استراتژی‏های ملت‏ سازی و توسعه ناموزون در ایران

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی

چکیده

این مقاله، رابطه میان استراتژی‏های ملت‏سازی و توسعه نامتوازن منطقه‏ای در ایران را در دوره‏های پهلوی و جمهوری اسلامی با طرح این پرسش که استراتژی‏های ملت‏سازی چه تأثیری بر نابرابری‏های منطقه‏ای در ایران داشته‏اند؟ مورد بررسی قرار داده است. فرضیه مقاله این است که به‏رغم سرشت متفاوت استراتژی‏های ملت‏سازی در دو دوره پهلوی و جمهوری اسلامی، هر دوی این استراتژی‏ها در ایجاد درجه‏هایی از توسعه نامتوازن منطقه‏ای در ایران نقش داشته‏اند. یافته‏های حاصل از این مطالعه که به روش تبیین علی مورد پردازش قرار گرفته‏اند، حاکی از این است که از میان مؤلفه‏ها و عناصر استراتژی ملت‏سازی در دوره‏های یادشده، عناصر مشترک مهمی مانند تمرکزگرایی سیاسی و اقتصادی و سیاست اصلاحات از بالا در ایجاد توسعه نامتوازن مؤثر بوده‏اند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ازغندی، علیرضا و اعظم ملایی (1390) دولت- ملت‏سازی ایرانی: تداوم تاریخی یا تغییرات سیاسی، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره پانزدهم.
اسکاچپول، تدا (1379) حکومت تحصیلدار و اسلام شیعه در انقلاب ایران (ازکتاب رهیافت‏های نظری رانقلاب اسلامی، به کوشش عبدالوهاب فراتی) ترجمه محسن امین‏زاده، تهران، انتشارات معارف.
بشیریه، حسین (1377) جامعه شناسی سیاسی، نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی، تهران، نشرنی.
بشیریه، حسین (1382) دیباچه‏ای بر جامعه‏شناسی سیاسی ایران، دوره جمهوری اسلامی، تهران، نشرنگاه معاصر.
بنی‏هاشمی، میرقاسم (1383) فرایند ملت‏سازی در خاورمیانه، کتاب خاورمیانه (1) (ویژه مسائل وچالش‏های خاورمیانه)، تهران، مؤسسه ابرار معاصر تهران.
بوزان، باری (1389)؛ مردم، دولت‏ها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ دوم، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
تودارو، مایکل (1380) توسعه اقتصادی در جهان سوم، ترجمه دکتر غلامعلی فرجادی، تهران: مؤسسه عالی پژوهش در برنامه‏ریزی و توسعه.
توکلی‏نیا، جمیله و محمد شالی (1391) نابرابری‏های منطقه‏ای در ایران، فصلنامه آمایش محیط، شماره 18.
رحیمی، علیرضا (1393) گفتمان امنیتی دولت‏های نهم و دهم «به‏مثابه گفتمان قبض و بسط انقلابی جدید»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هفدهم، شماره چهارم.
زبردست، اسفندیار و حق‏روستا، سمیه (1394) تحلیل تطبیقی نابرابری‏های منطقه‏ای بین استان‏های هم جوار، بررسی موردی: استان‏های همدان و مرکزی، نامه معماری و شهرسازی، شماره 15.
زندی، ابراهیم (1381) رقابت‏ها وچالش‏های سیاسی در ایران امروز(مجموعه مقالات)، تهران، انتشارات فرهنگ گفتمان.
سازمان برنامه و بودجه: آمارنامه استان آذربایجان شرقی (سال 1355).
سازمان برنامه و بودجه: آمارنامه استان اصفهان (سال 1355).
سازمان برنامه و بودجه: آمارنامه استان ایلام (سال 1355).
سازمان برنامه و بودجه: آمارنامه استان سیستان و بلوچستان (سال 1355).
سازمان برنامه و بودجه: آمارنامه استان کهکیلویه و بویراحمد (سال 1354).
سازمان برنامه و بودجه استان تهران، آمارنامه استان تهران (سال ).
سعیدآبادی، رشید، حسن حیدری، میرنجف موسوی (1389) تحلیل قابلیت‏های استان‏های مرزی ایران در توسعه همکاری‏‏های بین مرزی با کشورهای همسایه و جهان اسلام، مجموعه مقالات چهارمین کنگره بین‏المللی جغرافیدانان جهان اسلام، http://idochp2.irandoc.ac.ir/
سلیمی‏فر، مصطفی (1381) مطالعه روند تغییرات سطوح توسعه صنعتی و توسعه منطقه‏ای در ایران طی دوره 75 – 1355، تحقیقات اقتصادی، شماره 61.
سلیمی‏فر، مصطفی و روح‏الله نوروزی (1387) روند تغییرات نابرابری‏های اقتصادی – اجتماعی در مناطق شهری و روستایی ایران (2006 – 1996) دانش و توسعه، سال پانزدهم، شماره 24.
سیف‏الدینی، فرانک و موسی پناهنده‏خواه (1389) پژوهش‏های جغرافیای انسانی، شماره 73.
شیخ‏بیگلو، رعنا، مسعود تقوایی و حمیدرضا وارثی (1391) تحلیل فضایی محرومیت و نابرابری‏‏های توسعه در شهرستان‏های ایران، فصلنامة علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دوازدهم، شماره 46.
عالم، عبدالرحمن (1377) بنیادهای علم سیاست، تهران: نشرنی.
لیتل، دانیل (1373) تبیین در علوم اجتماعی، درآمدی به فلسفه علم الاجتماع،ترجمه عبدالکریم سروش، تهران، مؤسسه فرهنگی صراط.
مقصودی، مجتبی (1378) نظریه استعمار داخلی و توسعه ناموزون در تحلیل منازعات قومی، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره 150-149.
هینتس، والتر (1378) تشکیل دولت ملی در ایران: حکومت آق قوینلو و ظهور دولت صفوی، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران، انتشارات خوارزمی.
Bianchi, Ana Maria (1998), Albert Hirschman in Latin America: Notes on Hirschman´s Trilogy on Economic Development, http://www.anpec.org.br/encontro2004.
Bottery, Mike (2003), The End of Citizenship? TheNation State, Threats to its Legitimacy, and Citizenship Education in the Twenty-first Century, Cambridge Journal of Education, Vol. 33, No. 1.
Holz, Carsten A (2011), The Unbalanced Growth Hypothesis and the Role of the State: the Case of China’s State-owned Enterprises, Journal of Development Economics, Volume 96, Issue 2, November 2011.
Ismayilov, Murad & Tkacik, Michael (2008), Nation-building and State-building in Azerbaijan, The Challenges of Education broad, Current Politics and Economics of the Caucasus Region, Vol. 2, Issue 3.
Ottaway, Marina (2015), Nation-Building in Iraq: Iran 1, the United States 0, Insight Turkey, Vol. 17 / No. 2 /2015.
Riemer, Andrea K. (2005), The concepts of state building, nation building and society building, AARMS, Vol. 4, No. 3.