عربستان سعودی و تلاش برای موازنه‏ سازی مجدد در برابر ایران

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی

چکیده

در نتیجه رویدادها و تحولات ژئوپلیتیک منطقه‌ای و ژئواستراتژیک قدرت‌های فرامنطقه‌ای از اوایل قرن بیست‏ویکم به این سو، موازنه منطقه‌ای در راستای منافع ایران و به ضرر عربستان سعودی تغییر پیدا کرده است. این وضعیت، در کنار تحولات داخلی عربستان به‏ویژه به قدرت رسیدن رهبران جدید در این کشور، سعودی‌ها را به سوی این درک و نگرش از تحولات منطقه سوق داده است که اگر نقش و نفوذ رو به افزایش ایران در چارچوب راهبرد موازنه‌سازی مجدد، کنترل و مهار نشود، نظم آینده غرب آسیا، ایران‌محور خواهد بود. به همین دلیل، ریاض در قالب سیاستی تهاجمی، رویکرد موازنه‌سازی مجدد در برابر ایران را در چارچوب سه راهبرد موازنه‌سازی سخت، موازنه‌سازی برون‌گرا و موازنه‌سازی درون‌گرا دنبال می‌کند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Saudi Arabia's Attempts to Rebuilding a Regional Balance with Iran

نویسنده [English]

  • Yasser Nouralivand
.
چکیده [English]

