امنیت سوژه ‏مبنا؛ در مسیر نظریه‌ای جدید از امنیت

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم انسانی

چکیده

مقالۀ پیش­ رو برای نخستین بار انگارۀ امنیت سوژه ‏مبنارا ارائه می­ کند و بر پایۀ آن می­ کوشد در مسیر طرح نظریه ­ای جدید از امنیت گام بردارد. این انگاره ناظر بر گذار به پارادایم فرهنگی امنیت است؛ پارادایمی که برآمده از ابرروندهایی مانند «تولد مفهوم سیاست سوژه»، «آغاز دورۀ مدرنیتۀ ‏‏‏‏متأخر‏»، «بازشناسی به مثابه نزاع کانونی جوامع جدید» و «فردی‌شدنِ تجربۀ امر جمعی» است. انگارۀ «امنیت سوژه‏ مبنا» بازنمایی متفاوتی از «امر امنیتی» را صورت‏‏بندی می ‏کند که ذیل آن نقطه ثقل امر امنیتی از سطح ساختارهای کلان اجتماعی و سیاسی به سطح سوژگی فردی و جمعی نقل مکان می ‏کند، همچنین فرایند «امنیتی‌سازی» معکوس شده و افزایش ظرفیت‌های نهادی به منظور تحقق ‏بخشیدن به وجود سوژۀ انسانی به نقطه عزیمت تحلیل امنیتی بدل می ­شود.  
 
 

کلیدواژه‌ها


اسپریگنز، توماس(1382)، فهم نظریه‏های سیاسی، ترجمۀ فرهنگ رجایی، تهران: آگاه.
افتخاری، اصغر و قدیر نصری (1383) روش و نظریه در امنیت پژوهی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
اقارب‏پرست، محمدرضا (1390)، گذار پارادایمی امنیت: از مفهوم مضیق به مفهوم موسع، ره‏آوردسیاسی، سال هشتم، شماره 33، 89 – 106.
بحرانی، مرتضی و محسن علوی پور (1391)، پارادایم‏شناسی تعامل اندیشه سیاسی و فرهنگ، فصلنامه تحقیقات فرهنگ، دوره پنجم، شماره 3، 151-127.
بک، اولریش (1397)، جامعۀ خطر، ترجمۀ رضا فاضل و مهدی فرهمندنژاد، تهران: نشر ثالث.
بیلیس، جان و استیو اسمیت (1388)، ‏‏‏‏جهانی‏شدن‏ سیاست، روابط بین‏الملل در عصر نوین، ترجمه ابوالقاسم راه‏چمنی، تهران: ابرار معاصر تهران.
پزشکی، محمد (1393)، پارادایم‏‏‏ها‏ی علم: آیا علم سیاست دارای پارادایم ‏‏می‏باشد؟، فصلنامه علوم سیاسی، سال هفدهم، شماره 67، 109- 132.
پورسعید، فرزاد (1391)، فرهنگ توصیفی اصطلاحات امنیت، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
تاملینسون، جان (1381)، ‏‏‏‏جهانی‏شدن‏ و فرهنگ، ترجمه محسن حکیمی. تهران: دفتر پژوهش‏های فرهنگی.
تورن، آلن (1396)، پارادایم جدید، ترجمۀ سلمان صادقی‏زاده. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
تورن، آلن (1398)، برابری و تفاوت: آیا ‏‏‏‏می‏توانیم با هم زندگی کنیم؟، ترجمۀ سلمان صادقی‏زاده. تهران: نشر ثالث.
     تورن، آلن (1399)، دموکراسی چیست؟، ترجمۀ سلمان صادقی‏زاده، تهران: نشر ثالث.
     تورن، آلن (1400)، بازگشت کنش‏گر: نظریۀ اجتماعی در جامعۀ پساصنعتی، ترجمۀ سلمان صادقی‏زاده، تهران: نشر ثالث.
روزنا، جیمز و دیگران (1380)، ارزیابی‌های انتقادی در زمینه امنیت بین‌الملل، گردآوری و ترجمه: علیرضا طیب. تهران: نشر نی.
شریف‏زاده، رحمان و پروین بدری (1393)، تغییر جهانی به مثابه تغییر ساختار مقوله‏بندی پارادایم‏ها، فلسفه علم، سال چهارم، شمارة اول، 139 – 155.
شیهان، مایکل (1388)، امنیت بین‌الملل، ترجمۀ سیدجلال دهقانی‌فیروزآبادی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
صادقی، رضا (1394)، پیشرفت علم در پارادایم کوهن، فصلنامه فلسفه و کلام اسلامی آینة معرفت، شماره 44، 135-150.
صادقی‏زاده، سلمان (1399)، «جامعه‏شناسی گذار به سیاست سوژه در عصر جهانی‏شدن؛ با نگاهی کوتاه به وضعیت ایران»، فصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی، سال یازدهم، زمستان 1399ریال شماره 4 (پیاپی 38)، 93-112.
‏‏‏‏‏صادقی‏زاده‏، سلمان (1399)، «گذار پارادایمی، بازآفرینی امر سیاسی و فهم گذارهای پیشاروی ایران»، پژوهشنامۀ علوم سیاسی، دورۀ 15، شمارۀ 3، پیاپی 59، تابستان 1399، 117-140.
‏‏‏‏‏صادقی‏زاده‏، سلمان (1400)، «تحول پارادایمی در معانی ودلالت‏های مفهوم امنیت»، فصلنامه مطالعات راهبردی، دورۀ 24، شمارۀ 91، بهار 1400، 7-30.
صدرالدین محمد شیرازی (1382)، الشواهد الربوبیة، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی.
صدرالمتألهین (1363)، مفاتح الغیب، تصحیح محمد خواجوی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
قوام، سید عبدالعلی و محمد قیصری (1391)، ملی‏گرایی و دولت- ملت‏سازی در خاورمیانه، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 71، 11-23.
کاپلستون، فردریک (1361)، فلسفه معاصر؛ بررسی هایی در پوزیتویسم منطقی و اگزیستانسیالیسم،  ترجمه علی حلبی، بی­جا.
کوهن، توماس (1369)، ساختار انقلاب‌های علمی، ترجمۀ احمد آرام، تهران: سروش.
کیت، نش (1380)، جامعه‌شناسی سیاسی معاصر: ‏‏‏‏جهانی‏شدن‏، سیاست و قدرت، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران: نشر کویر.
کاستلز، مانوئل‌ (1394)، شبکه‏‏های خشم و امید: جنبش‏های اجتماعی در عصر اینترنت، ترجمه مجتبی قلی‏پور. تهران: نشر مرکز.
گرجیان عربی، محمد مهدی و معصومه سادات سالک (1393)، امکان‏سنجی تطبیق انسان شناسی صدرایی و انسان در فلسفه‏‏های اگزیستانس (با تأکید بر اندیشه‏های یاسپرس و سارتر)، نشریه فلسفه دین، پاییز 1393، دوره یازدهم، شماره 3: 429-462.
گل‏محمدی، احمد (1386)، جهانی‏شدن، فرهنگ، هویت، تهران: نشرنی.
گیدنز، آنتونی (1378)، تجدد و تشخص، ترجمۀ ناصر موفقیان. تهران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی (1384)، پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز
مارتین، لینورجی (1383)، چهره جدید امنیت درخاورمیانه، ترجمه قدیر نصری، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مرکز مطالعات جامعه و امنیت (1395)، سند مطالعات راهبردی امنیت اجتماعی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مک­اینتایر، السدیر (1398)، در پی فضیلت: تحقیقی در نظریه اخلاقی، ترجمه محمد علی شمالی و حمید شهریاری. تهران: سمت.
مونتسکیو، شارل (1389)، روح القوانین، ترجمه و نگارش: علی اکبر مهتدی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
نصری، قدیر (1390)، درآمدی نظری بر امنیت جامعه‏ای (مفاهیم، مؤلفه‏‏ها و نظریه‏‏ها)، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نوری، مختار (1398)، سه تقریر رقیب دربارۀ مدرنیته: خروج، اعتراض، وفاداری، تهران: نشر قصیده سرا.
نویدنیا، منیژه (1382)، ‌‌‌درآمدی ‌بر امنیت اجتماعی، مطالعات راهبردی، سال ششم، شماره 19.
هابرماس، یورگن (1384)، ‏‏‏‏جهانی‏شدن‏ و آینده دموکراسی: منظومه پساملی، ترجمه کمال پولادی، تهران: نشر مرکز، 1384.
همایی، جلال الدین (1384)، دیوان کامل شمس تبریزی، تهران: نشر جاویدان.
 
