جغرافیای امنیتی؛ بررسی کانون های بروز«انقلاب ـ2» از دیدگاه امام خمینی

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر

چکیده

در این نوشتار مؤلف سعی در پاسخ گویی به این سوال اصلی دارد که: آیا در جامعه اسلامی امکان بروز انقلاب دینی دیگری می رود یا خیر؟ برای این منظور، نخست چارچوب نظری بحث با بیان دو مفهوم تازه و محوری «انقلاب ـ2» و «جغرافیای امنیتی» طراحی می شود و براین اساس رابطه امنیت و انقلاب تحلیل می گردد: نتیجه آن که در یک جامعه دینی به چهاردلیل ممکن است انقلاب اسلامی دیگری رخ دهد. این کانون ها برگرفته و مستند به دیدگاه امام (قدس سره) می باشد: 1ـ آسیب دیدن ساخت اصلی نظام سیاسی یعنی ولایت فقیه، 2ـ تحریف تفسیر حاکم از دین، 3ـ ناکار آمدی نهادهای دولتی و زوال مشروعیت حکومت، 4ـ آسیب پذیری روابط متقابل بین نهاد رهبری با سایر نهادهای ضروری دیگر جامعه. اطلاع از نحوه عملکرد کانون های بالا برای حفظ امنیت ملی، کاملاً ضروری است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

جغرافیای امنیتی؛ بررسی کانونهای بروز«انقلاب ـ2» از دیدگاه امام خمینی

نویسنده [English]

