سرمایهگذاری و تدوین استراتژی برای ایجاد و ارتقاء انسجام در سطح ملی از جمله تلاشهای دیرپای دولتهای جدید به شمار میرود؛ به ویژه آنکه کمتر جامعهای در جهان پساوستفالیایی کاملاً همگون و فارغ از تنوع بوده است. گوناگونی و ناهمگونی در جوامع ملی عمدتاً شامل ابعاد و انواعی چون دینی، مذهبی، قومی، زبانی و فرهنگی میشود و در این صورت میتوان جامعه ایرانی را جامعهای با بیشترین تنوع ممکن دانست. به بیان دیگر، پدیده گوناگونی در ایران، خود گوناگون است؛ یعنی شامل همه ابعاد آن میشود. بر این اساس، مقاله حاضر در پی پردازش و پیشنهاد راهکارهایی به منظور حفظ و ارتقاء انسجام ملی در جامعه ایرانی است و این مهم را با محوریتبخشی به مسایل اقوام، ممکن میداند. این امر از آنروست که به زعم نویسنده، قومیت و تمایز قومی در ایران کنونی، مهمترین نیرویی است که همچنان با مدنیت در سطح ملی رقابت میکند و از اینرو میتواند بستری برای بروز خشونت داخلی و استفاده رقیبان منطقهای کشورمان باشد.