Beck, Ulrich, Giddens, Anthony and Lash, Scott (1994), Reflexive Modernization: Politics, Tradition and Aesthetics in the Modern Social Orderو, Cambridge: Polity Press.
Buzan, B., Wæver, O. and de Wilde, J. (1998). Security: A New Framework for Analysis. Boulder, CO: Lynne Reinner.
Buzan, Barry, (2005). From World Society to Global Society, New York: Palgrave.
Frazer Nancy and Axel Honneth (2003), Redistribution or Recognition?: A Political-Philosophical Exchange. London, Verso.
Garcia Canclini, N. John (1995) Hybrid Cultures: Strategies for Entering and Leaving Modernity. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Harrison, John (1994, August 1-5), Do You Suffer From Paradigm Paralysis? Retrieved from: http://www.mnsu.edu/comdis/kuster/Infostuttering/Paradigmparalysis.html
Inglehart, R. (2018). Cultural Evolution: People's Motivations are Changing, and Reshaping the World. Cambridge: Cambridge University Press.
Lipschutz (2002), “what is sustainability?” www.globalfootprints.org. Retrieved from http://www.ciaonet.org/book/lipschutz/lipschutz13.html (1 of 31) [8/11/2002 7:46:36 PM].
Mcsweeney, Bill, (2007). "Identity and Security: Buzan and The Copenhagen School'', pub in Buzan, Barry & Hansen, Lene (eds) International Security, London: Sage.
Mutimer, D. (2007). Critical Security Studies: A Schismatic History in Contemporary Security Studies, A. Collins (eds.), Oxford: Oxford University Press.
Payne, Michael (1999), A Dictionary of Cultural and Critical Study, London: Blackwell Publishers, 3rd ed.
Putnam, R.D. (1993). Making Democracy Work.Civic Traditions in Modern Italy.Princeton, NJ: Princeton University Press.
Robertson, R. (1992), Globalization: Social Theory and Slobal Culture. London: sage
Touraine, A. (1971). The Post-Industrial Society. Tomorrow's Social History: Classes, Conflicts and Culture in the Programmed Society. New York: Random House.
Touraine, Alain (1997), What is Democracy? translated by David Macey, Westview press.
Waever, Ole, (1999). Concepts of Security, Copenhagen: University of Copenhagen.
Waever, Ole, (2000). "What is Security? The Securityness of Security", in Hansen, B. (ed.) European Security Identities, Copenhagen: Copenhagen Political Studies Press.
Waever, Ole, Burry Buzan, Morten Kelstrup-& Pierre Lamaitre (1993‌). Identity‌, Migration and New Security Agenda in‌ Europe, London: Continuum
Warn, Mark, (2002). "Trust & Democracy", Cambridge: Cambridge University Press.