نقش سازمان‏ های اطلاعاتی در کشورداری: از کشف اسرار تا برساختن محیط

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری روابط بین ‏الملل از دانشگاه تهران

2 دکترای مدیریت راهبردی

چکیده

این مقاله به دنبال بررسی نقش نهادهای اطلاعاتی در کشورداری است. نویسنده کشورداری را به عنوان فعل ذاتی دولت تعریف می‏ کند و فلسفه وجودی نهادهای اطلاعاتی را نقش ‏آفرینی در کشورداری دانسته و معتقد است که سازمان ‏های اطلاعاتی چهار نقش شناختی، نظارتی، صیانتی واجرایی را در راستای کارامدی کشورداری برعهده دارند. این نوشتار رابطه فعالیت اطلاعاتی و حکمرانی را ارتباط تکوینی می‏ داند و برآن است که فعالیت اطلاعاتی برآمده از الزامات حکمرانی است و حکمرانی نیز بدون فعالیت اطلاعاتی ممکن نیست. نویسنده سه رهیافت نظری تاریخی نسبت به اطلاعات را شامل رهیافت «اطلاعات به مثابه کشف اسرار»، «اطلاعات به مثابه تفسیر اسرار» و «اطلاعات به مثابه ابزاری برای برساختن محیط» درخصوص نقش اطلاعات در حکمرانی ارائه کرده است.

کلیدواژه‌ها


بوزمان، آدا. ب. (1393)، اطلاعات استراتژیک و کشورداری، مترجم: ناشر، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
پژوهشکده مطالعات راهبردی (1399)، سال‏نمای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، شماره 10، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
پیروز، مهدی (1394)، نقش سازمان‏های اطلاعاتی در گفتمان ولایت: ازچشم بینا تا قبضه محکم نظام اسلامی، در مجموعه مقالات اولین همایش اطلاعات و ولایت، جلد اول، صص 183-194، تهران: پژوهشکده اطلاعات.
حاتمی، عباس (1398)، گزارش طرح تحقیقاتی مسئله‏شناسی پیشرفت وامنیت در استان اصفهان، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
دانایی‏فرد، حسن (1399)، چارچوبی برای تحلیل کشورداری، فصلنامه پژوهش‏های مدیریت منابع انسانی، دوره 10، شماره 3، صص 175-187.
سالارکیا، غلامرضا (1390)، انقلاب منابع آشکار در هزاره سوم: چالش هستی‏شناختی اطلاعات، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 14، شماره 53، صص 7-34.
سالارکیا، غلامرضا (1391)، تحول مفهوم پنهانکاری: از ویژگی هستی‏شناختی تا ابزاری برای فعالیت اطلاعاتی، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 15، شماره 56، صص67-90.
صدیق، میرابراهیم (1395)، انقلاب سایبری و تحول در پدیده جاسوسی، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 19، شماره 71، صص 71-92.
طلایی، رضا، رضایی، محمدرضا (1394)، طراحی الگوی نظارت در سازمان‏های اطلاعاتی، امنیتی و حفاظتی با تأکید بر رهنمودهای مقام معظم رهبری، فصلنامه مطالعات حفاظت و امنیت انتظامی، سال دهم، شماره 37، صص143-174.
علیخانی، علی (1399)، نظریه سلاح اطلاعات، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 23، شماره 89، صص 7-28.
فوکویاما، فرانسیس (1395)، پایان تاریخ و انسان واپسین، ترجمه عباس عربی و زهره عربی، تهران: سخنکده.
قاضی‏زاده، علیرضا (1390)، تأثیرجامعه شبکه‏ای بر فعالیت سازمان‏های اطلاعاتی، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 14، شماره 53، صص 35-68.
لوونتال، مارک (1387)، فرایند اطلاعات از اسرار تا سیاست، ترجمه علیرضا غفاری، تهران: دانشکده امام باقر(ع).
مقام معظم رهبری، بیانات در دیدار با مدیران و کارکنان وزارت اطلاعات، 19/5/1395 قابل بازیابی در: https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=33960
میرمحمدی، مهدی (1390)، سازمان‏های اطلاعاتی و سیاست‏خارجی: چارچوبی برای تحلیل، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 14، شماره 53، صص 191-227.
میرمحمدی، مهدی و محمدی‏لرد، عبدالمحمود (1387)، سیاست و اطلاعات: مطالعه موردی ایالات متحده آمریکا، تهران: مؤسسه تحقیقات و مطالعات بین‏المللی ابرار معاصر.
Kent, Sherman (1949). Strategic Intelligence for American world policy, Princeton: Princeton university press.
Shulsky, Abram (2002).  Silent Warfare: Understanding the world of intelligence, Washington: Brasseyes.
Teitelbaum, Lorne (2005). The Impact of the Information Revolution on Policymakers’ Use of Intelligence Analysis, Washington: RAND.