سیاست ‏زدگی و حکمرانی امنیت ملی؛ روندها، الگوها و پیامدها

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی

چکیده

سیاست زدگی یا سیاسی‏کردن در معنای عام به دخالت‏دادن و ترجیح انگیزه‏ های سیاسی و گروهی در داوری ‏ها و تصمیم گیری ‏ها اطلاق می‏شود. در حوزه حکمرانی، سیاست ‏زدگی عبارت است از رعایت‏ نکردن اصل بی‏ طرفی در سیاست گذاری ها و تصمیم‏ گیری‏ ها و دخالت‏ دادن دیدگاه‏ ها، گرایش ‏ها و سوگیری‏ های سیاسی در امور حرفه‏ ای؛ که ممکن است در سطوح و الگوهای مختلف بروز یابد. هرچند سیاست زدگی در همه حوزه‏های کشورداری از مهم‏ ترین آسیب ‏ها و عوامل ناکارآمدی به ‏شمار می‏ رود، اما در حوزه حکمرانی امنیت ملی پیامدهای مخرب‏ تری دارد. در چنین حالتی، کارگزاران، کنش‏گران سیاسی و تحلیل‏گران راهبردی و اطلاعاتی ترجیحات سیاسی ‏شان را در مراحل مختلف انتخاب موضوع، جمع‏ آوری داده‏ ها، پردازش و تحلیل اطلاعات و تولید گزارش ‏ها دخالت داده و از عینیت‏ گرایی به نفع مصالح سیاسی صرف‏ نظر می‏ کنند. این پژوهش با مطالعه روندها و رخدادهای برجسته حوزه حکمرانی امنیت ملی در ایران، ابعاد و اثرگذاری این موضوع را بررسی کرده و یافته ‏های آن نشان می‏ دهد که سیاست ‏زدگی در قالب‏ هایی نظیر قطبی ‏شدگی، نفوذ، موازی‏کاری و افشاگری یا نشت اطلاعات، هزینه‏های سیاسی و امنیتی قابل توجهی در پی دارد. بر این اساس، پیشنهادهایی برای کنترل سیاست ‏زدگی یا مدیریت پیامدهای آسیب ‏زای آن ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


آزر، ادوارد و چونگاین ایومون (1377) ابعاد نرم‏افزاری امنیت ملی: مشروعیت، انسجام و ظرفیت سیستم سیاسی، ترجمه گروه امنیت ملی، مجله سیاست دفاعی، شماره 22.
آستانا، ان. سی. (1388) مدیریت اطلاعات و امنیت، ترجمه علی پیرحیاتی، دانشگاه امام باقر (ع).
آشنا، حسام‏الدین (07/09/1399) پست توییتری، https://twitter.com/hesamodin1/status/1332380692328706053، تاریخ بازیابی: 20/10/1399.
آندرسن، بندیکت (1393) جماعت‏های تصوری، ترجمه: محمد محمدی، رخداد نو.
افتخاری، اصغر و قدیر نصری (1383) روش و نظریه در امنیت‏پژوهی، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
‏امیرعبداللهیان، حسین (18/08/1399) برخی عاملان ترور شهید فخری‏زاده دستگیر شده‏اند، www.isna.ir/news/99091814432، تاریخ بازیابی: 20/10/1399.
امینی، مجتبی (30/10/1399) گاندو علیه آمریکا بود، www.twitter.com/MojtabaAmini13/status/1351266260772859906، تاریخ بازیابی: 02/11/1399.
ایسنا (08/12/۱۳۹۵) پاسخ یک مقام امنیتی به سردار نجات، www.isna.ir/news/95120805034، تاریخ بازیابی: 12/06/1399.
بارـجوزف، یوری (1394) مداخله اطلاعات در سیاست کشورهای دموکراتیک، ترجمه معاونت پژوهش و تولید علم، دانشگاه امام باقر (ع).
بروجردی، علاءالدین (25/05/1396) شورای هماهنگی اطلاعات هر هفته جلسه دارد، www.irna.ir/news/82633257، تاریخ بازیابی: 30/06/1399.
بوزمان، آدا ب. (1382) اطلاعات استراتژیک و کشورداری، ترجمه و انتشار: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
بوزان، باری (1389) مردم، دولت‏ها و هراس، ترجمه و انتشار: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
پناهیان، علیرضا (۲۹/07/۱۳۹۹) حملات تند پناهیان به دولت، https://www.tabnak.ir/fa/news/1010128، تاریخ بازیابی: ۲۹/07/۱۳۹۹.
