تأثیر برجام بر جایگاه راهبردی ایران در نظام بین ‏الملل

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران (نویسنده مسئول)

2 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران

3 کارشناس ارشد علوم سیاسی از دانشگاه خوارزمی تهران

چکیده

هدف اصلی این مقاله، تلاش برای تدوین چارچوبی دقیق و قابل سنجش برای بررسی و تحلیل تأثیر برجام بر جایگاه راهبردی ایران در نظام بین‏الملل است. در این راستا، با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه‏ای و اینترنتی موجود و با بهره‏گیری از مدل سوات، به بررسی و سنجش تأثیر برجام بر جایگاه راهبردی ایران در قالب دو محور قدرت- ضعف و تهدید- فرصت پرداخته می‏شود. نتایج و یافته‏ها فرضیه مقاله را مبنی بر اینکه برجام باعث ارتقای جایگاه راهبردی ایران در نظام بین‏الملل شده است به‏صورت کمی و دقیق تأیید می‏کند.
 

کلیدواژه‌ها


اخلاق‏پور، رضا (1395) «صنعت گردشگری در بازار سرمایه». قابل دسترس در:
http://donya-e-eqtesad.com/news/1045128
اخلاقیان، فردین (1396) «برجام در توسعه دیپلماسی علمی کشور تأثیرگذار بود». قابل دسترس در:
http://www.isna.ir/news/96050402865
باشگاه خبرنگاران جوان (1392) «مقایسه‌ ۱۵ شاخص کلان اقتصاد ایران در ۲ سال گذشته به روایت صندوق بین‌المللی پول». قابل دسترس در: http://www.yjc.ir/fa/news/4345796
بلوجی، حیدرعلی (1395) برجام و دستاوردهای آن: موضوعات نظامی و تحلیل‏ها، در کتاب «برجام؛ سیاست‏ها، دستاوردها و الزامات»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، 504- 487.
ترابی، قاسم و علی محمدیان (1394) «تبیین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران سوریه از منظر واقع‌گرایی تدافعی»، فصلنامه علمی تخصصی سیاست پژوهی، 2(3)، 61-90.
جلیلی، سعید (1394) «کمیسیون ویژه بررسی برجام/ نقد برجام توسط دکتر سعید جلیلی». قابل دسترس در:
http://kheybaronline.ir/fa/mobile/47578
جمعی از نویسندگان (1395) برجام؛ سیاست‏ها، دستاوردها و الزامات، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
جنابان، سید محمد ابراهیم (1395) «پسابرجام و 300 میلیون یورو فاینانس برای مترو قم». قابل دسترس در:
http://www.irna.ir/qom/fa/News/82465091
جمشیدی، محمد (1392) «تحریم؛ ابزار آمریکا برای تغییر محاسبه هسته‌ای ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، 16(62)، 119-156.
خلیلی، رضا (1394) «پیامدهای راهبردی برجام (فرصت‏ها و تهدیدها)»، در: سالنمای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران؛ تحولات راهبردی 1394، چشم‏انداز 1395، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، 506-487.
خلیلی، رضا (1395) «پیامدهای منطقه‏ای و بین‏المللی برجام؛ رویکردی راهبردی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال نوزدهم، شماره 72، 158-131.
دادویی‏نژاد، مهدی (1395) «چرا روحانی سایه جنگ و تحریم را دور کرد». قابل دسترس در:
http://baharnews.ir/article/122145
دلخوش، علیرضا (1396) «برجام و پسابرجام از دیدگاه حقوق بین‌الملل»، فصلنامه سیاست خارجی، 31 (1)، 51-73.
محمدی، مهدی (1393) «تبدیل شدن فردو به تاسیسات تحقیق و توسعه به چه معناست؟» قابل دسترس در:
http://www.nasimonline.ir/Content/Detail/901167
رضاخواه، علیرضا (1394) «برجام و نظم نوین خاورمیانه». قابل دسترس در:
http://khorasannews.com/ newspaper/BlockPrint/18275
رضایی‌قلعه، حمید و علی میلانی‌بناب (1385) «استحقاق حق خدمات بهداشتی سلامت و آموزش در کشورهای در حال توسعه»، راهبرد، 42(1)، 122-133.
روحانی، حسن (1395) «"برجام دو" با آشتی و همدلی، پیام نوروزی رئیس جمهور». قابل دسترس در:
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13950101000032
زرقانی، سیدهادی (1389) «نقد و تحلیل مدل‏های سنجش قدرت ملی»، ژئوپلیتیک، 17(6)، 149-180.
شاپوری، مهدی (1395الف)، وضعیت ایران قبل از توافق هسته‏ای، در کتاب «برجام؛ سیاست‏ها، دستاوردها و الزامات»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
صادقی‏جقه، سعید (1395) سرمایه اجتماعی ایرانیان در آیینه مذاکرات هسته‏ای و برجام، در کتاب «برجام؛ سیاست‏ها، دستاوردها و الزامات»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
صفاری‌انارکی، محمد (1394) «عوامل سبب‏ساز واگرایی در روابط ایران و عربستان با تأکید بر فاجعه منا»، پژوهش ملل، 3(1)، 31-47.
عالمی نیسی، مسعود (1393) «نقدی بر شیوه بهره‏گیری از ماتریس SWOT در تحقیقات راهبردی توسعه در ایران»، راهبرد اجتماعی فرهنگی، 3(10)، 39-52.
