«وظایف و اختیارات رهبری» از نگاه آیت‌الله خامنه‌ای مبتنی بر روش تحلیل مضمون

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی

چکیده

‏این پژوهش به دنبال آن است که وظایف و اختیارات رهبری از نگاه آیت‏‌الله خامنه‌ای را واکاوی کند. برای بررسی این موضوع، باید وظایف و اختیارات رهبر را در سه حیطه «هدایت»، «نظارت» و «حمایت» تقسیم‌بندی کرد؛ همچنین باید توجه داشت که رهبر به جز در نیروهای مسلح، «مسئولیت اجرایی» ندارد. وظیفه اساسی رهبر شأن هدایتی اوست که بخش عمده آن در قالب سیاست‌گذاری کلی نظام تجلی پیدا کرده است. رهبر از اختیارات بی‌حد و حصر برخوردار نیست و باید به قانون اساسی، قوانین عادی مصوب مجلس و مصوبات دولت -که رهبر نیز شامل آن می‌شود متعهد باشد. علاوه بر آن، رهبر باید به چارچوب‌های دینی و شرعی نیز پایبند باشد. در این پژوهش داده‌ها از طریق مطالعه کتابخانه‌ای- اسنادی جمع‌آوری گردیده و تحلیل داده‌ها نیز با استفاده از روش «تحلیل مضمون» از طریق نرم‌افزار مکس‏کیودا (MAXQDA) صورت پذیرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ayatollah Khamenei’s Views on the Duties and Powers of the Leader in Iran’s Political System: A Thematic Analysis

نویسنده [English]

  • Seyyed Ali Marandi
چکیده [English]

This paper explores the duties and powers of the leader in Iran’s political system from the perspective of Ayatollah Khamenei, Iran’s Supreme Leader. In this regard, the leader’s responsibilities and powers can be classified into three areas: 1) guidance; 2) supervision; and 3) support. It is important to note that the leader does not have executive responsibility except in the armed forces. His primary function is to provide “guidance”, which is primarily reflected in the system’s macro policy-making. The leader’s powers are not unlimited and must conform to the constitution, laws passed by the parliament, and government approvals. Additionally, he must adhere to religious and Sharia frameworks. For this study, data was gathered through library and documentary research techniques. The data were subsequently analyzed using the Thematic Analysis method with the help of MAXQDA software.