پیترز، گی و جان پی‌یر (1384) رویکردی تطبیقی به سیاست‏زدگی دستگاه اداری: تلاش برای کنترل، ترجمه محمد صفار، سازمان مدیریت و برنامه‏ریزی کشور.
تسنیم‏نیوز (۰۷/09/۱۳۹۹) تجمع اعتراضی دانشجویان مقابل شورای عالی امنیت ملی، https://www.tasnimnews.com/fa/news/1399/09/07/2398490، تاریخ بازیابی: 20/09/1399.
جعفری دولت‏آبادی، عباس (25/07/1396) توضیح دادستان تهران درباره یک محکوم به جاسوسی و وضعیت برخی محکومان امنیتی، www.isna.ir/news/96072514407، تاریخ بازیابی: 08/05/1399.
____ (09/09/1389) این پرونده نباید به سرنوشت پرونده دکتر علی‏محمدی تبدیل شود، www.isna.ir/news/8909-06127، تاریخ بازیابی: 20/10/1399.
خبرآنلاین (۱۲/09/۱۳۹۹) بی‏توجهی به نامه وزیر بهداشت درباره شرایط بحرانی کرونا، https://www.khabaronline.ir/news/1461958، تاریخ بازیابی: 12/09/1399.
خضریان، علی (۰۱/09/۱۳۹۹) وصول شکایت از ملک‏زاده به‏دلیل «ارائه اطلاعات به بیگانگان»، www.tasnimnews.com/fa/news/1399/09/01/2394221، تاریخ بازیابی: ۰2/09/۱۳۹۹.
خسروپناه، عبدالحسین (۱۲/09/۱۳۹۹) به آقا گفته بودند شهید فخری‏زاده حفاظت را رعایت نمی‏کند، http://www.ensafnews.com/270801، تاریخ بازیابی: ۱4/09/۱۳۹۹.
خسروی، علیرضا (1390) سیاست‏زدگی اطلاعات: از بی‏هویتی سازمان اطلاعاتی تا ناکامی نظام سیاسی، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 53.
ربیعی، علی (۲۰/10/۱۳۹۹) دوقطبی واکسن ایجاد نکنیم، www.khabaronline.ir/news/1474388، تاریخ بازیابی: 20/10/1399.
____ (11/08/1399) محل وقوع ترور شهید فخری‏زاده پیش‏بینی شده بود، www.khabaronline.ir/news/1461609، تاریخ بازیابی: 20/10/1399.
رشیدی کوچی، جلال (11/10/1399) پذیرش FATF هیچ تأثیری بر اقتصاد کشور ندارد، www.snn.ir/fa/news/901315، تاریخ بازیابی: 11/10/1399.
رضایی، محسن (۱۶/09/۱۳۹۹) توافق با کره شمالی عملیاتی می‌شد، در قله بلند هسته‏ای بودیم، www.mehrnews.com/news/5089027، تاریخ بازیابی: 17/09/1399.
رضایی، محمدابراهیم (12/06/1398) مازیار ابراهیمی شکنجه نشده است / به او غرامت داده‏اند، www.isna.ir/news/98061206728، تاریخ بازیابی: 17/09/1398.
رفیع‏پور، فرامرز (1389) توسعه و تضاد: کوششی در جهت تحلیل انقلاب اسلامی و مسائل اجتماعی ایران، شرکت سهامی انتشار.
روابط عمومی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (۳۱/03/1396) عملیات موشکی ضد تکفیری‏ها تحت امر فرمانده کل قوا انجام شد، www.isna.ir/news/96033118540، تاریخ بازیابی: 18/06/1399.
روحانی، حسن (۲۱/08/۱۳۹۹) از هر فرصتی‌ برای رفع تحریم استفاده می‏کنیم، https://www.isna.ir/news/99082114068، تاریخ بازیابی: 01/09/1399.
____ (۲۴/05/۱۳۹۶) دستگاه‏های اطلاعاتی دیگر با وزارت اطلاعات هماهنگ شوند، www.irna.ir/news/82632141، تاریخ بازیابی: 12/06/1399.
رئیسی، سیدابراهیم (۱۵/01/۱۴۰۰) در وزارت اطلاعات فقط جناح انقلاب و ولایت وجود دارد، www.irna.ir/news/84283945، تاریخ بازیابی: 16/01/1400.
