تأثیر برجام بر جایگاه راهبردی ایران در نظام بین ‏الملل

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران (نویسنده مسئول)

2 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران

3 کارشناس ارشد علوم سیاسی از دانشگاه خوارزمی تهران

چکیده

هدف اصلی این مقاله، تلاش برای تدوین چارچوبی دقیق و قابل سنجش برای بررسی و تحلیل تأثیر برجام بر جایگاه راهبردی ایران در نظام بین‏الملل است. در این راستا، با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه‏ای و اینترنتی موجود و با بهره‏گیری از مدل سوات، به بررسی و سنجش تأثیر برجام بر جایگاه راهبردی ایران در قالب دو محور قدرت- ضعف و تهدید- فرصت پرداخته می‏شود. نتایج و یافته‏ها فرضیه مقاله را مبنی بر اینکه برجام باعث ارتقای جایگاه راهبردی ایران در نظام بین‏الملل شده است به‏صورت کمی و دقیق تأیید می‏کند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Impact of JCPOA on Iran's Strategic Status in International System

نویسندگان [English]

  • Reza Khalili 1
  • Mohammad Babaei 2
  • Kazem Lotfi Hajabad 3
1 .
2 .
3 .
چکیده [English]

Studies and analyses carried out about the 2015 Iran nuclear deal, officially known as the Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA), have not properly and accurately addressed the impact of the agreement on Iran's strategic status. This article seeks to study and analyze the impact of the JCPOA on Iran's strategic status in the international system through defining an exact and measurable framework. The authors have studied and measured the impact of the JCPOA on Iran's strategic status with the help of documents and resources available in libraries or on the Internet and by using SWOT analysis to identify strengths, weaknesses, opportunities, and threats. The results and findings confirm the research assumption that the JCPOA has elevated Iran's strategic status in the international system.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • JCPOA
  • Strategic Status
  • Nuclear Negotiations
  • International System
  • Iran
اخلاق‏پور، رضا (1395) «صنعت گردشگری در بازار سرمایه». قابل دسترس در:
http://donya-e-eqtesad.com/news/1045128
اخلاقیان، فردین (1396) «برجام در توسعه دیپلماسی علمی کشور تأثیرگذار بود». قابل دسترس در:
http://www.isna.ir/news/96050402865
باشگاه خبرنگاران جوان (1392) «مقایسه‌ ۱۵ شاخص کلان اقتصاد ایران در ۲ سال گذشته به روایت صندوق بین‌المللی پول». قابل دسترس در: http://www.yjc.ir/fa/news/4345796
بلوجی، حیدرعلی (1395) برجام و دستاوردهای آن: موضوعات نظامی و تحلیل‏ها، در کتاب «برجام؛ سیاست‏ها، دستاوردها و الزامات»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، 504- 487.
ترابی، قاسم و علی محمدیان (1394) «تبیین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران سوریه از منظر واقع‌گرایی تدافعی»، فصلنامه علمی تخصصی سیاست پژوهی، 2(3)، 61-90.
جلیلی، سعید (1394) «کمیسیون ویژه بررسی برجام/ نقد برجام توسط دکتر سعید جلیلی». قابل دسترس در:
http://kheybaronline.ir/fa/mobile/47578
جمعی از نویسندگان (1395) برجام؛ سیاست‏ها، دستاوردها و الزامات، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
جنابان، سید محمد ابراهیم (1395) «پسابرجام و 300 میلیون یورو فاینانس برای مترو قم». قابل دسترس در:
http://www.irna.ir/qom/fa/News/82465091
جمشیدی، محمد (1392) «تحریم؛ ابزار آمریکا برای تغییر محاسبه هسته‌ای ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، 16(62)، 119-156.
خلیلی، رضا (1394) «پیامدهای راهبردی برجام (فرصت‏ها و تهدیدها)»، در: سالنمای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران؛ تحولات راهبردی 1394، چشم‏انداز 1395، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، 506-487.
خلیلی، رضا (1395) «پیامدهای منطقه‏ای و بین‏المللی برجام؛ رویکردی راهبردی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال نوزدهم، شماره 72، 158-131.
دادویی‏نژاد، مهدی (1395) «چرا روحانی سایه جنگ و تحریم را دور کرد». قابل دسترس در:
http://baharnews.ir/article/122145
دلخوش، علیرضا (1396) «برجام و پسابرجام از دیدگاه حقوق بین‌الملل»، فصلنامه سیاست خارجی، 31 (1)، 51-73.
محمدی، مهدی (1393) «تبدیل شدن فردو به تاسیسات تحقیق و توسعه به چه معناست؟» قابل دسترس در:
http://www.nasimonline.ir/Content/Detail/901167
رضاخواه، علیرضا (1394) «برجام و نظم نوین خاورمیانه». قابل دسترس در:
http://khorasannews.com/ newspaper/BlockPrint/18275
رضایی‌قلعه، حمید و علی میلانی‌بناب (1385) «استحقاق حق خدمات بهداشتی سلامت و آموزش در کشورهای در حال توسعه»، راهبرد، 42(1)، 122-133.
روحانی، حسن (1395) «"برجام دو" با آشتی و همدلی، پیام نوروزی رئیس جمهور». قابل دسترس در:
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13950101000032
زرقانی، سیدهادی (1389) «نقد و تحلیل مدل‏های سنجش قدرت ملی»، ژئوپلیتیک، 17(6)، 149-180.
