که
گازیوروسکی مدعی است که تنها در سال 1951بود که "درگیر شدن آمریکا در امور ایران به میزان قابل ملاحظهای
افزایش یافته بود."
- Gasiorowski, Mark J. "The 1953 Coup d'Etat in Iran", International Journal of
Middle EastStudies, vol. 19, no. 3 (August 1987), pp. 261-86.
(11) See: Grayson, Benson Lee, United States-Iranian Relations, (University Press of
America, Washington DC, 1981), pp. 13-5.
(12) قتل مبلّغ پرستبوری آمریکایی و بنیامین لاباری در اطراف شهر سلماس در آذربایجان غربی - در شمال ارومیه
در روز 9مارس 1904آسیبپذیری شهروندان آمریکایی را در مقابل حملات انتقامجویانه و نیاز به نزدیکتر بودن
وزارت خارجه را بر جامعه بزرگ آمریکائیان و منطقه آشوبزده غرب ایران به اثبات رسانید؛ قضیه لاباری سرانجام در
1908فیصله یافت. نک:
- United States, National Archives and Records Administration (hereafter US, NARA)
Department of State, "Telegram from Pearson to Hay, Tehran March 13, 1904",
Papers Relatingto the Foreign Relations of the United States (Washington, DC, 1904),
p. 657.
(13) US, NARA, Department of State, Numerical and Minor Files, 1906-10, Microcopy
862, Roll 482, Case No. 5931/13, William F. Doty to the Assistant Secretary of
State/Tabriz, June 13, 1907(received July 5, 1907).
(14) گزارش زیر مبتنی است بر تحقیقاتی که در مراکز زیر انجام شده است: جامعه تاریخی پرستبوری( فیلادلفیا،
(PAآرشیو ملی (واشینگتن دی سی) و در آرشیو آلومنی (Alumni)در کتابخانه سیلی ماد (S. Mudd)دانشگاه
پرینسیتون (پرینستون NJ)
(15) نک: امیرخیزی، اسماعیل، قیام آذربایجان و ستارخان،(تبریز،1339)و:
- Browne, Edward G., The Persian Revolution, Cambridge University Press,
Cambridge 1912.
(16) Presbyterian Historical Society (hereafter PHS), Persia Letter: West Persia
Missions, 1909,vo. 204, Howard C. Baskerville to Rev. Samuel Wilson/Tabriz, March
30 and April 1, 1909.
(17) US, NARA, Department of State, Numerical and Minor Files, Microcopy 862, Roll
483,Case No. 5931/377, Resident Jackson to Assistant Secretary of State/Tehran,
April 3, 1909.
(18) Ibid., Case No. 5931/379, Robert Speer to Assistant Secretary of State, New York,
April 7,1909 and H. Wilson to Robert Speer, Washington DC, April 9, 1909.
(19) PHS, West Persia Mission, vol. 204, no. 69, Rev. John N. Wright to Robert Speer,
Tabriz toNew York, April 22, 1909.
(20) Princeton University, Seely Mudd Library and Alumni Archives on the
"Baskerville File" of1958-9 correspondence between Princeton's public relations
office, the Near Eastern StudiesDepartment and the US Consul Harold G. Josif/Tabriz
regarding the April 20, 1959, ceremonies.See S. R. Shafagh, Howard Baskerville: The
Story of An American Who Died in the Cause ofIranian Freedom and Independence,
(n.p., n.d.), 27 pp.
)