عباسی، حسن (1395) انتقادات حسن عباسی از برجام و مذاکرات/ باید دلار را از اقتصاد کشور دور کنیم». قابل دسترس در:
http://www.rouydad24.ir/fa/news/36685
عیوضی، سمانه (1395) «فرجام نامعلوم ژنو 3؛ بررسی ابهامات آینده سوریه با حضور موثر ایران». قابل دسترس در:
http://www.yjc.ir/fa/news/5201775
فاضلی، محمد و علی جنادله (1395) تحلیل اجتماعی نسبت افکار عمومی، پرونده هسته‏ای و برجام، در کتاب «برجام؛ سیاست‏ها، دستاوردها و الزامات»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
کریمی (مله)، علی (1395) تأملی بر برجام و دستاوردهای سیاست داخلی، در کتاب «برجام؛ سیاست‏ها، دستاوردها و الزامات»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
کمالی اردکانی، مسعود (1395) اثرات برجام بر تجارت خارجی جمهوری اسلامی ایران، در کتاب «برجام؛ سیاست‏ها، دستاوردها و الزامات»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
کمالی، سید تقی (1394) «ارزیابی وضعیت علم و فناوری کشور پس از اجرائی شدن برجام- دیپلماسی علم و فناوری، راهگشای توسعه علمی»، روزنامه شرق، شماره 2501، 1/11/1394. قابل دسترس در:
http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3302302&ref=Author
لیلاز، سعید (1395) «چند دستاورد مهمِ دولت یازدهم و برجام». قابل دسترس در:
http://www.isna.ir /news/95102918437
متقی، ابراهیم (1394) «خطوط قرمز عبوری در توافق وین». قابل دسترس در:
http://www.zamannews.ir /fa/tiny/news-45557
مصلی‏ﻧﮋاد، ﻋباس، (1395) «ﺳﻴﺎﺳﺖ‏ﮔﺬاری ﻣﻮازﻧﺔ ﻣﻨﻄﻘﻪ‏ای در رواﺑﻂ اﻳﺮان و ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن»، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ، 46(4)، 1087- 1067.
نادری‌نسب، پرویز (1389) «چالش‏های روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان در منطقه»، فصلنامه سیاست، 13(40)، 315-336.
ناظمی، امیر (1395) برجام؛ الزام توسعه، نگاهی به تأثیرات روابط خارجی بر علم، فناوری و نوآوری، در کتاب «برجام؛ سیاست‏ها، دستاوردها و الزامات»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
نوازنی، بهرام و دیگران (1394) «ارزیابی محافل غربی از پیامدهای خاورمیانه‌ای برجام برای سیاست خارجی ایران»، فصلنامه سیاست خارجی، 29(4)، 7-26.
یزدان‏پناه، محمد (1394) «پیامدهای منطقه‏ای برجام برای جمهوری اسلامی ایران». قابل دسترس در:
http://www.tabnak.ir/fa/news/524900
Conway, General James (2015), “Assessment of the Joint Comprehensive Plan of Action: Strategic Consequences for U.S. National Security”. JINSA’s Iran Strategy Council, 14, pp.1-13.
Ilan Goldenberg and Avner Golov (2015). “How Bibi and Obama Can Stop the Drama”. Available at: http://nationalinterest.org/feature/how-bibi-obama-can-stop-the-drama-142 91.
Global Innovation Index (2016), “Global Innovation Reports”. Available at: https://www.globalinnovation index.org.
Heritage (2016), “Defense”. Available at: http://www.heritage.org/defense.
Herzog, Michael (2015), Contextualizing Israeli Concerns about the Iran Nuclear Deal, Policy Notes: The Washington Institute for Near East Policy, No. 26. pp. 1-9.
Knoema (2016), “World Data Atlas”. Available at: https://knoema.com/atlas.
Legatum (2016), “Legatum Prosperity Index”. Available at: http://www.prosperity.com.
Savir, Uri (2015), “Rethinking the Middle East's Nuclear Balance”. Available at http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2015/08/israel-iran-us-mideast-nuclear-free agreement-obama.html.
Science Metrix (2016), “Bibliometric and Patent Indicators for the Science and Engineering Indicators 2016”. Available at: http://www.science-metrix.com/sites/default/files/science-etrix/ publications/sciencemetrix_comparison_of_2016_bibliometric_indicators_to_2014_indicators.pdf.
Scimajor (2016), “Scimago Journal & Country Rank”. Available at: http://www.scimagojr.com.
Statnano (2017), “ISI Indexed Nano-Articles (Article)”. Available at: http://statnano.com/report /s29.
Tellis, Ashley J. et.al (2000), Measuring National Power in the Postindustrial Age, New York: Rand.
UNCTAD (2016), “Statistics”. Available at: www.unctad.org.
Vision of Humanity (2016), “The Global Peace Index”. Available at: http://visionofhumanity .org.