 Due to geopolitical and regional developments and geo-strategic changes of the extra regional powers in the aftermath of the beginning of the 21st century, the regional balance has been changed in favor of Iran and to the detriment of Saudi Arabia. This situation along with the domestic developments of Saudi Arabia including its new leadership have led to the understanding that if Iran's continuous influence would not be contained based on policy of rebuilding a regional balance, the future order of the West Asia should be Iran oriented order. Therefore, Riyadh has adopted an offensive policy and pursues the said policy absorbing three strategies of hardware balance, external balance and internal balance.  
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • West Asia
  • Iran
  • Saudi Arabia
  • Regional Order
  • Re-balancing
اسدی، علی اکبر (1395)، سیاست خارجی تهاجمی و سیاست داخلی عربستان، فصلنامه روابط خارجی، سال هشتم، شماره اول.
اسدی، علی اکبر (1393)، خیزش داعش و بحران امنیتی در عراق، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، معاونت پژوهش‌های سیاسی- حقوقی، شماره 13739.
ایران - یوریکا (1395)، آمریـکا؛ سیـاست چرخش به شرق آسیـا و تأثیر آن بر غرب آسیا، ایران-یوریکا موسسه ایرانی مطالعات اروپا و آمریکا.
آجرلو، حسین (1395)، دورنمای بحران داخلی عراق و تأثیر آن بر نظم منطقه‌ای غرب آسیا، در مجموعه مقالات اولین کنفرانس امنیتی تهران: نظم امنیتی منطقه‌ای در غرب آسیا (جلد اول)، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
آرام، آرمینا (1395)، دکترین سلمان و مناسبات ایران و عربستان سعودی، پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه، 13 مرداد ماه 1395.
برزگر، کیهان (1387)، ایران، عراق جدید و نظام سیاسی امنیتی خلیج فارس، تهران، مرکز تحقیقانت استراتژیک با همکاری معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی.
خضری، احسان و دیگران (1394)، ریشه‌یابی منازعات ایران و عربستان: مطالعه موردی عراق، بحرین و یمن، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، دوره 7، شماره 23. 
دهشیری، محمدرضا و سید محمدحسین حسینی (1394)، ژئوپلیتیک منطقه و روابط ایران و عربستان، فصلنامه روابط خارجی، سال هشتم، شماره اول.
سیفی، عبدالمجید و ناصر پورحسن (1395)، «موازنه همه‌جانبه» و ائتلاف‌سازی عربستان سعودی در قبال جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، شماره بیست و ششم.
کاویانی راد، مراد و دیگران (1392)، تبیین ژئوپلیتیک جهت‌گیری تحولات سوریه، اولین همایش ملی ژئوپلیتیک جنوب غرب آسیا؛ مسائل تحولات و چشم انداز، دانشگاه پیام نور طالقان.
کرمی، جهانگیر (1395)، راهبرد امنیتی روسیه در غرب آسیا، در مجموعه مقالات اولین کنفرانس امنیتی تهران: نظم امنیتی منطقه‌ای در غرب آسیا (جلد اول)، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
کمالی، حمیدرضا و مهدی اعلایی (1395)، بازنمایی روابط ایران و شورای همکاری خلیج فارس در مدلسازی ماتریسی از نظم‌های امنیتی، در مجموعه مقالات اولین کنفرانس امنیتی تهران: نظم امنیتی منطقه‌ای در غرب آسیا (جلد اول)، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران. 
کولایی، الهه و محمد سلطانی‌نژاد (1395)، ابعاد و انگیزه‌های عملیات نظامی روسیه در سوریه، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال نوزدهم، شماره سوم، پاییز 1395، شماره مسلسل 73.
مفیدی احمدی، حسین (1394)، چالش‌های ائتلاف راهبردی ترکیه با عربستان، پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه، بیست و چهارم خرداد ماه 1394.
موسوی، سیدمحمد و رامین بخشی تیلابی (1391)، تأثیر مسائل ایدئولوژیک بر سیاست خارجی عربستان در قبال ایران از سال 2003 به بعد، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، شماره یازدهم.
نجات، سیدعلی و دیگران (1395)، راهبرد عربستان و جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران یمن، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، سال نهم، شماره 33.
هراتی، محمدجواد و دیگران (1394)، بازتاب نظم سیاسی جدید عراق بر روابط دوجانبه ایران و عربستان، فصلنامه سیاست جهانی، دوره چهارم، شماره سوم.
Black, Ian (2016), Saudi Arabia and Isis: Riyadh keen to show it is tackling terror threat, available online at: https://www.theguardian.com/world/2016/jan/21/saudi-arabia-isis-riyadh-terror-threat.
DassaKaye, Dalia and Jeffrey Martini (2014), The Days After a Deal with Iran Regional Responses to a Final Nuclear Agreement, The RAND Corporation, Available Online at: http://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/perspectives/PE100/PE122/RAND_PE122.pdf
Grumet, Tali Rachel (2015), New Middle East Cold War: Saudi Arabia and Iran's Rivalry, Electronic Theses and Dissertations, Paper 1028.
Ibish, Hussein (2015), Anxious Allies: The Iran Nuclear Framework in its Regional Context, The Arab Gulf States Institute in Washington, available Online at: http://www.agsiw.org/wp-content/uploads/2015/04/Ibish_AnxiousAllies2.pdf
Jahner, Ariel (2012), Saudi Arabia and Iran: The Struggle for Power and Influence in the Gulf, International Affairs Review, Volume XX, Number 3, Springe 2012.
Kalout, Hussein (2015), The Geopolitics of the Arab World and the Comprehensive Nuclear Agreement, in: Iran and the Arab World after the Nuclear Deal: Rivalry and Engagement in a New Era, Belfer Center for Science and International Affairs, Iran Project, Department of Government, Harvard University. Available Online at: http://belfercenter.org/theiranproject
Kay, Sean (2013), America’s Asia Pivot – A Return to Realism?, Centre for International Peace and Security Studies, McGill University, Available Online at: https://www.ciaonet.org/catalog/30981.
Kinninmont, Jane (2015), Saudi Arabia Reshuffle Presages More Assertive Foreign Policy, Chatham House, The Royal Institute International Affairs, available Online at:  https://www.chathamhouse.org/expert/comment/17549.
Lake, Eli (2015), Israelis and Saudis Reveal Secret Talks to Thwart Iran, Bloomberg, https://www.bloomberg.com/view/articles/2015-06-04/israelis-and-saudis-reveal-secret-talks-to-thwart-iran
Mabon, Simon (2013), The Middle Eastern great game, available Online at: http://www.isn.ethz.Ch.
Nuruzzaman, Mohammed (2016), As Aleppo Falls, Iran Rises, The National Interest, available online at: http://nationalinterest.org/feature/aleppo-falls-iran-rises-18798.
Obaid, Nawaf and Anthony Cordesman (2005), Saudi Militants in Iraq: Assessment and Kingdom’s Response, Center for Strategic and International Studies, available online at: https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/media/csis/pubs/050919_saudimiltantsiraq.pdf.
Perlo-Freeman, sam et al (2016), Trends in World Military Expenditure 2015, Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI), available online at: http://books.sipri.org/files/FS/SIPRIFS1604.pdf.
Riedel, Bruce (2016), Saudi Arabia losing ground to Iran, available online at: http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/11/saudi-arabia-lose-ground-iran-iraq-lebanon-aoun-irgc.html.
Saudi Arabia’s Vision for 2030 (2016), available online at: http://vision2030.gov.sa/download/file/fid/417
Sick, Gary (2015), Saudi Arabia's Widening War, Politico Magazine, available online at: http://www.politico.com/magazine/story/2015/06/saudi-arabia-is-heading-towards-war-118656_Page2.html#.WF-Xd1V97cs.
Suchkov, Maxim A. (2016), Putin lays out Moscow’s new Mideast strategy, Al-Monitor, available online at: http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/12/middle-east-russiaforeignpolicystrategy.html
Wehrey, Frederic et al (2009), Saudi-Iranian Relations since the Fall of Saddam; Rivalry, Cooperation, and Implications for U.S. Policy, the RAND Corporation, available online at:www.rand.org/content/dam/rand/pubs/monographs/2009/RAND_MG840.pdf