رئیسی، علیرضا (05/09/1399) جلسات صحن و کمیسیون‏های مجلس مطابق پروتکل‏های بهداشتی نیست، https://www.irna.ir/news/84123727، تاریخ بازیابی: 05/09/1399.
زاکانی، علیرضا (۰۴/08/۱۳۹۹) طرح استیضاح روحانی، https://www.entekhab.ir/fa/news/581431، تاریخ بازیابی: 05/08/1399.
زرقانی، سیدهادی (1388) مقدمه‏ای بر قدرت ملی (مبانی، کارکردها، محاسبه و سنجش)، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
ذوالنوری، مجتبی (۰۸/09/۱۳۹۹) www.twitter.com/zonnoour/status/1332478404277522434?p=v، تاریخ بازیابی: 10/09/۱۳۹۹.
سالارکیا، غلامرضا (1397) سیاست‏زدگی و کارآمدی در نظام اجرایی، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 82.
سالارکیا، غلامرضا، و مهدی میرمحمدی (1397) سیاست‏زدگی در سازمان‏های اطلاعاتی، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
شمخانی، علی (۱۰/09/۱۳۹۹) سیستم‏های اطلاعاتی احتمال وقوع و محل بروز حادثه ترور شهید فخری‏زاده را پیش‏بینی کرده بودند، www.mashreghnews.ir/news/1150072، تاریخ بازیابی: 24/10/1399.
طائب، حسین (12/07/1396) رئیس سازمان اطلاعات سپاه از پروژه‏های جدید سرویس‏های جاسوسی بیگانه پرده برداشت، www.tasnimnews.com/fa/news/1396/07/12/1537126، تاریخ بازیابی: 24/05/1399.
ظریف، محمدجواد (29/10/1399) پس از پایان مسئولیتم می‏توانم واقعیات را بگویم، https://hamdelidaily.ir/?post=14194، تاریخ بازیابی: 02/11/1399.
____ (17/04/1399) روایت ظریف از لو رفتن مذاکرات پوتین توسط یک نماینده، www.tabnak.ir/fa/news/988991، تاریخ بازیابی: 31/06/1399.
علم‏الهدی، احمد (۳۰/08/۱۳۹۹) اگر این را فرصت می‏دانید یا جاهل و بی‏سوادید یا فوق‏العاده خائن، https://www.khabaronline.ir/news/1457699، تاریخ بازیابی: 01/09/1399.
علوی، سیدمحمود (0۵/06/۱۳۹۸) شناسایی جریان نفوذ کار هر دستگاهی نیست، www.isna.ir/news/98060502513T، تاریخ بازیابی: 07/06/1399.
____ (۱۹/07/1396) وزیر اطلاعات: دری اصفهانی مرتکب جاسوسی نشده است، www.isna.ir/news/96071910878، تاریخ بازیابی: 08/05/1399.
____ (12/07/1396) هیچ‏یک از اعضای خانواده رئیس قوه قضائیه در مظان اتهام جاسوسی نیستند، www.tasnimnews.com/fa/news/1396/07/12/1536087، تاریخ بازیابی: 24/05/1399.
____ (31/03/1396) ناگفته‏های وزیر اطلاعات از حمله سپاه به مقر سرکردگان داعش، www.isna.ir/news/96033117811، تاریخ بازیابی: 18/06/1399.
____ (۱۶/03/۱۳۹۶) بیش از ۵۰ هزار کانال ضدارزش و ضداخلاقی را از صحنه خارج کردیم، www.icana.ir/Fa/News/336124، تاریخ بازیابی: 18/04/1399.
____ (۱۶/01/۱۳۹۶) دولت با بازداشت مدیران کانال‏های تلگرامی مخالف است، www.irna.ir/news/82482765، تاریخ بازیابی: 18/04/1399.
فارس‏نیوز (06/09/1399) تبادل جاسوس صهیونیستی با سه تاجر ایرانی، https://www.farsnews.ir/news/13990905001123، تاریخ بازیابی: 06/09/1399.
قاضی‏زاده، علیرضا (1399) غافل‏‏گیری راهبردی و حکمرانی امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 23، شماره 90.
قمی، محمد (07/09/1399) وقتی انتقام سخت دیر شد دشمن غدار حریص شد، www.mehrnews.com/news/5082039، تاریخ بازیابی: 20/09/1399.
کراهمان، الکه (1387) تهدیدات و بازیگران جدید در امنیت بین‏الملل، ترجمه جمعی از مترجمان، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
کریمی، جواد (08/09/۱۳۹۹) www.twitter.com/Jkarimi_ir/status/1332335428465270784?p=v، تاریخ بازیابی: 10/09/۱۳۹۹.
