بررسی مبانی سطوح امنیت سیاسی و تهدیدهای آن در مکتب امنیتی متعالی اسلام

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شاهرود

2 استادیار پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (ع)

3 عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم ع

چکیده

سطوح امنیت از جملۀ عناصر و مؤلفه‎ های یک نظریۀ امنیتی است. یکی از ابعاد مختلف سطوح امنیت در مطالعات امنیتی، بعد سیاسی آن است. بررسی مطالعات امنیتی حاکی از آن است که پژوهش ‎های زیادی در این زمینه انجام نشده است. این مقاله درصدد است تا مبانی قرآنی و روایی سطوح امنیت سیاسی و تهدیدهای آن را در مکتب امنیتی اسلام بررسی نماید. لذا گزاره ‎های قرآنی و حدیثی دالّ بر سطوح امنیت سیاسی و تهدیدهای آن، با بهره‏ گیری از روش مطالعۀ پژوهشی و استنباطی استخراج گردید. وجود شش سطح فردی (خرد)، جامعه ‎ای، ملی (متوسط)، منطقه‎ ای، امتی و بین المللی (کلان) برای امنیت سیاسی و نیز امکان تهدید وجودی مراجع هر یک از سطوح توسط مراجع سطوح دیگر در مکتب امنیتی اسلام از جملۀ مهمترین نتایج مستنبط از آیات و روایات می باشد.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم
ابن‎ابی‎الحدید، عبدالحمیدبن هبةالله (1404ق)، شرح نهجالبلاغه لإبن ابیالحدید، تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم، قم: مکتبة آیةالله المرعشی النجفی.
ابن‎بابویه، محمدبن علی (1362)، الخصال، تصحیح علی‎اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین.
ابن بابویه، محمدبن علی (1404ق)، عیون اخبارالرضا، بیروت، الاعلمی للمطبوعات.
پاینده، ابوالقاسم (1382)، نهج‎الفصاحه، تهران: دنیای دانش.
تسخیری، محمدعلی (1382)، «شیوه شهید صدر(ره) در شناخت مکتب اقتصادی اسلام و پاسخ به منتقدان»، اقتصاد اسلامی، دوره 3، ش10، 9- 22.
تمیمی‎آمدی، عبدالواحدبن محمد (1410ق)، غررالحکم و دررالکلم، تحقیق سیدمهدی رجایی، قم، دارالکتاب الاسلامی.
حکیم، محمدباقر (1420ق)، تفسیر سورۀ حمد، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
دوورژه، موریس (1362)، روشهای علوم اجتماعی، ترجمه خسرو اسدی، تهران: امیرکبیر.
ربانی‎بیرجندی، محمدحسن (1378)، «وثوق صدوری و وثوق سندی و دیدگاه‏ها»، مجلۀ فقه، ش19 و20، بهار و تابستان، 145- 207
رضایی‎اصفهانی، محمدعلی(1388). «شیوه‎های تفسیر موضوعی قرآن کریم»، پژوهش‌نامه قرآن و حدیث، س3، ش6، بهار و تابستان، 29 -48.
شریعتی، روح‎الله (1393)، قواعد فقه سیاسی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
شریف‌الرضی، محمدبن حسین (1414ق)، نهجالبلاغه، به تحقیق فیض‎الاسلام، قم: هجرت.
شریف‎الرضى‏، محمدبن حسین (1379)، نهجالبلاغه، ترجمۀ محمد دشتی، قم: مشهور.
صدر، سیدمحمدباقر (1421ق)، المدرسه القرآنیه، قم: مرکز بررسی آثار شهید صدر.
طباطبایى، محمدحسین (1374)، ترجمه المیزان، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
طبرسی، فضل‎بن حسن (1406ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه.
عبدالله‎خانی، علی (1383)، نظریههای امنیت، تهران: ابرار معاصر.
 عسکری‎حص شهرام و دیگران (1396)، «مفهوم امنیت از منظر تئوری (رئالیسم، لیبرالیسم، سازه‎انگاری، انتقادی)»، سپهر سیاست، س4، ش11، بهار، 81- 103.
علی‎یاری، حسن (1396)، «نظریۀ دولت مطلوب در روایات معصوم(ع)»، پایان‎نامه دکترا، دانشگاه باقرالعلوم(ع).
غلامی، لیلا و حسین علوی‎مهر (1390)، «چیستی تفسیر موضوعی و تفاوت آن به تفسیر قرآن به قرآن»، فصلنامه مطالعات تفسیری، س2، ش8، زمستان، 85 -100.
 قوام، سیدعبدالعلی (1390)، روابط بین‌الملل؛ نظریهها و رویکردها، تهران: سمت.
کلینى، محمدبن یعقوب (1429ق)، ‏الکافی، قم، دار الحدیث.
لک‎زایی، نجف (1393)، «مطالعات فقهی امنیت»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال نهم، شمارۀ دوم، بهار، 181- 206.
لک‎زایی، نجف (1394)، «گونه‎شناسی امنیت‏پژوهی در علوم اسلامی»، مطالعات راهبردی، سال هجدهم، شمارۀ چهارم، زمستان، 7- 22.
لیثی‎واسطی، على‎بن محمد (1376)، عیون الحکم و المواعظ، قم: دار الحدیث.
مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار، بیروت: دار احیاءالتراث‎العربی.
محمودی‎قهساره، محمدعلی (1396)، «تبیین نظریۀ قدرت در روایات با تاکید بر احادیث کافی»، پایان‎نامه دکتری، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، تابستان.
مسعودی، عبدالهادی (1389)، «روش برداشت از روایات»، فصلنامه مطالعات تفسیری، س1، ش1، بهار، 19- 38.
مسعودی، عبدالهادی (1395)، تفسیر روایی جامع، قم: دارالحدیث.
مشیرزاده، حمیرا (1386)، تحول در نظریههای بینالملل، تهران: سمت.
معرفت، محمدهادی (1379)، تفسیر و مفسران، قم: دفتر انتشارات تبلیغات اسلامی.
مکارم‎شیرازی، ناصر (1368)، پیام قرآن، قم: مدرسه الامام امیرالمومنین(ع).
مکارم‎شیرازى، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مکین‌لای، رابرت و ریچارد لیتل (1380)، امنیت جهانی؛ رویکردها و نظریهها، ترجمۀ اصغر افتخاری، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسى (1410ق)، مجموعة ورّام‏، قم: مکتبه فقیه.
هاشمى‎خویى، میرزا حبیب‎الله، حسن حسن‎زاده‎آملی و محمدباقر کمره‎اى (1400ق). منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، تهران، مکتبة الإسلامیة.
یوسفی ب، محمدرضا (1379)، «بررسی روش آیت‏الله شهید صدر در کشف مکتب اقتصاد اسلامی»، مجلۀ دین و ارتباطات، ش11و12، پاییز و زمستان، 67- 88.
یوسفی، احمدعلی (1379)، ماهیت و ساختار اقتصاد اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
 
Hirecson, Jotain (1991), 'observers or advocaters;on the political role of security analysis'noradie, journal of international studies, (Coopration And Conflic, Vol34.No.3.