اسلامی، رضا (1382)، بررسی تطبیقی ماهیت حکم ظاهری با تأکید بر آرای شهید صدر، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
اختری نژاد، ایمان (1398)، بررسی تحلیل فقهی و حقوقی اختیارات رهبری (ولی ‌فقیه) در قانون اساسی بر مبنای نظریه امام خمینی(ره)، شیراز: مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، دوره پنجم، شماره 2، ص 59-69.
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در دیدار مردم آذربایجان شرقی - 28/11/1394
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در دیدار جمعی از دانشجویان – 12/04/1395
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در دیدار رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری - 14/06/1392
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در دیدار دانشجویان کرمانشاه – 24/07/1390
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در دیدار مردم شهرستان جیرفت – 17/02/1384
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در دیدار استانداران سراسر کشور – 22/10/1382
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در دیدار جمعی از دانشجویان قزوین – 26/09/1382
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در دیدار دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی – 22/02/1382
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در دیدار اعضای ستادهای نمازجمعه - 05/05/1381
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در دیدار مردم اصفهان - 08/08/1380
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در دیدار زائرین و مجاورین حرم مطهر رضوی – 01/01/1380
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در جلسه پرسش و پاسخ دانشجویان دانشگاه صنعتی امیرکبیر – 22/12/1379
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران – 19/04/1379
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در جلسه پرسش و پاسخ مدیران مسئول و سردبیران نشریات دانشجویی – 04/12/1377
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در جلسه پرسش و پاسخ دانشگاه تربیت مدرس - 12/06/1377
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در دیدار جمعی از بسیجیان – 05/09/1376
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در آخرین دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت ششم – 09/05/1376
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در دیدار جمعی از آزادگان و اقشار مختلف مردم – 11/07/1369
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در دیدار جمعی از تولیدکنندگان، کارآفرینان و فعالان اقتصادی 28/08/1398
بیانات آیت‏الله خامنه‏ای در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت - 05/06/1382
جمال‌زاده، ناصر و دیگران (1397)، مؤلفه‌های مانایی انقلاب اسلامی در منظومه فکری مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی)، جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، دوره 6، شماره 1، بهار و تابستان، ص 105-128.
حسینی، سید ابراهیم (1387)، محدوده اختیارات رهبری و حاکم اسلامی در عصر غیبت، قم: مکاتبه و اندیشه، شماره 32 ، ص 117-137.
رجایی، حسین (1380)، قلمرو اختیارات ولی ‌فقیه از دیدگاه فقها و قانون اساسی، رواق اندیشه، شماره 4، ص 57-72.
رجایی، حسین و دیگران (1398)، قلمرو اختیارات ولی ‌فقیه از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با رویکرد امنیت ملی، تهران: امنیت ملی، سال نهم، شماره 33، ص 55-78.
ردادی، محسن و دیگران (1394)، تحلیل مضمونی اعتماد در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای، جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال ششم، شمارة سوم، پاییز، ص 51-72.
روزنامه کیهان (1398)، شماره 22388، ۲ بهمن ۱۳۹۸.
ره‌پیک، سیامک (1377)، مبانی اختیارات رهبری در قانون اساسی جمهوری اسلامی و مقایسه آن با اختیارات رئیس‌جمهوری در برخی از نظام‌های ریاستی، دیدگاه‌های حقوقی، شماره 12، ص 55-76.
سایت سازمان برنامه و بودجه
https://www.mporg.ir/about
خبرگزاری فارس، کدخبر: 13971109000260
http://farsnews.ir/news/13971109000260
شیخ‌الاسلامی، سید محسن (1385)، اختیارات رهبری در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران با نگرش تطبیقی به اختیارات رهبران در نظام‌های سیاسی لیبرال، فصلنامه 15 خرداد، شماره 9، ص 21-75.
محمدپور، احمد (1390)، روش تحقیق کیفی؛ ضد روش (منطق و طرح در روش‌شناسی کیفی)، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
مرکز پژوهش‌های مجلس (1398)، بررسی لایحه بودجه سال 1399 کل کشور 64، شرکت‌های دولتی (ویرایش اول)، گزارش شماره: 16895، 1398/11/16.
مرندی، سید‌محمدرضا و سید علی مرندی (1395)، چیستی حکم حکومتی از منظر فقه سیاسی با تأکید بر دیدگاه علامه‌طباطبایی، فصلنامة پژوهش‌های انقلاب اسلامی، شماره 17، ص 137-155.
مرندی، سید علی (1400)، نقش رهبری در حکمرانی امنیت‌ ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 94، ص 176-209.
موسی‌زاده، ابراهیم (1387)، تأملی در مفهوم، ماهیت و جایگاه حقوقی سیاست‌های کلی نظام، حقوق اسلامی، شماره 17، ص 151-178.
موسوی خمینی، روح‌الله (1378)، صحیفه امام: مجموعه آثار امام خمینی (ره)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
هى‌وود، اندرو (1379)، درآمدى بر ایدئولوژی‌های سیاسى، ترجمه محمد رفیعى مهرآبادى، دفتر مطالعات سیاسى و بین‏المللى.
یزدی، محمد (1364)، وجوهات و مالیات، مجلة‌ نور علم، شماره 9، ص 76-90.
Attride-Stirling, Jennifer (2001), Thematic Networks: An Analytic Tool for Qualitative Research, Qualitative Research, Volume 1, No. 3, P 385-405.
Heywood, Andrew (2012), Political Ideologies: An Introduction (Fifth edition), London: MACMILLAN foundation.