تحول پارادایمی در معانی و دلالت ‏های مفهوم امنیت

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار جامعه ‏شناسی سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

تحول پارادایمی با تحول نظری مرزبندی مهمی دارد. این نوع تحول نه ناظر بر تحول در اجزاء نظری، بلکه ناظر بر تحول در فضای نظری است که برآیند آن، تغییر رادیکال در پیش‏فرض ‏ها و برداشت‏های زمینه‏ای است؛ امری که سرانجام نه تنها به تحول در معانی، بلکه به تحول در دلالت های مفهومی می انجامد. مفهوم امنیت ‏مانند سایر مفاهیم بسیط می ‏تواند در گذر از فرآیند «تفهم» به تکوین «فهم»‏های متفاوتی بینجامد؛ زیرا تاریخ ‏مند است و ذیل پارادایم‏های مختلف، دلالت ‏های گوناگونی به خود می‏گیرد. از این نظر، تولد مفهوم امنیت به معنای کلاسیک آن را می‏توان مقارن با پیدایش پارادایم سیاسی تلقی کرد؛ پارادایمی که در قالب آن، امنیت هم ‏ردیف حفظ نظم سیاسی و تمامیت ملت-دولت بود. پس از آن، گذار از پارادایم سیاسی به پارادایم اقتصادی امنیت روی داد؛ که بیش از هر چیز در شکل «تأمین اجتماعی» نمودار و در چارچوب آن، تلاش برای کاهش فاصله طبقاتی و افزایش عدالت اجتماعی به مبحث کانونی مطالعات امنیت بدل شد. از اواخر قرن بیستم به این سو، شاهد پیدایی پارادایم فرهنگی امنیت هستیم. این مقاله بر آن است که گذار به پارادایم فرهنگی امنیت، نتیجه مستقیم ورود به مرحله‏ مدرنیته متأخر است که امکان طرح نظریات نوینی دربارۀ امنیت فراهم آمد؛ که مهم ‏ترین آن، نظریه امنیت جامعوی است؛ که اطمینان‏ خاطر افراد و گروه ‏های اجتماعی نسبت به حفظ هویت و ارزش هایشان را در کانون توجه مطالعات امنیت قرار می‏دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Paradigm shift in the meanings and implications of the concept of security

نویسنده [English]

  • Salman Sadeghizadeh
..
چکیده [English]

