نقش رهبری در حکمرانی امنیت‌ ملی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

با توجه به ماهیت پیچیده و چندوجهی مفهوم امنیت ملی، سؤال پژوهش حاضر، این است که رهبری چه نقشی در حکمرانی امنیت‌ ملی جمهوری اسلامی ایران ایفا می‌کند؟ به جهت بررسی نقش رهبری در حکمرانی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به بررسی چهار فرضیه «هادی»، «ناظر»، «حامی» و «مجری» پرداخته و بیان می‌شود که اصلی‌ترین نقش رهبری هدایت است که در قالب «سیاست‌گذاری کلی نظام» تجلی یافته، اما ضعف «ضمانت اجرا» در «نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام» سبب اختلال بنیادین در حکمرانی رهبری در این حوزه گردیده است. اصلی‌ترین پیشنهاد پژوهش حاضر آن است که فراکسیونی در مجلس به جهت «نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام» تشکیل شود که به عنوان بازوی ضمانت اجرایی «هیئت عالی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام» عمل کند.

کلیدواژه‌ها


ابن منظور، محمد بن مکرم (1414 ه.ق)، لسان العرب (چاپ سوم)، بیروت: دار صادر.
اسلامی، رضا (1382)، بررسی تطبیقی ماهیت حکم ظاهری با تأکید بر آرای شهید صدر، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
آشورى، داریوش (1366)، دانشنامه سیاسی، تهران: مروارید.
بختیاری، حسین و علی صالح‌نیا (1397)، «اولویت‌بندی تهدیدات امنیت‌ ملی جمهوری اسلامی ایران با روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP)»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی سیاست گذاری عمومی، دورۀ 8 ، شمارۀ 27.
بوزان، باری (1391)، چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت (چاپ سوم)، ترجمه علیرضا طیب، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
جمعی از نویسندگان (بی‌تا)، سال‌نمای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران؛ تحولات راهبردی 1399، چشم‌انداز 1400، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
جوادی آملی، عبدالله (1392)، ولایت فقیه: ولایت فقه و عدالت (چاپ پانزدهم)، قم: مرکز نشر اسراء.
خامنه‌ای، سید علی، بیانات در دیدار مردم اصفهان، 08/08/1380، قابل مشاهده در:
   https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3091
درّى نجف‌آبادى‏، قربانعلى (1379)، «نگاهى به امنیت از منظر امیر مؤمنان (ع)»، قم: فصلنامه حکومت اسلامى، شماره‏18.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1374)، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن (چاپ دوم)، ترجمه سید غلام‌رضا خسروی حسینی، تهران: مرتضوی.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412ه.ق)، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دار القلم.
«تمام نهاد‌های زیرمجموعه دفتر رهبری طبق قانون مالیات می‌دهند»، روزنامه کیهان ، شماره 22388، ۰۲ بهمن ۱۳۹۸.
عمید، حسن (1364)، فرهنگ فارسی عمید (چاپ ششم)، تهران: امیرکبیر.
فراهیدى، خلیل بن احمد (1409 ه.ق)، کتاب العین (چاپ دوم)، قم: نشر هجرت.
فیروز آبادى، محمد بن یعقوب (1415 ه.ق)، القاموس المحیط، بیروت: دار الکتب العلمیة.
قدوسى‏زاده، حسن (1378) اصطلاحات سیاسى فرهنگى، قم: دفتر نشر معارف.
قرشى، على اکبر (1371)، قاموس قرآن (چاپ ششم)، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
ماندل، رابرت (1387)، چهرۀ متغیر امنیت‌ ملی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مرکز پژوهش‌های مجلس (1398)، بررسی لایحه بودجه سال 1399 کل کشور 64. شرکت های دولتی (ویرایش اول)، گزارش شماره: 16895، 16/11/1398.
مرندی، سید‌محمدرضا، سید‌علی مرندی (1395)، «چیستی حکم حکومتی از منظر فقه سیاسی با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی»، تهران: پژوهش‌های انقلاب اسلامی، شماره 17.
موسی‌زاده، ابراهیم (1387)، «تأملی در مفهوم، ماهیت و جایگاه حقوقی سیاست‌های کلی نظام»، تهران: حقوق اسلامی، سال پنجم، شماره 17.
یزدی، محمد (1364)، «وجوهات و مالیات»، قم: نور علم، شماره 9.
 
Bevir, Mark. (2012). Governance: A Very Short Introduction. Oxford, United Kingdom: Oxford University Press.
Louw, M. H. H. (1978). National Security: A Modern Approach: (papers Presented at the Symposium on National Security Held at Pretoria, 31 March - 1 April 1977). Pretoria: Institute for Strategic Studies, University of Pretoria.
Munich Security Report (2015). Available At: https://securityconference.org/assets/02_Dokumente/01_Publikationen/MunichSecurityReport_2015.pdf
UNDP Policy Document: Governance for Sustainable Human Development. (1997) New York: United Nations Development Programme.