شاپوری، مهدی (1395الف)، وضعیت ایران قبل از توافق هسته‏ای، در کتاب «برجام؛ سیاست‏ها، دستاوردها و الزامات»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
صادقی‏جقه، سعید (1395) سرمایه اجتماعی ایرانیان در آیینه مذاکرات هسته‏ای و برجام، در کتاب «برجام؛ سیاست‏ها، دستاوردها و الزامات»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
صفاری‌انارکی، محمد (1394) «عوامل سبب‏ساز واگرایی در روابط ایران و عربستان با تأکید بر فاجعه منا»، پژوهش ملل، 3(1)، 31-47.
عالمی نیسی، مسعود (1393) «نقدی بر شیوه بهره‏گیری از ماتریس SWOT در تحقیقات راهبردی توسعه در ایران»، راهبرد اجتماعی فرهنگی، 3(10)، 39-52.
عباسی، حسن (1395) انتقادات حسن عباسی از برجام و مذاکرات/ باید دلار را از اقتصاد کشور دور کنیم». قابل دسترس در:
http://www.rouydad24.ir/fa/news/36685
عیوضی، سمانه (1395) «فرجام نامعلوم ژنو 3؛ بررسی ابهامات آینده سوریه با حضور موثر ایران». قابل دسترس در:
http://www.yjc.ir/fa/news/5201775
فاضلی، محمد و علی جنادله (1395) تحلیل اجتماعی نسبت افکار عمومی، پرونده هسته‏ای و برجام، در کتاب «برجام؛ سیاست‏ها، دستاوردها و الزامات»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
کریمی (مله)، علی (1395) تأملی بر برجام و دستاوردهای سیاست داخلی، در کتاب «برجام؛ سیاست‏ها، دستاوردها و الزامات»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
کمالی اردکانی، مسعود (1395) اثرات برجام بر تجارت خارجی جمهوری اسلامی ایران، در کتاب «برجام؛ سیاست‏ها، دستاوردها و الزامات»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
کمالی، سید تقی (1394) «ارزیابی وضعیت علم و فناوری کشور پس از اجرائی شدن برجام- دیپلماسی علم و فناوری، راهگشای توسعه علمی»، روزنامه شرق، شماره 2501، 1/11/1394. قابل دسترس در:
http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3302302&ref=Author
لیلاز، سعید (1395) «چند دستاورد مهمِ دولت یازدهم و برجام». قابل دسترس در:
http://www.isna.ir /news/95102918437
متقی، ابراهیم (1394) «خطوط قرمز عبوری در توافق وین». قابل دسترس در:
http://www.zamannews.ir /fa/tiny/news-45557
مصلی‏ﻧﮋاد، ﻋباس، (1395) «ﺳﻴﺎﺳﺖ‏ﮔﺬاری ﻣﻮازﻧﺔ ﻣﻨﻄﻘﻪ‏ای در رواﺑﻂ اﻳﺮان و ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن»، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ، 46(4)، 1087- 1067.
نادری‌نسب، پرویز (1389) «چالش‏های روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان در منطقه»، فصلنامه سیاست، 13(40)، 315-336.
ناظمی، امیر (1395) برجام؛ الزام توسعه، نگاهی به تأثیرات روابط خارجی بر علم، فناوری و نوآوری، در کتاب «برجام؛ سیاست‏ها، دستاوردها و الزامات»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
نوازنی، بهرام و دیگران (1394) «ارزیابی محافل غربی از پیامدهای خاورمیانه‌ای برجام برای سیاست خارجی ایران»، فصلنامه سیاست خارجی، 29(4)، 7-26.
یزدان‏پناه، محمد (1394) «پیامدهای منطقه‏ای برجام برای جمهوری اسلامی ایران». قابل دسترس در:
http://www.tabnak.ir/fa/news/524900
Conway, General James (2015), “Assessment of the Joint Comprehensive Plan of Action: Strategic Consequences for U.S. National Security”. JINSA’s Iran Strategy Council, 14, pp.1-13.
Ilan Goldenberg and Avner Golov (2015). “How Bibi and Obama Can Stop the Drama”. Available at: http://nationalinterest.org/feature/how-bibi-obama-can-stop-the-drama-142 91.
Global Innovation Index (2016), “Global Innovation Reports”. Available at: https://www.globalinnovation index.org.
Heritage (2016), “Defense”. Available at: http://www.heritage.org/defense.
Herzog, Michael (2015), Contextualizing Israeli Concerns about the Iran Nuclear Deal, Policy Notes: The Washington Institute for Near East Policy, No. 26. pp. 1-9.
Knoema (2016), “World Data Atlas”. Available at: https://knoema.com/atlas.
Legatum (2016), “Legatum Prosperity Index”. Available at: http://www.prosperity.com.
Savir, Uri (2015), “Rethinking the Middle East's Nuclear Balance”. Available at http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2015/08/israel-iran-us-mideast-nuclear-free agreement-obama.html.
Science Metrix (2016), “Bibliometric and Patent Indicators for the Science and Engineering Indicators 2016”. Available at: http://www.science-metrix.com/sites/default/files/science-etrix/ publications/sciencemetrix_comparison_of_2016_bibliometric_indicators_to_2014_indicators.pdf.
Scimajor (2016), “Scimago Journal & Country Rank”. Available at: http://www.scimagojr.com.
Statnano (2017), “ISI Indexed Nano-Articles (Article)”. Available at: http://statnano.com/report /s29.
Tellis, Ashley J. et.al (2000), Measuring National Power in the Postindustrial Age, New York: Rand.
UNCTAD (2016), “Statistics”. Available at: www.unctad.org.
Vision of Humanity (2016), “The Global Peace Index”. Available at: http://visionofhumanity .org.