کریمی قدوسی، جواد (0۵/05/۱۳۹۹) ورود نفوذی‏ها به کشور در چهارچوب برجام، www.mashreghnews.ir/news/1099507، تاریخ بازیابی: 10/06/1399.
کمالوندی، بهروز (0۹/09/۱۳۹۹) ادعای ملاقات شهید فخری زاده با آمانو کذب است، www.irna.ir/news/84127574، تاریخ بازیابی: 10/09/۱۳۹۹
کوثری، اسماعیل (۲۱/08/۱۳۹۰) خرابکاری در حادثه ملارد منتفی است، www.tabnak.ir/fa/news/203261، تاریخ بازیابی: 19/06/1399.
لوونتال، مارک ام. (1394) اطلاعات: از اسرار تا سیاست، ترجمه معاونت پژوهش و تولید علم، انتشارات دانشگاه امام باقر (ع).
ماندل، رابرت (1387) چهره متغیر امنیت ملی، ترجمه و انتشار: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
محسنی اژه‏ای، غلامحسین (23/01/1396) اتهام ادمین‏های بازداشت‏شده‌ مسائل ضد امنیتی و خلاف عفت عمومی است، www.mizanonline.com/fa/news/298040، تاریخ بازیابی: 18/04/1399.
مرادی، احمد (۱2/09/۱۳۹۹) نطق میان‏دستور، www.icana.ir/Fa/News/461885، تاریخ بازیابی: 14/09/1399.
مشرق‏نیوز (0۱/09/۱۳۹۹) از «تحدید نسل» ایرانیان تا تبدیل ایران به «آزمایشگاه» سازمان بهداشت جهانی، www.mashreghnews.ir/news/1146360، تاریخ بازیابی: 12/09/1399.
____ (0۸ /09/۱۳۹۹) تجمع در اعتراض به ترور شهید محسن فخری‏زاده، https://www.mashreghnews.ir/photo/1149323، تاریخ بازیابی: 20/09/1399.
_____ (۱۵/02/۱۳۹۸) جزئیات دیدار وزیر اطلاعات با فرمانده سپاه، www.mashreghnews.ir/news/956456، تاریخ بازیابی: 30/06/1399.
مصلحی، حیدر (09/03/1391) باید جلوی موازی‏کاری‏های اطلاعاتی گرفته شود، www.isna.ir/news/91030905860، تاریخ بازیابی: 12/06/1399.
مطهری، علی (0۲/09/۱۳۹۹) انتقاد تند علی مطهری از علم‏الهدی، https://www.khabaronline.ir/news/1458471، تاریخ بازیابی: 03/09/۱۳۹۹.
____ (۲۵/05/1396) وزیر اطلاعات نمی تواند به بسیاری از سوالات نمایندگان پاسخ دهد، www.irna.ir/news/82633205، تاریخ بازیابی: 18/04/1399.
معزی، علیرضا (۱۳/09/۱۳۹۹) ادبتان که هویدا بود، قانون‏مداری و ولایت‏پذیری‏تان هم آشکار شد، www.isna.ir/news/99091310467، تاریخ بازیابی: 14/09/1399.
____ (0۹/09/۱۳۹۹) www.twitter.com/ar_moezi/status/1332772899523006466?p=v، تاریخ بازیابی: 10/09/۱۳۹۹.
ــــــ (08/09/1399) www.twitter.com/ar_moezi/status/1332772899523006466، تاریخ بازیابی: 14/09/1399.
مقام معظم رهبری (19/10/۱۳۹۹) بیانات در سخنرانی تلویزیونی در سالروز قیام ۱۹ دی، www.farsi.khamenei.ir/speech-content?id=47066، تاریخ بازیابی: 25/10/۱۳۹۹.
ــــــ (22/11/1397) بیانیه گام دوم انقلاب، www.farsi.khamenei.ir/message-content?id=41673، تاریخ بازیابی: 24/10/1399.
ــــــ (07/06/1397) بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت، www.farsi.khamenei.ir/speech-content?id=40399، تاریخ بازیابی: 24/10/1399.
ــــــ (29/01/1397) بیانات در دیدار وزیر، مدیران و کارکنان وزارت اطلاعات، www.farsi.khamenei.ir/news-content?id=39413، تاریخ بازیابی: 05/07/1399.