The concept of security, like other simple concepts, can lead to the formation of different "intellection" in the process of "understanding"; because it is historical and under different paradigms, it takes on different meanings. From this point of view, the birth of the concept of security in its classical sense can be considered as coinciding with the emergence of the political paradigm; A paradigm in which security was on a par with maintaining political order and the integrity of the nation-state. After that, the transition from the political paradigm to the economic paradigm of security took place; Above all, in the form of "social security", efforts to reduce class distance and increase social justice became the focus of security studies. From the end of the twentieth century onwards, we are witnessing the emergence of the cultural paradigm of security. This article argues that the transition to the cultural paradigm of security is a direct result of the late modernization that gave rise to new theories of security, the most important part of which is the theory of community security; Which puts the confidence of individuals and social groups in preserving their identity and values in the focus of security studies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Community Security
  • Paradigm Shift
  • Political Security
  • Economic Security
  • Cultural Security
اسپریگنز، توماس (1382) فهم نظریه‏های سیاسی، ترجمۀ فرهنگ رجایی، آگاه.
افتخاری، اصغر و قدیر نصری (1383) روش و نظریه در امنیت‏پژوهی، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
اقارب پرست، محمدرضا (1390) گذار پارادایمی امنیت: از مفهوم مضیق به مفهوم موسع، ره‏آورد سیاسی، سال هشتم، شماره 33.
بحرانی، مرتضی و علوی‏پور، محسن (1391) پارادایم‏شناسی تعامل اندیشه سیاسی و فرهنگ، فصلنامه تحقیقات فرهنگ، دوره پنجم، شماره 3.
بک، اولریش (1397) جامعۀ خطر، ترجمۀ رضا فاضل و مهدی فرهمندنژاد، نشر ثالث.
بیلیس، جان و استیو اسمیت (1388) جهانی‏شدن سیاست، روابط بین‏الملل در عصر نوین، ترجمه ابوالقاسم راه‏چمنی، ابرار معاصر تهران.
پزشکی، محمد (1393) پارادایم‏های علم: آیا علم سیاست دارای پارادایم می‏باشد؟، فصلنامه علوم سیاسی، سال هفدهم، شماره 67، 109- 132.
پورسعید، فرزاد (1391) فرهنگ توصیفی اصطلاحات امنیت، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
تاملینسون، جان (1381) جهانی‏شدن و فرهنگ، ترجمه محسن حکیمی، دفتر پژوهش‏های فرهنگی.
تورن، آلن (1396) پارادایم جدید، ترجمۀ سلمان صادقی‏زاده، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
تورن، آلن (1398) برابری و تفاوت: آیا می‏توانیم با هم زندگی کنیم؟، ترجمۀ سلمان صادقی‏زاده، نشر ثالث.
روزنا، جیمز و دیگران (1380) ارزیابی‌های انتقادی در زمینه امنیت بین‌الملل، گردآوری و ترجمه علیرضا طیب، نشر نی.
شریف‏زاده، رحمن و پروین بدری (1393) تغییر جهانی به مثابه تغییر ساختار مقوله‏بندی پارادایم‏ها، فلسفه علم، سال چهارم، شمارة اول.
شیهان، مایکل (1388) امنیت بین‌الملل، ترجمۀ سیدجلال دهقانی‌فیروزآبادی، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
صادقی، رضا (1394) پیشرفت علم در پارادایم کوهن، فصلنامه فلسفه و کلام اسلامی آینة معرفت، شماره 44.
قوام، سید عبدالعلی و قیصری، محمد (1391) ملی‏گرایی و دولت ملت‏سازی در خاورمیانه، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 71.
کاستلز، مانوئل ‌(1394) شبکه‏های خشم و امید: جنبش‏های اجتماعی در عصر اینترنت، ترجمه مجتبی قلی‏پور، نشر مرکز.
کوهن، توماس (1369) ساختار انقلاب‌های علمی، ترجمۀ احمد آرام، نشر سروش.
کیت، نش (1380) جامعه‌شناسی سیاسی معاصر: جهانی‏شدن، سیاست و قدرت، ترجمه محمدتقی دلفروز، نشر کویر.
گل‏محمدی، احمد (1386) جهانی‏شدن، فرهنگ، هویت، نشرنی.
گیدنز، آنتونی (1378) تجدد و تشخص، ترجمۀ ناصر موفقیان، نشر نی.
مارتین، لینورجی (1383) چهره جدید امنیت درخاورمیانه، ترجمه قدیر نصری، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مرکز مطالعات جامعه و امنیت (1395) سند مطالعات راهبردی امنیت اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نصری، قدیر (1390) درآمدی نظری بر امنیت جامعه‏ای (مفاهیم، مؤلفه‏ها و نظریه‏ها)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نوری، مختار (1398) سه تقریر رقیب دربارۀ مدرنیته: خروج، اعتراض، وفاداری، نشر قصیده سرا.
نویدنیا، منیژه (1382) ‌‌‌درآمدی ‌بر امنیت اجتماعی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال ششم، شماره 19.
هابرماس، یورگن (1384) جهانی‏شدن و آینده دموکراسی: منظومه پساملی، ترجمه کمال پولادی، نشر مرکز.
مک‏اینتایر، السدیر (1398) در پی فضیلت: تحقیقی در نظریه اخلاقی، ترجمه محمدعلی شمالی و حمید شهریاری، سمت.
Beck, Ulrich, Giddens, Anthony and Lash, Scott (1994) Reflexive Modernization: Politics, Tradition and Aesthetics in the Modern Social Order, Cambridge: Polity Press.
Buzan, B., Wæver, O. and de Wilde, J. (1998). Security: A New Framework for Analysis. Boulder, CO: Lynne Reinner.
Buzan, Barry, (2005) From World Society to Global Society, New York: Palgrave.
Frazer Nancy and Axel Honneth (2003) Redistribution or Recognition? A Political-Philosophical Exchange, London, Verso.
Garcia Canclini, N., Hybrid (1995) Cultures: Strategies for Entering and Leaving Modernity. Minneapolis, University of Minnesota Press.
Harrison, John (1994) Do You Suffer from Paradigm Paralysis? Retrieved from: http://www.mnsu.edu/comdis/kuster/Infostuttering/Paradigmparalysis.html
Inglehart, R. (2018) Cultural Evolution: People's Motivations are Changing, and Reshaping the World, Cambridge: Cambridge University Press.
Lipschutz (2002) “what is sustainability?” www.globalfootprints.org. Retrieved from http://www.ciaonet.org/book/lipschutz/lipschutz13.html (1 of 31) [8/11/2002 7:46:36 PM].
Mcsweeney, Bill, (2007) "Identity and Security: Buzan and The Copenhagen School'', in: Buzan, Barry & Hansen, Lene (eds) International Security, London: Sage.
Mutimer, D. (2007) Critical Security Studies: A Schismatic History in Contemporary Security Studies, A. Collins, Oxford: Oxford University Press.
Putnam, R.D. (1993) Making Democracy Work.Civic Traditions in Modern Italy.Princeton, NJ: Princeton University Press.
Robertson, R. (1992) Globalization: Social Theory and Slobal Culture, London: sage.
Touraine, A. (1971) The Post-Industrial Society, Tomorrow's Social History: Classes, Conflicts and Culture in the Programmed Society, New York: Random House.
Touraine, A. (1997) What is Democracy? translated by David Macey, Westview press.
Waever, Ole, (1999) Concepts of Security, Copenhagen: University of Copenhagen.
Waever, Ole, (2000) "What is Security? The Securityness of Security", in: Hansen, B. (ed.) European Security Identities, Copenhagen, Copenhagen Political Studies Press.
Waever, Ole, Burry Buzan, Morten Kelstrup & Pierre Lamaitre (1993) Identity, Migration and New Security Agenda in Europe, London: Continuum
Warn, Mark, (2002) Trust & Democracy, Cambridge: Cambridge University Press.
Payne, Michael (1999) A Dictionary of Cultural and Critical Study, London: Blackwell Publishers.