امنیت رژیم و منطق اتحادها در خاورمیانه

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی گروه روابط بین ‏الملل دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

این مقاله به‏ دنبال فهم نظام‏ مند منطق اتحادهای ناپایدار در خاورمیانه پساانقلاب‏ های عربی است. دولت‏ های خاورمیانه بر چه اساسی وارد اتحاد با یکدیگر می ‏شوند و رفتار ائتلاف‏ سازی سیال آنها تحت تأثیر چه متغیرهایی است؟ برخلاف رویکردهای جریان اصلی در تبیین ماهیت اتحادها، متغیرهایی همچون موازنه قدرت، آنارشی، هویت و تهدیدات خارجی به ‏تنهایی قادر به فهم سازوکارها و پیچیدگی‏ های تجربی رفتار اتحادسازی دولت‏ های خاورمیانه نیستند. مقاله حاضر با بهره‏ گیری از نظریه‏ های اتحاد در روابط بین‏ الملل، چارچوب تلفیقی «امنیت رژیم» را به عنوان رویکرد آلترناتیوی در فهم ریشه‏ های اتحاد در خاورمیانه پیشنهاد می‏ کند. به ‏رغم تحول در محیط بین ‏المللی و منطقه ‏ای، منافع اصلی برای هر کدام از دولت‏ های خاورمیانه هنوز تأمین بقا و امنیت رژیم سیاسی آنهاست. در واقع، گزینه‏ های روابط خارجی و اتحادسازی دولت‏ های خاورمیانه مبتنی بر کنش پویای آنها به ‏منظور حفظ امنیت رژیم حاکم در مقابل تهدیدات بالقوه داخلی و خارجی است. در چنین شرایطی، اتحادها به عنوان ائتلاف‏ های فراملی میان متحدان بالقوه برای تأمین بقای رژیم‏ های سیاسی فرمول‏ بندی می‏ شود. در راستای آزمون ایده اصلی مقاله، به بررسی موردی ائتلاف ‏های منطقه‏ ای خاورمیانه پرداخته می‏ شود.

کلیدواژه‌ها


فاوست، لوئیس )1398(  خاورمیانه بعد از قیام های عربی، ترجمه ناصر پورابراهیم، انتشارات موسسه تحقیقات بین‏المللی ابرار معاصر تهران.
گل‏محمدی، ولی(1398) برخورد نقش‏ها در خاورمیانه و تنش در روابط آمریکا و ترکیه، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال بیست و دوم، شماره سوم، پاییز 1398.
هینه‏بوش، ریموند و انوشیروان احتشامی(1390) سیاست خارجی کشورهای خاورمیانه، ترجمه رحمن قهرمانپور، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
الی ویور و بری بوزان(1388) مناطق و قدرت‌ها: ساختار امنیت بین‌الملل، ترجمه رحمن قهرمانپور، پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول 1388.
یزدان‏فام، محمود(1390) تحولات جهان عرب: مفهوم‏بندی قدرت و هویت در خاورمیانه، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال چهارده، شماره 2.
Allinson, Jamie (2016) The Struggle for the State in Jordan: The Social Origins of Alliances in the Middle East. London: I.B. Tauris.
Barnett, Michael N. (1998) Dialogues in Arab Politics: Negotiations in Regional Order. New York: Columbia University Press.
Bilgin, Pinar (2004) Regional Security in the Middle East: A Critical Perspective. London: Routledge.
Buzan, B. and O. Weaver (2003) Regions and Powers: The Structure of International Security. Cambridge: Cambridge University Press.
Darwich, May (2018) Great and Regional Powers in the Middle East: The Evolution of Role Conceptions, The Project on Middle East Political Science (POMEPS), No.34 March, 2019.
David, Stephen R. (1991) Explaining Third World Alignments, World Politics, Vol. 43, No. 2.
Gause, F. Gregory (2015) Ideologies, alliances, and underbalancing in the new Middle East Cold War,” in International Relations Theory and a Changing Middle East, Project on Middle East Political Science (POMEPS) Studies, Vol. 16.
Haas, Mark L. (2014) Ideological Polarity and Balancing inGreat Power Politics, Security Studies. Vol. 23, No. 4.
Halliday, Fred (2005) The Middle East in International Relations: Power, Politics and Ideology. Cambridge: Cambridge University Press.
Hinnebusch, Raymond (2003) The International Politics of the Middle East. Manchester: Manchester University Press.
Kamrava, Mehran (2018) Hierarchy and Instability in the Middle East Regional Order, International Studies Journal (ISJ), Vol. 14, No. 4.
Lynch, Marc (2016) The New Arab Wars: Uprisings and Anarchy in the Middle East. New York: Public Affairs.
Mersheimer, J (2001) The Tragedy of Great Power Politics, New York: Norton.
Rubin, Lawrence (2014) Islam in the Balance: Ideational Threats in Arab Politics. Stanford: Stanford University Press.
Ryan, Curtis R. (2009) Inter-Arab Alliances: Regime Security and Jordanian Foreign Policy, Gainesville: University Press of Florida.
Ryan, Curtis R. (2016) Shifting alliances in the Middle East, in Great Decisions, 2016 Edition, New York: Foreign Policy Association.
Ryan, Curtis R. (2019) Shifting Alliances and Shifting Theories in the Middle East, in Shifting Global Politics and the Middle East,  Project on Middle East Political Science (POMEPS) Studies, Vol. 34.
Schweller, Randall (2004) Unanswered Threats: A Neoclassical Realist Theory of Underbalancing, International Security. Vol. 29, No. 2.
Snyder, Glenn H. (1991) Alliances, Balance and Stability. International Organization. Vol. 45, No. 1.
Snyder, Glenn H. (1997) The Security Dilemma in Alliance Politics. World Politics. Vol. 36, No. 4.
Valbjørn, Morten (2019) Global/Regional IR and changes in global/regional structures of Middle East international relations, The Project on Middle East Political Science (POMEPS), No.34 March, 2019.
Valbjorn, M. and A. Bank (2012) The New Arab Cold War: rediscovering the Arab dimension of Middle East regional politics”. Review of International Studies. Vol. 38, No. 1.
Walt, Stephen M. (1987) The Origins of Alliances. Ithaca: Cornell University Press.
Yom, S. L. (2016) Collaboration and Community Amongst Arab Monarchies. In Transnational Diffusion and Cooperation in the Middle East, Pomeps Studies, No. 21.
Yücesoy, Vahid (2019) The Recent Rapprochement Between Iran and Turkey: is it Durable or is it a Relationship of Convenience? Turkish Studies, Vol. 9, No. 3.