ــــــ (05/07/1395) بیانات در ابتدای درس خارج فقه، www.farsi.khamenei.ir/speech-content?id=34459، تاریخ بازیابی: 20/08/۱۳۹۹.
ــــــ (20/12/1394) بیانات در دیدار رئیس و اعضاى مجلس خبرگان رهبرى، www.farsi.khamenei.ir/speech-content?id=32587، تاریخ بازیابی: 05/07/1399.
مهرنیوز (0۴/04/۱۳۹۸) توضیحات وزارت اطلاعات درباره خبر منتشرشده مبنی برنفوذ در وزارت نفت، https://www.mehrnews.com/news/4651107، تاریخ بازیابی: 07/06/1399.
نامه نمایندگان مجلس به مقام معظم رهبری (03/04/1399) نامه ۲۳۰ نماینده مجلس به امام خامنه‌ای درباره جاسوسی از طریق جریان نفوذ، www.tasnimnews.com/fa/news/1399/04/03/2291971، تاریخ بازیابی: 10/05/1399.
نای، جوزف (1382) قدرت نرم، ترجمه محمد حسینی‏مقدم، فصلنامه راهبرد، شماره 9.
نمکی، سعید (0۵/11/۱۳۹۹) رهبر انقلاب منعی در استفاده از واکسن خارجی نداشتند، www.irna.ir/news/84196915، تاریخ بازیابی: 0۵/11/۱۳۹۹.
نجات، حسین (0۵/12/۱۳۹۵) کشف ۳ شبکه بزرگ فساد اقتصادی/ انهدام ۱۵۷ کانال مستهجن، www.mehrnews.com/news/3915666، تاریخ بازیابی: 12/06/1399.
هاشمی رفسنجانی، علی اکبر (۱۲/09/۱۳99) خاطرات 12 آذر ۱۳۷۶، www.entekhab.ir/fa/news/587886، تاریخ بازیابی: ۱۲/09/۱۳99.
هندل، مایکل (1389) جنگ، راهبرد و اطلاعات، ترجمه: علیرضا فرشچی و احمدرضا ارتقاء، مرکز مطالعات دفاعی و امنیت ملی.
یزدان‏فام، محمود (1388) امنیت نرم و چرایی آن، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 45.
Aljazeera (2020/05/21) Top Tokyo Prosecutor to Resign after Virus Breach, https://www.aljazeera.com/economy/2020/5/21/top-tokyo-prosecutor-to-resign-after-virus-breach-japanese-media, retrieved at: 2020-09-02.
Bar-Joseph, Uri (2013) The Politicization of Intelligence: A Comparative Study, International Journal of Intelligence and Counter-Intelligence, Vol. 26, No. 2.
Betts, Richard (2005) Politicization of Intelligence: Costs and Benefits, in: Paradoxes of Strategic Intelligence, London: Frank Cass Publishers.
Bossong, Raphael and Hegemann, Hendrik (2015) Introduction: European Civil Security Governance – Towards a New Comprehensive Policy Space? in: European Civil Security Governance, London: Palgrave.
Bunker, Bill (2018) The Politicization of Everything, Monitor, https://www.concordmonitor.com/The-politicization-of-everything-18263022, retrieved at: 2020-07-02.
Caparini, Marina (2006) Applying a Security Governance Perspective to the Privatization of Security, in: Alan Bryden and Marina Caparini, Private Actors and Security Governance, Geneva: LIT & DCAF.
Eisenfeld, Beth (2017) The Intelligence Dilemma: Proximity and Politicization–Analysis of External Influences, Journal of Strategic Security, Vol. 10, No. 2.
Financial Times (2020/08/21) Ireland’s Agriculture Minister Resigns Over ‘Golfgate’ Controversy, https://www.ft.com/content/44aae77b-1e41-4f4b-aae5-0f0a6c1b7336, retrieved at: 2020-10-24.
Ford, Harold P. (1993) Estimative Intelligence, Lanham: University Press of America.
France24 (2020/08/27) EU Trade Official Hogan Resigns after Alleged Violations of Covid-19 Guidelines, https://www.france24.com/en/20200827-eu-trade-official-hogan-resigns-under-pressure-for-violating-covid-19-guidelines, retrieved at: 2020-10-24.
Gates, Robert (1992) Guarding Against Politicization, Studies in Intelligence, Vol. 36, No. 5.
Graham, David A. (2012) Really, Would You Let Your Daughter Marry a Democrat? https://www.theatlantic.com/politics/archive/2012/09/really-would-you-let-your-daughter-marry-a-democrat/262959, Retrieved at: 19/09/2020.