  • asghar eftekhari
1 ـ جهت اطلاع از مراحل مختلف حیات جنبشها رک:
Larana, Enrique, Hank Johnston and Joseph R. Guusfield, New Social Movements, Temple Univetsity Press, Philadelphia, 1994.
(در این اثر ضمن معرفی ماهیت جنبشهای نوین اجتماعی، مؤلفان به بررسی تطبیقی این جنبشها با گونه های پیشین پرداخته، بحث تطبیقی قوی ای را عرضه می دارند که ساز و کار حیات این جنبشها را در ادوار مختلف تاریخی به خواننده، می شناساند.)
2 ـ مرحوم شریعتی در دیدگاهی انتقادی، در این باره چنین تحلیل نموده است:
ـ شریعتی، علی، تشیع علوی و تشیع صفوی، مجموعه آثار شماره 9، بحث «نهضت و نظام»، صص 40 ـ 30.
(بدیهی است که انتقاد بالا با توجه به منطق بیان شدة ما در این نوشتار نمی تواند، مقبول باشد.)
3 ـ در این باره نک:
ـ هانتینگتون، ساموئل، سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، محسن ثلاثی، تهران، نشر علمی، 1370.
4 ـ جهت مطالعه آثاری با گرایش «موضوع پژوهی» در زمینه «امنیت ملی» نک:
- Mandel, Robert, The Changing Face of National Security: A Conceptual Analysis, Green- Wood Press, 1994
- Buzan, Barry, People, States and Fear: The National Security Problem in International Realation, Harvester, Wheatsheaf, Hemp Stead, 1993.
- Singh, Jaswant, National Security: An Outline of Our Concerns, India, Yuganter Press, 1996.
5 ـ جهت مطالعه آثاری با گرایش «نسبت پژوهی» در زمینه «امنیت ملی» نک:
- Goodwin, p . Craufvrd (ed), Economic & National Security, U.S, Duke University Press, 1991.
- Fisher, Dietrich, Nonmilitary Aspects of National Security: A System Approach, Great Britain, Cambridge, University Press, 1993.
- Rene, Michel, National Security: Economics & Reigional Dimensions, Word watch Inc, 1989.
- Ravei, Neda, National Security: Landscape, Decision Macking, Lancers Books, 1991.
6 ـ مبانی اولیه بحث از «جغرافیای امنیتی» را در آثار زیر بخوانید:
- Hashem, Ahmad, The Crisis of the Iranian state, International Strategic Studies Institute, 1995.
- Calabress, Jean, Revolutionary Horizons, MacMillan, 1994.
- Chubin, Shahram, Iran’s National Security: Capabilities, Intentions & Impacts, U.S., Whashington D.C., 1994.
7 ـ در زمینه معنا و حدود حقوق امنیتی به اثر زیر نگاه کنید:
ـ ره پیک، حسن، «حقوق امنیتی؛ کنترل اجتماعی و رسانه ها»، در مجموعه مقالات همایش «رسانه ها و ثبات سیاسی ـ اجتماعی جمهوری اسلامی ایران»، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1379.
8 ـ مبانی و کلیات مربوط به حوزه پژوهشی «استراتژی امنیتی» را در آثار زیر بخوانید:
- Brown, Neville, The Future Global Challeng: A Predictive Study of Word Security, London, RUSI, 1977.
- Brown, Seyom, International Relation in a Changing Global System: Toward a Theroy of the Word Politics, Westview Press.
9 ـ مبانی و کلیات مربوط به حوزه پژوهشی «مدیریت امنیتی» را در آثار زیر بخوانید:
- Kooniz, Harold, Essentials of Management, McGraw-Hill, 1986.
- Quade, E.S., A Extended Concept of Model, Tavistock Publication, London, 1970.
10ـ کلیات مربوط به تقسیم بندی جغرافیای امنیتی را در منابع زیر می توان مطالعه کرد:
- Andrain, Charles And David Apter, Political Protest And Social Change: Analyzing Politics, MacMillan, 1995.
- Pye, Lucian. Et.al Crisis And Sequences in Political Devel0pment, Princton University Press, 1971.
11ـ کوهن، استانفورد، تئوریهای انقلاب، علیرضا طیب، تهران، قومس، 1374، ص13.
12ـ هابزباوم، اریک جی، «انقلاب»، اطلاعات سیاسی اقتصادی، سال 11، ش 120-119 و 118-117.
13ـ از جمله این آثار مهم نک:
-Amann, P., `Revolution: A Redefinition´ , Political Seience Quarterly, Vol.77.
-Edwards, L., The Natural History of Revolution, Chicago, University Press, 1927.
-Pettee, G., The Process of Revolution, New York, Harperand Row, 1038.
-Tilly, Charles, From Mobilization to Revolution, Addison Wesley, 1978.
14ـ در خصوص تأثیرات انقلاب مجموعه مقاله های گردآوری شده «اسپوزیتو» قابل توجه می‌نماید. رک.
-Esposito, John (Edi), The Iranian Revolution It’s Global Impact, U.S.A, Board of Regents of
The Study of Florida, 1990.
شایان ذکر است که معرفی ای از این کتاب به چاپ رسیده است؛ نک:
ـ افتخاری، اصغر،« گستره جهانی انقلاب»، نامه پژوهش، سال 1378، شماره 11-10.
15ـ به منظور اطلاع از کلیات این جریان علمی در قبال انقلاب، به شماره 19 از فصلنامه راهبرد مراجعه شود که در آنجا مقالات متعددی درباره تفسیر انقلاب از منظره غربیان آمده است.
16ـ به نقل از: وینسنت، اندرو، نظریه های دولت، حسین بشریه، تهران، نی، 1371،ص70، در خصوص پیچیدگی و اهمیت نظریه ها نک:
-Hampel Carl, Fundementals of Concept in Empirical Science, Chicago, University of Formation Press, 1952.
-Trigg, Rogger, Understanding Social Seience, Blackwell, 1985.
17ـ صحیفه نور، ج.1،ص 115.
18ـ امام خمینی(قدس سره)، روح الله، ولایت فقیه و جهاد اکبر، تهران، دفتر نشر الست فقیه، بی تا، ص 80.
19ـ همان، ص 55.
20ـ همان، ص 59.
21ـ نک: بشیریه، حسین، تاریخ اندیشه های سیاسی در قرن بیستم، تهران، نی، 1376، فصل اول. (در این جا تفاسیر متعددی از نظام مبتنی بر زیر بنا و روبنا آمده است که مطابق بینش حضرت امام (قدس سره) تفسیر زیر بنا با تأثیر گذاری یکجانبه کاملاً مردود است.)
22ـ صحیفه نور، ج 9،ص 72.
23ـ صحیفه نور، ج 11،ص 82.
24ـ صحیفه نور، ج 14،صص 3-112.
25ـ امام خمینی، روح الله، تفسیر سوره مبارکه حمد، بی نا، بی تا، ص 54.
26ـ صحیفه نور، ج 24،ص 254.
27ـ تفسیر سوره مبارکه حمد، پیشین، صص 5-74.
28ـ صحیفه نور، ج 6،ص 161.
29ـ صحیفه نور، ج 10،ص 115.
30ـ صحیفه نور، ج 13،ص 161.
31ـ صحیفه نور، ج 8،ص 47.
32ـ صحیفه نور، ج 1،ص 168.
33ـ صحیفه نور، ج 7،ص 34.
34ـ در مقاله زیر محوریت ولایت نبوی به طور اخص در حوزه فعالیتهای سیاسی نشان داده شده است: ـ افتخاری، اصغر، «مبانی اسلامی حاکمیت سیاسی»، مجله دانشگاه اسلامی، سال77، ش 6.
در کتاب زیر این محوریت در حوزه ای گسترده در خصوص پیامبر اکرم (ص)، نشان داده شده است:
ـ افتخاری، اصغر، سیره تبلیغی پیامبر اکرم (ص) درآمدی بر علم ارتباطات اسلامی، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1377.
35ـ صحیفه نور، ج 4،ص 190.
36ـ دیدگاههای حضرت امام قدس سره را در این باره به طور مفصل در دو مقاله ذیل به بحث و بررسی گذارده ام. بنابراین در این نوشتار محورهای عمده بیان شده و جزئیات نمی آیند.
ـ افتخاری، اصغر، «آینده انقلاب اسلامی در کلام امام خمینی قدس سره»، در فجر انقلاب در بهار قرآن (تهران، معاونت پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی، 1374، صص260-229).
ـ افتخاری، اصغر، «آرمانهای انقلاب اسلامی از دیدگاه امام خمینی قدس سره»، در انقلاب اسلامی در اندیشه و عمل، (تهران، معاونت پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی، 1373، بولتن علمی ـ تحقیقاتی معاونت پژوهشی).
37ـ صحیفه نور، ج 20،ص 129.
38ـ امام خمینی قدس سره، وصیت نامه سیاسی ـ الهی، پیشین، ص 13.
39ـ صحیفه نور، ج 17،ص 238.
40ـ صحیفه نور، ج 4،ص 234.
41ـ صحیفه نور، ج 7،ص 253.
42ـ امام خمینی قدس سره، وصیت نامه سیاسی ـ الهی، پیشین، ص13.
43ـ صحیفه نور، ج 4،ص 272.
44ـ امام خمینی قدس سره، وصیت نامه سیاسی ـ الهی، پیشین، ص13.
45ـ صحیفه نور، ج 1،ص 162.
46ـ صحیفه نور، ج 21،ص 56.
47ـ سخنرانی امام قدس سره، مورخه 18/6/1343.
48ـ سخنرانی امام قدس سره، مورخه 9/8/1357.
49ـ سخنرانی امام قدس سره، مورخه 30/6/1367
50ـ سخنرانی امام قدس سره، مورخه 27/12/1360
51ـ صحیفه نور، ج18، صص 4-83.
52ـ صحیفه نور، ج1، ص400.