Guardian (2020/10/23) Czech Health Minister Set to Lose Job after Breaching his Own Covid Rules, https://www.theguardian.com/world/2020/oct/23/czech-republic-health-minister-roman-prymula-resigns-breaching-own-covid-rules, Retrieved at: 2020-06-24.
Insider (2020/06/13) UK Epidemiologist Neil Ferguson Resigns Broking Coronavirus Lockdown, https://www.insider.com/neil-ferguson-resigns-broke-lockdown-to-see-married-lover-2020-5, retrieved at: 2020-06-24.
Kent, Sherman (1949) Strategic Intelligence for American World Policy, Princeton: Princeton University Press.
Kirchner, Emil J. (2007) Regional and Global Security Changing Threats and Institutional Responses, in: Emil J. Kirchner and James Sperling (eds.) Global Security Governance Competing Perceptions of Security in the 21st Century, London: Routledge.
Klein, Ezra (2020) Why We're Polarized, London: Profile Books.
Krahmann, Elke (2008) The Rise of Non-state Actors in Security Governance, in: Governance, Globalization and Public Policy (eds.) InmKennett, Patricia, Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited.
Krahmann, Elke (2003) Conceptualizing Security Governance, Cooperation and Conflict, Vol. 38, No. 1.
Linker, Damon (2016) The Politicization of Everything, The Week, https://theweek.com/articles/658894/politicization-everything, retrieved at: 2020-08-10.
Maza, Cristina (2019) Donald Trump Tells His Own Intelligence Chiefs to 'Go Back to School' Over 'Naive' Assessment of 'Dangers of Iran', www.newsweek.com/donald-trump-intelligence-twitter-iran-school-1311429, retrieved at: 2020/11/22.
New York Times (2020/05/05) A Top British Scientist Quits a Government Panel, https://www.nytimes.com/2020/05/05/world/coronavirus-world-coverage.html, retrieved at: 2020-07-10.
OECD DAC, Development Co-operation Directorate (2007) The OECD DAC Handbook on Security System Reform (SSR): Supporting Security and Justice, Paris: OECD DAC.
Pelosi, Nancy (2021/01/12) Statement on President-Elect Biden’s Nomination of Ambassador William Burns to Serve as CIA Director, https://www.speaker.gov/newsroom/11221, retieved at: 2021-01-13.
PEW (2020/06/25) Republicans-Democrats Move Even Further Apart in Coronavirus Concerns, www.pewresearch.org/politics/2020/06/25/republicans-democrats-move-even-further-apart-in-coronavirus-concerns/pp_covid-concerns-by-party_0-01, retrieved at: 2020-09-10.
Pillar, Paul R. (2010) The Perils of Politicization, in: The Oxford Handbook of National Security Intelligence, Loch K. Johnson (eds.), Oxford University Press.
Reuters (2020/07/03) Ghana Minister Resigns After Breaching Coronavirus Measures, https://www.reuters.com/article/idUSKBN24414E, retrieved at: 2020-08-21.
Riste, Olav (2009) The Intelligence-Policy Maker Relationship and the Politicization of Intelligence, in: Gregory F. Treverton, Wilhelm Agrell (eds.), National Intelligence Systems: Current Research and Future Prospects, Cambridge University Press.
Rovner, Joshua (2013) Is Politicization Ever a Good Thing? Intelligence and National Security, Vol. 28, No. 1.
Salzmann, Karl J. (2018) The Politicization of Everything, www.nationalreview.com/2018/06/politics-mainstream-culture-politicization-of-everything, retrived at 2020-09-19.
Volz, Dustin, and Warren P. Strobel (2020) A New Chapter in Fraught Ties Between President, Spies, https://www.wsj.com/articles/a-new-chapter-in-fraught-ties-between-president-spies-11593777654, retrieved at: 2020/09/12.
Westermeyer, Gloria (2013) The Impact of Private Actors on Security Governance: An Analysis based on German ISR Capabilities for ISAF, München: Springer VS.
Wirtz, James (2004) Intelligence to Please? The Order of Battle Controversy during the Vietnam War, in: Loch K. Johnson and James Wirtz (eds.), Strategic Intelligence: Windows into a Secret World, Angeles: Roxbury.
Woodard, Nathan (2013) Tasting the Forbidden Fruit: Unlocking the Potential of Positive Politicization, Intelligence and National Security, Vol. 28, No. 1.